Ông Nguyễn Mạnh Cường, nhà nghiên cứu Phật học (Viện Nghiên cứu Ứng dụng Tiềm năng con người) cho biết, theo quan niệm dân gian, trước lễ cúng Táo quân hàng năm, gia chủ sẽ bao sái (dọn dẹp, lau chùi bàn thờ thần linh, gia tiên), tỉa chân hương để sửa soạn đón năm mới. Những công việc này yêu cầu sự cẩn trọng cao và cần phải hết sức chú ý, tránh phạm phải những điều kiêng kị để gia đình không gặp vận hạn. 

Bàn thờ cần luôn giữ sạch sẽ. (Ảnh minh họa)

Có nên rút, tỉa chân hương?

Ngày nay, vẫn có nhiều người quan niệm rằng bát hương càng đầy thì càng linh, tức là không rút tỉa mà để chân hương đầy đặn, um tùm, chân hương sau cắm lên chân hương trước tầng tầng lớp lớp năm này qua năm khác thì gia chủ sẽ có nhiều lộc hơn. 

Tuy nhiên, theo ông Vũ Thế Khanh (Tổng Giám đốc Liên hiệp khoa học Công nghệ và tin học ứng dụng UIA), trong việc dọn dẹp bàn thờ thì việc tỉa chân hương là việc quan trọng nhất. Việc để bát hương quá đầy không chỉ khiến bát hương bị rác, bàn thờ sẽ nhanh bụi bẩn, mà còn tiềm ẩn nguy cơ hỏa hoạn cao nếu không cẩn trọng. 

Không chỉ vậy, theo nhiều nhà tâm linh, việc để chân hương quá đầy, khi thắp những nén hương tiếp theo không chạm được vào bát hương được sẽ chèn lên chân hương trước, như vậy sẽ không còn ý nghĩa. Hơn thế nữa, bát hương mà có chân hương cao sẽ giống như cái cột “che mắt” thần linh, gia tiên, cũng giống như ta đang ngồi mà có vật gì chắn trước mặt sẽ cảm thấy rất khó chịu.

Chuyên gia phong thủy Phạm Cương cho biết thêm: "Với kinh nghiệm nhiều năm, tôi cho rằng, nếu trong năm chân hương quá um tùm chúng ta hoàn toàn có thể chọn những ngày cát lành trong năm để tỉa bớt, điều này giúp tránh hỏa hoạn khi thắp hương. Hơn nữa, chỉnh trang lại bát nhang đẹp đẽ để tỏ lòng thành với tiên tổ cũng là điều nên làm. Trong trường hợp không quá nhiều chân hương thì có thể làm vào dịp cuối năm theo lệ cũ phép xưa."

Không nên để bát hương quá đầy. (Ảnh minh họa)

Tỉa chân hương như thế nào là đúng cách?

Ông Vũ Thế Khanh nhấn mạnh, khi nào thấy bàn thờ chưa được trang nghiêm thanh tịnh thì nên lau dọn ngay hoặc có thể đặt lịch định kỳ lau chứ không nhất thiết cứ phải chờ đến dịp gần Tết mới lau dọn. 

Nhiều nhà thắp hương hằng ngày nên bát hương nhanh đầy, việc tỉa chân hương có thể làm hàng tháng hoặc 2 - 3 tháng một lần để giữ mỹ quan giúp bát hương, bàn thờ sạch sẽ, sáng sủa. Điều quan trọng là khi thực hiện việc này phải làm một cách thành tâm, nghiêm túc để thể hiện lòng thành kính với người trên.

Thường trong nhà có hai bàn thờ: Bàn thờ gia tiên và bàn thờ ông Công đều phải tỉa chân hương. Theo chuyên gia phong thủy Tuấn Kiệt (công ty Phong Thuỷ Việt Nam), trước khi rút chân hương, người làm nên chọn một ngày tốt, rảnh rỗi, sau đó thắp hương xin phép trước khi lau dọn (sái tịnh) bàn thờ, xin thần linh, tổ tiên, gia tiên và xin Chư Phật được phép lau dọn bàn thờ.

Sau khi lau dọn bàn thờ cẩn thận, tỉa hết chân hương bẩn đi rồi lau chùi bát hương sạch sẽ bằng nước thơm, nước hoa, nước hoa hồng, nước trầm. Sau đó cắm chân hương cũ vào, chỉ để khoảng 5 chân hương rồi đưa bát hương vào đúng vị trí cũ (Nên sắp bát hương đầy đặn, ngay ngắn, không nên để bát hương quá nhiều hoặc quá ít tro, hoặc bát hương siêu vẹo).

Số chân hương đã tỉa sẽ được đốt trong lò hóa vàng, tro đem đổ xuống sông, hoặc vùi vào gốc cây (nên chọn cây to khỏe, bởi các cây non rất dễ bị chết). Tuyệt đối không được vứt chân hương hoặc các đồ thờ cúng khác vào thùng rác hoặc các nơi ô uế. 

Việc tỉa chân hương có thể làm 2 - 3 tháng một lần để giữ mỹ quan giúp bát hương, bàn thờ sạch sẽ, sáng sủa. (Ảnh minh họa)

Bao sái bát hương đúng cách

Với bát hương, nếu tro đầy thì dùng thìa nhỏ xúc từng thìa tro đổ bớt ra ngoài, tối kỵ rút chân hương theo từng nắm rồi cầm bát hương đổ tro bừa bãi ra ngoài, bởi người xưa quan niệm như vậy sẽ “tán tài”. Lau bát hương bằng cách giữ cố định bát hương, lấy khăn ẩm nhúng rượu pha gừng đã giã nhỏ, hoặc nước thơm để lau cho sạch.

Quá trình lau bát hương nếu có xê dịch chút ít thì gia chủ không nên quá lo sợ, mà hãy cứ bình tĩnh làm. Nhưng không nên bê bát hương đã được an vị ra chỗ khác để bao sái bàn thờ. Sau khi bao sái sạch sẽ hãy bày lại bài vị phật, thần, gia tiên như cũ.

Nhân dịp cuối năm, nếu muốn thay bát hương, tôn bát hương, bốc lại bát hương thì dịp cuối năm này nên làm luôn. Nếu không biết lễ, cần nhờ người hiểu biết về tâm linh làm lễ. Nếu muốn mua bát hương mới, cần sắm bát hương phù hợp với kích cỡ ban thờ, và bát hương quan thần linh nên to nhất.

Nên dùng rơm nếp đốt để lấy tro nếp dùng cho bát hương mới. Khi đổ tro vào bát hương không nên lắc, hay nén chặt, mà đổ tự nhiên. Tôn bát hương, thay bát hương, bốc bát hương xong thì dùng cành tre (cành hoa đã rửa sạch) nhúng vào rượu gừng rồi vẩy vào bát hương (theo dân gian là để tẩy uế cho bát hương thanh sạch).

Chuyên gia phong thủy Tuấn Kiệt cho biết thêm: "Khi sắp xếp bàn thờ xong xuôi, mọi người đưa đồ cúng lễ lên để làm lễ tạ Chư Phật, thần linh, gia tiên. Đó là cách làm hiệu quả và khoa học.

Lau dọn bàn thờ không nhất thiết là làm lễ xong mới được lau. Mọi người có thể lau dọn xong rồi đặt đồ thờ cúng trang nghiêm, ngay ngắn, đầy đủ để lễ, bởi lễ sau khi sắp xếp, lau dọn bàn thờ xong có thể hóa giải được sơ xuất, sự xếp đặt không đúng hoặc chưa chuẩn".

Theo Khám phá