“Lột trần” nước giải khát thiên nhiên

Mùa hè cũng là “mùa gặt” củacác doanh nghiệp sản xuất nước giải khát. Họ dốc sức tung sản phẩm, chiêuthức bán hàng, tiếp thị... với tốc độ và tần suất chóng mặt...

Đội lốt... thiên nhiên

Hàng loạt sản phẩm rất bắtmắt, được quảng bá rầm rộ, hoàn toàn đánh trúng tâm lý người tiêu dùng vớithành phần chủ yếu được chiết xuất từ thiên nhiên có lợi cho sức khoẻ như:sâm, atiso, vải, dâu, trà xanh, táo, cam, la hán, cam thảo, kim ngân,cúc.... Nhưng chỉ cần chịu khó đọc thành phần, hàm lượng trên nhãn có thể“bắt vở” được “gan ruột” các loại nước giải khát này.

Theo khảo sát của chúng tôi,loại nước tăng lực hương dâu Tây có nhân sâm nhưng trên nhãn hàng cho thấyhàm lượng chiết xuất từ nhân sâm rất nhỏ, chỉ khoảng 40mg/lít. Trong khi đó,hàm lượng cafein - chất có tác dụng làm “tỉnh táo” cho người uống lại ở mức190 mg/l, cao gấp 4 lần so với hàm lượng của nhân sâm. Như vậy, chất đượcthể hiện trên nhãn hàng như là thành phần chính  giúp tăng cường sức khoẻ lànhân sâm thực chất chỉ có một hàm lượng rất khiêm tốn.  

Ảnh minh họa

Ở một trường hợp khác, vớiloại trà xanh vị chanh được quảng bá 100% từ thiên nhiên nhưng thực chất vịchua có trong loại trà này lại từ vitamin C mà ra và hương chanh chủ yếuđược nhà sản xuất bổ sung vào. Như vậy, cái được gọi là 100% thiên nhiên ởloại nước giải khát này đang gây tranh cãi bởi rõ ràng, hương vị chính củaloại nước này lại không hề... thiên nhiên.

Cá biệt, một số sản phẩm “độilốt” dưới mỹ từ: nước ép trái cây với màu sắc bắt mắt, hấp dẫn trẻ nhỏ như:nước ép hương vải, nước ép hương dâu, nước cam ép... nhưng thực chất thànhphần chính của chúng lại là: nước, đường cùng hương vải hoặc hương dâu,hương cam tổng hợp và thậm chí là những thành phần “đánh đố” người tiêu dùngnhư: chất làm dày, chất điều chỉnh độ chua, chất bảo quản, màu tổng hợp.

Với những sản phẩm được quảngcáo làm từ thiên nhiên với lượng vitamin C dồi dào, giúp thúc đẩy quá trìnhgiải độc, tăng sức đề kháng cho cơ thể như: nước cam ép chẳng hạn nhưng thựctế thành phần cũng chỉ có 20% nước cam pha từ cam ép cô đặc. Còn lại lànước, đường tinh luyện (13%), chất chống ôxy hóa, hương liệu tổng hợp vàhiển nhiên là sự hiện diện của các chất ổn định sodium, carboxymethylcellulose, guar gum...

Đáng chú ý nhất trên thịtrường là dòng sản phẩm được quảng bá là thanh nhiệt làm từ thảo dược nhưngtổng hàm lượng của các thảo dược chứa trong đó chỉ quanh quẩn ở mức 13-15%,còn lại là nước, đường... Thậm chí có sản phẩm mà thành phần chủ yếu làhương liệu, sử dụng chất điều chỉnh độ chua nhưng vẫn quảng bá “100% từthiên nhiên”!. Ngay cả nhà sản xuất cũng mập mờ, hoặc cố tình “lờ” việc côngbố các hoạt chất được cho là quan trọng như chất chống lão hoá, chất thanhnhiệt, tăng sức đề kháng.

Một thứ nước “giả cầy”

Nếu tinh ý, bất cứ ai cũng dễdàng nhận thấy, trong phần lớn nội dung quảng cáo sản phẩm nước giải khát,nhà sản xuất rất thích nhấn mạnh vào hai từ “thiên nhiên” và những tác độngtích cực của nó tới sức khoẻ con người. Những gì bất lợi, không cần thiếttrong việc công bố các chất cấu thành thì một là “nhẹm” đi, hai là nếu buộcphải công bố thì thể hiện kiểu mập mờ, người tiêu dùng hiểu thế nào cũngđược.

Mấu chốt của vấn đề này ởchỗ, để có được những sản phẩm thiên nhiên đúng nghĩa, chi phí giá thành chomột sản phẩm sẽ tăng lên, dẫn đến lợi nhuận doanh nghiệp giảm, khả năng cạnhtranh với các sản phẩm cùng loại kém đi. Cả hai tình huống này đều khiếndoanh nghiệp thiệt đơn, thiệt kép. Vì vậy, họ chẳng dại gì đầu tư cho sảnphẩm thiên nhiên đúng nghĩa. 

Thứ nước giải khát “giả cầy”đội lốt thiên nhiên là một nguồn lợi nhuận khổng lồ mà không một doanhnghiệp nào tiết lộ. Với công nghệ sản xuất đơn giản (pha và chế), bảo quảnđược vài năm, giả thành rẻ, nguồn lợi nhuận đem về quá lớn là lời giải vìsao trên thị trường ngày càng xuất hiện nhiều sản phẩm nước giải khát thiênnhiên đến vậy.

Đừng coi đó là thần dược

Theo PGS.TS Nguyễn CôngThành, nguyên Phó viện trưởng Viện Công nghệ Thực phẩm, Đại học Bách khoa HàNội, nước trái cây có hai loại: một loại được pha chế từ hương liệu tráicây, nước đường, axit, chất thơm... Với sản phẩm này mùi vị không khác tráicây thật nhưng thực chất toàn là hương liệu trái cây. Một loại khác là nướcép trái cây nguyên chất và một phần nước ép trái cây.

Trên thị trường hiện nay phầnlớn là nước ép trái cây được sản xuất theo phương pháp cho thêm nước vàđường, hương liệu vào nước ép trái cây. Với các sản phẩm này, cơ bản thànhphần cũng rất ổn, cung cấp được năng lượng, chất đạm, chất béo, hydratcacbon... cho người sử dụng.

Như vậy, trên thực tế, việcsử dụng nước giải khát 100% từ thiên nhiên hay chỉ là loại “giả cầy” vớithành phần chủ yếu là hương liệu cũng không đáng lo ngại tới sức khỏe. Tuynhiên, ông Thành lưu ý, các loại nước ép trái cây không thể thay thế rau quảtự nhiên. Ít nhất là vì chúng không có chứa chất xơ rất quan trọng đối vớicơ thể. Nhất là với nước ép đóng hộp phải trải qua quá trình chưng cất từhoa quả tươi, một số chất dinh dưỡng sẽ mất đi, điển hình là vitamin và chấtxơ. Hơn nữa, loại nước này còn chứa một lượng nhỏ chất bảo quản, hươngliệu... vì vậy không thể tốt bằng nước ép nguyên chất tươi.

Các chuyên gia cho rằng,người tiêu dùng dù ưa chuộng bất cứ sản phẩm nước giải khát nào cũng đều cólý do của họ. Với người này đó là mùi vị phù hợp, với người khác đó là giáthành rẻ. Điều tối quan trọng là đánh giá đúng mức về chất lượng và tác dụngcủa sản phẩm. Không nên vì những lời quảng cáo, vì những đồn đoán mà tẩychay dòng sản phẩm này hoặc đề cao quá mức tác dụng của sản phẩm khác như làthần dược. Nếu hiểu đúng bản chất của các sản phẩm nước giải khát có trênthị trường, người tiêu dùng sẽ có sự lựa chọn thông minh hơn cho bản thân vàgia đình.

Thị trường nước giải khát mùahè 2011 vẫn chứng kiến sự lên ngôi của sản phẩm trà xanh. Có nhiều bằngchứng cho thấy, sản phẩm này làm giảm nguy cơ loãng xương, các bệnh timmạch, ung thư cũng như trung hoà các gốc tự do có hại trong cơ thể. Trà xanhcòn chứa fluo, làm chắc xương và răng. Nước trà bổ sung thêm bạc hà có tácdụng chống lại sự rối loạn trong hoạt động của dạ dày, hỗ trợ quá trình tiêuhoá, làm giảm sự đau cơ và căng cứng cơ.

Theo Ngọc Anh - VinhQuang - Yên Lâm
Sức khỏe & An toàn thực phẩm