Mỹ cảnh báo "nguy cơ chiến tranh" khi Nhật, Trung sôi sục vì biển đảo

Trung Quốc loan báo 6 tàu hải giám được triển khai đến quần đảo Senkaku/ Điếu Ngư sáng 14.9 đã thực hiện "thành công" sứ mạng. Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta quan ngại về tranh chấp biển đảo ở Châu Á.

Một người đàn ông cố trèo qua hàng rào cảnh sát trong một cuộc biểu tình chống Nhật Bản tại Bắc Kinh, Trung Quốc.

Nhật - Trung sôi sục vì biển đảo

Chính quyền Trung Quốc đưa ra thông tin tàu hải giám Trung Quốc "hoàn thành sứ mạng" sau khi các cuộc biểu tình chống Nhật đã lan ra hàng chục thành phố trên khắp Trung Quốc. Khoảng 80 nghìn người dân Trung Quốc đã biểu tình đập phá và tẩy chay Nhật Bản trong những ngày qua.

Các cuộc biểu tình chống Nhật còn lan sang Hồng Kông. Hôm qua (16.9), khoảng 5.000 người đã biểu tình tại Lãnh sự quán Nhật Bản ở Hồng Kông.

Trung Quốc đã hai lần triển khai các tàu hải giám đến vùng biển gần một chuỗi đảo trên biển Hoa Đông mà Trung Quốc gọi là Điếu Ngư, còn Nhật Bản gọi là Senkaku, sau khi phía Nhật công bố thỏa thuận mua lại ba trong số các hòn đảo từ tay chủ sở hữu tư nhân người Nhật hồi tuần trước.

Theo Tân Hoa xã, phía Nhật cũng triển khai ba tàu tuần duyên cùng ba máy bay trực thăng để theo dõi và giám sát các tàu hải giám của Trung Quốc, đồng thời tìm cách ngăn chặn hoạt động của các tàu hải giám này.

Cả hai phía đều dùng sóng radio để cảnh báo lẫn nhau, hãng tin này cho biết.

Theo hãng tin này, khoảng cách gần nhất giữa tàu hai phía là chưa đến nửa hải lý và tàu hải giám Trung Quốc chỉ còn cách đảo tranh chấp chưa đến 3km (1,55 dặm).

Trước đó - hôm 14.9, Tokyo đã triệu tập Đại sứ Trung Quốc để phản đối điều mà họ gọi là "đột nhập vào lãnh hải" của họ.

Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda hôm nay (17.9) lên án bạo động và kêu gọi cả hai bên hãy chia sẻ thông tin và duy trì liên lạc.

"Nguy cơ chiến tranh"

Trong lúc đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta, hiện đang có mặt ở Tokyo trong chuyến công du chính thức, đã kêu gọi hai phía kiềm chế.

"Chỉ cần một tính toán sai lầm của phía này hay phía kia sẽ dẫn đến kết cục là bạo lực và xung đột" - ông Panetta phát biểu trước khi đặt chân đến Tokyo vào chiều qua (16.9).

"Và cuộc xung đột đó có khả năng lan rộng" - ông Panetta nói. "Điều chúng tôi không mong muốn là bất cứ hành động mang tính khiêu khích từ phía Trung Quốc hay từ bất cứ phía nào khác mà có thể leo thang thành xung đột".

Ông Panetta dự kiến sẽ thảo luận về tranh chấp biển đảo với giới chức quân sự cả hai nước trong chuyến công du Châu Á lần này, bao gồm các trạm dừng chân ở Trung Quốc và New Zealand.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ còn kêu gọi Trung Quốc tham gia đối thoại với các quốc gia thành viên của Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á, tức ASEAN. Mục tiêu là để thành lập một khung hành động nhằm giải quyết những cuộc tranh chấp lãnh thổ tương tự.

Quyết định đưa thêm Tokyo vào lịch trình chuyến công du Châu Á của ông Panetta có thể là do tranh chấp chủ quyền giữa hai nước Trung-Nhật - các nhà phân tích cho biết.

Các nhà phân tích cũng nhận định rằng, quyết định của Chính phủ Nhật mua lại đảo tranh chấp là một biện pháp giảm thiểu thiệt hại, vì họ muốn ngăn chặn kế hoạch mang tính khiêu khích hơn nhiều của thị trưởng Tokyo Shintaro Ishihara - vốn là người nổi tiếng dân tộc chủ nghĩa.

Thị trưởng Ishihara không những muốn mua lại mà còn muốn xây dựng cơ sở hạ tầng trên đảo.

Hiện tại, Chính phủ Nhật dường như không có khả năng nhượng bộ trong lúc bầu cử đang đến gần.

Báo chí Nhật gần đây đưa tin rằng, một số người ở cả hai nước có thể sẵn sàng đánh liều một cuộc hải chiến có giới hạn để bảo vệ tuyên bố chủ quyền của mình.