Nhìn lại “Cuộc chiến tranh internet đầu tiên” giữa hai gã khổng lồ

Ngày 21/3 vừa qua, Tân Hoa xã- Hãng thông tấn chính thức của Nhà nước Trung Quốc (TQ) - phát đi một bài bìnhluận mà theo trích thuật của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ đã tố cáo Công ty InternetGoogle của Mỹ "hoàn toàn bị chính trị hóa" và đang hành xử như một công cụ củaChính phủ Mỹ khi đe dọa rời khỏi thị trường TQ.

Tân Hoa xã còn cáo buộc Googleđang tìm cách thâm nhập vào nền văn hóa TQ và các giá trị của người dân TQ, thậmchí đã "can thiệp vào công việc nội bộ của TQ",  đồng thời bác bỏ lời tố cáo củaGoogle rằng chính quyền TQ hậu thuẫn các cuộc tấn công tin tặc, coi lời tố cáonày là "vô căn cứ".

Ngày hôm sau, 22/3, Google tuyênbố ngừng hoạt động công cụ tìm kiếm Internet của họ tại TQ và chuyển dịch vụ nàysang Hongkong (tại địa chỉ google.com.hk). (Google chỉ đóng cửa công cụ tìm kiếmtại địa chỉ google.cn nhưng vẫn duy trì hệ thống kỹ thuật và các cơ sở kinhdoanh quảng cáo của họ tại TQ cũng như các dịch vụ âm nhạc và bản đồ trên côngcụ tìm kiếm google.cn).

Tuyên bố nói trên của Googlekhông làm người ta ngạc nhiên, vì đó là kết cục tất yếu của "cuộc chiến tranhInternet" mà Google là người khai chiến. Đài RFI đêm 18-3 dẫn lại một bài báođăng trên tờ Libération (Pháp) với lời tiên đoán "99% khả năng Google rời TQ",nói rằng ngày 13/1, Google tuyên bố ý định rút khỏi TQ với lý do, theo nguyênvăn trích dẫn của RFI,  "tập đoàn này là nạn nhân của các vụ tấn công tin họcvà bị đội ngũ công an cyber của TQ kiểm duyệt".

Như vậy, việc Google tuyên bốngừng hoạt động công cụ tìm  kiếm  trên Internet của họ tại TQ chỉ là, như ngườita thường nói, "giọt nước làm tràn ly nước".

Cái "ly nước" tượng trưng choquan hệ giữa Google và TQ mà thực chất là giữa Mỹ và TQ không thể không "tràn"một khi không bên nào chịu bên nào trong cuộc khẩu chiến cáo buộc lẫn nhau suốthơn hai tháng qua.

Đặc phái viên nhật báo LaRepubblica (Italia) tại Bắc Kinh, đã nhận xét rằng: "Cuộc chiến tranhInternet đầu tiên giữa 2 siêu cường là Mỹ và TQ đã tạm kết thúc với tỉ số hòa"."Hòa" là vì, vẫn theo phái viên La Repubblica, Bắc Kinh một mặt không lùi bướctrong chế độ kiểm duyệt của mình, mặt khác có thể hãnh diện nêu cao vai trò củamạng tìm kiếm Baidu, biểu tượng của chủ nghĩa dân tộc Internet "made in China";còn Washington thì vẫn duy trì được những quan điểm và chính sách của mình về tựdo ngôn luận trong một thế giới toàn cầu, đồng thời, nhờ "sự lựa chọn hoàn hảo"của Google với việc chuyển hệ thống sang Hongkong, vẫn duy trì được sức mạnh củamình  và buộc TQ phải lui vào thế "tự vệ trong bức tường điện tử của mình".

Dẫu là "hòa" theo quan điểm củatờ La Repubblica, nhưng đã là chiến tranh, dù là "chiến tranh trên các màn hìnhmáy tính" như lời mô tả của báo Pháp Libération, thì các bên tham chiến đều bịthua thiệt.

Trong một bài bình luận phát điđêm 24/3, Đài BBC cho rằng quyết định của Google là "cú giáng trời đánh đốivới hình ảnh của TQ trên trường quốc tế". Điều này, theo giải thích củaBBC,  có nghĩa một trong các tập đoàn lớn nhất thế giới nay quay lưng lại vớichính sách kiểm soát Internet của Chính phủ TQ.

Về phần mình,  Google chắc chắnbị thiệt hại không nhỏ về kinh doanh, vì TQ là thị trường Internet lớn nhất thếgiới với gần 400 triệu người dùng  mà thị trường tìm kiếm trên mạng của TQ tăngtrưởng tới 40%/năm. Thế là, sau hơn 4 năm rất vất vả đáp ứng các yêu cầu kiểmduyệt kể từ khi thâm nhập thị trường TQ năm 2006, gã khổng lồ tìm kiếm Googleđành để tuột phần lớn thị trường cho đối thủ Baidu (công cụ tìm kiếm của TQ).Đau hơn, tham vọng toàn cầu hóa của Google đã bị chặn lại.

Dẫu biết là thiệt, nhưng cả haibên đều không chịu lùi và quan hệ của họ đổ vỡ.

TQ kiên quyết bảo vệ luật chơicủa mình mà suy cho cùng là để bảo đảm an ninh quốc gia. Theo "luật chơi" củaTQ, công cụ tìm kiếm bằng tiếng Trung của Google (tại địa chỉ google.cn) buộcphải có chức năng tự kiểm duyệt để "lọc" những kết quả tìm kiếm được liệt vàoloại "nhạy cảm".

Trong "đời sống số" hiện nay,người ta quá hiểu sự lợi hại của mạng thông tin toàn cầu Internet. Một vài mạngxã hội đã đóng vai trò hỗ trợ quan trọng như thế nào trong các cuộc biểu tình dophe đối lập tổ chức để phản đối kết quả bầu cử tổng thống gây nhiều tranh cãi ởIran năm ngoái. Không phải ngẫu nhiên mà đầu tháng 3 vừa rồi Mỹ quyết định nớilỏng trừng phạt thương mại với Iran, Cuba và Sudan, vốn bị Mỹ coi là thù địch,để các hãng công nghệ  Mỹ được phép xuất khẩu sang 3 nước này các dịch vụ liênquan đến trình duyệt web, blog, e-mail, nhắn tin, chat, mạng xã hội...  nhằmgiúp "dịch vụ mạng và các nhóm đối lập" như tường trình của Đài BBC.

Nếu chỉ thuần túy vì mục đíchkinh doanh, làm sao Google lại giãy nảy lên phản ứng trước việc e-mail của "cácnhà hoạt động nhân quyền"  tại TQ đã bị tấn công, xâm nhập và đánh cắp thôngtin?

Đài BBC đêm 24/3 dẫn lời một quanchức TQ giấu tên phụ trách quản lý Internet nói với Tân Hoa xã: "Google đã viphạm cam kết đưa ra khi bước vào thị trường TQ. Điều này hoàn toàn sai trái.Chúng tôi trước sau phản đối việc chính trị hóa lĩnh vực kinh doanh và bày tỏ sựbất bình trước các cáo buộc và hành vi của Google".

Chính nhật báo La Repubblica,phải thừa nhận rằng sự kiểm duyệt của TQ là "lựa chọn khôn ngoan". Báo này viết:"Không phải TQ mà là châu Âu và Mỹ phải thay đổi luật chơi để đạt được các lợiích kinh tế và dân chủ. Cuộc đấu với người khổng lồ về kiểm duyệt châu Á đangtrong một giai đoạn đầy rủi ro. Bắc Kinh không chỉ cho Washington thấy là họ cóthể "sống khỏe" mà không cần Google, mà còn có thể phát triển phồn thịnh màkhông cần đếm xỉa đến những nguyên tắc về dân chủ đã được đưa ra và ca ngợitrong hơn 2 thế kỷ qua".

TQ có lý của họ.

An ninh và chủ quyền quốc giakhông phải là thứ có thể đem ra thương lượng

Theo N.Q.U