Cuộc “xâm lấn” của xe đạp điện ở phương Tây

Ở bên kia bán cầu, chủ tịch hội đồng giám sát thành phố San Francisco,ông David Chiu, cũng thường xuyên mặc comple và đi xe đạp điện tới các cuộchọp.

Còn ở Hà Lan, cụ bà Jessy Wijzenbeek-Voet, 71 tuổi, gần đây dùng xe đạpđiện cho những hành trình dài mà bà không thể đi bằng xe đạp truyền thống.

Ngành chế tạo xe hơi đang giới thiệu ngày càng nhiều các mẫu ô tô chạyđiện, còn Trung Quốc có thể đang nỗ lực phát triển hệ thống đường cao tốc vàtàu điện, nhưng những người như ông Jiang, bà Wijzenbeek-Voet và ông Chiu,cũng như nhiều nhân viên đưa hàng ở New York, bưu tá ở Đức và hàng triệuviên chức từ Canada đến Nhật Bản, đều đang hào hứng làm quen với xe đạpđiện.

Bắt đầu từ Trung Quốc, nơi hiện có khoảng 120 triệu xe đạp điện lưu thôngtrên đường phố, trong khi hồi thập niên 90 mới chỉ có vài ngàn chiếc, xechạy điện đang thay thế xe đạp và xe máy truyền thống với tốc độ khá nhanh,trong nhiều trường hợp, thậm chí còn khiến người ta rời xa ô tô.

Xe đạp điện đang rất phổ biến ở Trung Quốc

Ngành chế tạo xe đạp điện Trung Quốc đã thu hút được sự chú ý của ngườitiêu dùng ở Ấn Độ, châu Âu và Mỹ, với mức tiêu thụ loại phương tiện giaothông mới này tăng khá ấn tượng.

Trung Quốc hiện xuất khẩu nhiều xe đạp điện, nhưng các nhà sản xuấtphương Tây cũng đã bắt đầu chạy theo Trung Quốc, tự thiết kế và chế tạoxe để phục vụ thị trường trong nước. Từ chỗ gần như không có chỗ đứngtrên thị trường cách đây một thập kỷ, đến nay xe đạp/máy điện đã trởthành một ngành công nghiệp toàn cầu trị giá 11 tỷ USD.

Xe đạp điện được xem như “món quà của Thượng đế” dành cho các nhà sảnxuất xe đạp, theo lời ông Edward Benjamin, một nhà tư vấn độc lập trongngành này. Lý do không chỉ vì xe đạp điện có giá bán cao hơn, mà còn bởichúng gồm nhiều phụ tùng hơn, như pin - cần thay/sạc thường xuyên.

Tại Hà Lan, đất nước nổi tiếng có nhiều xe đạp, 1/3 số tiền mua xeđạp năm ngoái là dành cho xe đạp điện. Các chuyên gia dự đoán tốc độtăng trưởng tương tự ở nhiều nước châu Âu khác, đặc biệt là Đức, Pháp vàÝ, do nhu cầu sử dụng xe đạp đi cùng với mô hình dân số già. Ấn Độ cáchđây hai năm hầu như không tiêu thụ xe đạp điện, nhưng nhiều khả năngtrong năm tới sẽ vượt cả tiêu thụ ở châu Âu.

“Sự phát triển rất khủng khiếp trong hai năm qua,” ông Naveen Munjal,giám đốc Hero Electric, nhà sản xuất xe đạp và xe máy lớn nhất Ấn Độ,cho biết. Theo ông, Hero sẽ tiêu thụ được 250.000 chiếc xe đạp điện vàonăm 2012, so với mức 100.000 chiếc hồi năm 2009.

Dù khiêm tốn - ước tính tiêu thụ khoảng 200.000 chiếc vào năm ngoái,nhưng thị trường Mỹ cũng ghi nhận việc ngày càng có nhiều người quan tâmtới xe đạp điện. Best Buy đã bắt đầu bán xe đạp điện từ tháng 6/2009 tại19 cửa hàng ở San Francisco, tiểu bang Los Angeles và Portland, tiểubang Oregon. Trek, một nhà sản xuất ở Wisconsin, đã bắt đầu bán xe đạpcủa Gary Fisher, một nhà thiết xe đạp nổi tiếng ở Mỹ.

NYCeWheels, cửa hàng xe đạp điện lớn nhất ở thành phố New York, khaitrương năm 2001, và trong mấy năm qua hoạt động kinh doanh ngày càngphát đạt, theo lời chủ cửa hàng. Ở khu người Hoa, xe đạp điện xuất hiệnkhắp nơi và gần đây nhiều cửa hàng đã bắt đầu bán loại xe này, được nhậpkhẩu từ các nhà máy ở Trung Quốc.

Với sự phát triển quy mô toàn cầu, hiện có hai loại xe đạp điện. Mộtlà tương tự như xe đạp truyền thống, với pedal, nhưng có mô-tơ điện. Đâylà loại phổ biến nhất ở Mỹ và châu Âu. Nhiều người chủ yếu dùng mô-tơđiện khi đi ngược gió hoặc lên dốc.

Loại thứ hai, phổ biến ở Trung Quốc, là xe đạp điện có mô-tơ côngsuất lớn, với kiểu dáng xe giống xe tay ga. Chúng cũng có pedal nhưngnhỏ và ít khi được dùng đến. Với loại xe này, người ta chủ yếu dùngmô-tơ điện. Xe có thể chạy với vận tốc lên tới 50km/h và chạy được quãngđường 80km sau mỗi lần sạc đầy pin.

Loại thứ hai này đang gây đau đầu cho các cơ quan quản lý Trung Quốcvà các nhà hoạch định phương tiện giao thông toàn cầu. Họ không thể phánquyết chúng là loại xe thân thiện với môi trường hay nên cấm lưu thôngđể đảm bảo an toàn giao thông.

Tại Trung Quốc, xe đạp điện có mức độ ảnh hưởng vừa phải đến việc sửdụng ô tô. Theo kết quả một cuộc khảo sát của các nhà nghiên cứu Mỹ vàTrung Quốc ở thành phố Côn Minh, có 1 trên 6 người sử dụng xe đạp điệncho biết sẽ chuyển sang dùng ô tô hoặc đi taxi nếu bị tịch thu xe đạp.

Trường hợp ông Jiang, một giám đốc marketing ở Thượng Hải, cũng tươngtự. Những lợi ích về môi trường không bao giờ tác động tới quyết địnhdùng xe đạp thay cho ô tô của ông. Ông cho biết vấn đề đơn giản chỉ làsự thuận tiện. “Nếu không định đi đâu xa thì tôi không lái ô tô vì nócũng chẳng nhanh hơn,” ông nói.

Xe đạp điện ít khí thải nhà kính hơn ô tô, nhưng chúng cũng tiềm ẩnnhững nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Một mẫu xe đạp điện thông thườngcủa Trung Quốc sử dụng 5 bộ pin chì trong toàn bộ thời gian hoạt động,và mỗi bộ pin chứa từ 9 đến 14kg chì. Ở những khu vực không có cácchương trình tái chế nghiêm ngặt, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường là khácao.

An toàn cũng là vấn đề đang được đặt ra. Một người sử dụng xe đạpđiện có nguy cơ bị thương hoặc thiệt mạng do tai nạn giao thông cao hơnngười ngồi trong ô tô. Thực tế là khi số lượng người sử dụng xe đạp điệnở Trung Quốc tăng lên thì số vụ tử vong cũng tăng. Người đi xe đạp điệnthường chọn đường dành cho xe đạp, đi cùng với xe đạp truyền thống vàngười đi bộ, làm gia tăng nguy cơ tai nạn cho hai đối tượng này.

Trung Quốc đang nỗ lực tạo làn đường lưu thông riêng cho xe đạp điện,trong khi tại Mỹ, một số tổ chức ủng hộ phương tiện này lại coi đây làlựa chọn lý tưởng cho giao thông đô thị, đặc biệt là với người cao tuổi.

Ông Roger Phillips, 78 tuổi, sử dụng một chiếc xe đạp điện ở Manhattan, dù chúng chưa được chính thức cho phép lưu hành trên đường phố New York

Tuy nhiên, khi xe đạp điện ngày càng phổ biến trên đường phố, nhiềukhả năng sẽ nảy sinh xung đột giữa người dùng xe đạp điện và người dùngxe đạp truyền thống. Nhiều thành phố ở Canada, trong đó có Toronto, đãcân nhắc cấm xe đạp điện đi vào làn đường dành cho xe đạp; còn tại NewYork và một số nơi ở châu Âu, những người đi xe đạp điện lại cho rằng họbị quấy rầy bởi những người đi xe đạp thông thường khi hai bên dùngchung làn đường.

Bà Wijzenbeek-Voet cho biết những người đi xe đạp truyền thống thườngnhìn chằm chằm khi thấy bà chạy xe đạp điện. “Họ nhìn tôi như thể đangtự hỏi ‘Làm thế nào mà bà già này đi nhanh được như vậy?’.”

Xe đạp điện hiện chưa được chính thức cho phép lưu thông trên đườngphố New York, nhưng điều đó dường như cũng không ngăn được nhiều ngườisử dụng phương tiện giao thông này “ra phố”. Tuy nhiên, ông Phillips(ảnh trên) gần đây phát hiện ra rằng ông không thể mua bảo hiểm tai nạngiao thông cho xe đạp điện, điều này khiến ông rất lo lắng và muốn có sựđiều chỉnh luật pháp.

Ngoài vấn đề pháp lý, một rào cản nữa đối với xe đạp điện ở Mỹ vàchâu Âu có lẽ là văn hoá sử dụng xe đạp. Những người sử dụng xe đạptruyền thống lâu nay vẫn coi việc đạp xe là một môn thể thao, một hìnhthức rèn luyện sức khoẻ, chứ không đơn giản là một phương tiện giaothông đô thị. Do đó, nhiều người tỏ rõ thái độ coi thường xe đạp điện.

Theo Nhật Minh