Sử dụng chất béo đúng cách cho trẻ

Sử dụng chất béo đầy đủ, đadạng sẽ giúp trẻ nhận đủ năng lượng, nguyên liệu để phát triển thể chất vàtrí tuệ. Tuy nhiên, không vì thế mà lạm dụng chất béo trong khẩu phần ăn củatrẻ.

Chất béo (lipid) là một trong4 nhóm chất dinh dưỡng chính cấu tạo nên khẩu phần ăn, có vai trò quan trọngcung cấp năng lượng cho cơ thể hoạt động cao gấp đôi chất bột đường và chấtđạm, là nguồn dự trữ năng lượng lớn nhất và là nguồn cung cấp các a-xít béocần thiết...

Chất béo còn đóng vai trò trong cấu tạo màng tế bào tất cả các mô, đặc biệtlà tế bào thần kinh và võng mạc, ngoài ra còn giúp tạo nên một số hormone vàcác hóa chất trung gian quan trọng trong cơ thể. Việc sử dụng chất béo thếnào cho hợp lý, đặc biệt với cơ thể của trẻ em là điều rất quan trọng.

Sử dụng chất béo đầy đủ, đa dạng sẽ giúp trẻ nhận đủ năng lượng, nguyên liệu để phát triển thể chất và trí tuệ

Dầu thực vật dễ hấp thu?

Các bà mẹ cũng như nhân viêncác bếp ăn phục vụ cho trẻ nên chú ý: Trong điều kiện nhiệt độ bình thường,chất béo ở trạng thái lỏng được gọi là dầu, ở trạng thái đặc thì được gọi làmỡ. Tính chất sinh học và vai trò của chất béo phụ thuộc vào các a-xít béocấu tạo nên.

Trong số hàng trăm loại a-xít béo, có 2 loại cơ thể không thể tự tổng hợpđược mà phải nhận vào từ bên ngoài (gọi là các a-xít béo thiết yếu). Đó làa-xít linoleic (có nhiều trong dầu nành, dầu mè, dầu hướng dương, dầu rumsafflower, dầu bắp, dầu ô liu... ) và a-xít  linolenic (có nhiều trong dầunành, hạt cải...).

Các nhà khoa học còn chia a-xítbéo thành a-xít béo no và a-xít béo không no. Sở dĩ người ta hay nói dầuthực vật dễ hấp thu hơn mỡ động vật là do trong dầu thực vật có nhiều a-xítbéo không no hơn so với mỡ động vật. A-xít béo không no có nhiều trong sữamẹ, hải sản... còn a-xít béo no có nhiều trong mỡ động vật (trừ mỡ cá), dầudừa, dầu cọ.

Cơ thể trẻ rất cần chấtbéo

Ở người lớn, việc sử dụngchất béo quá mức, nhất là các loại chất béo no và cholesterol có liên quanđến nguy cơ bệnh tim mạch và cao huyết áp, do đó cần giới hạn ở khoảng15%-20% tổng năng lượng và giảm chất béo no cũng như cholesterol.

Đối với trẻ em, việc sử dụngchất béo hợp lý cực kỳ cần thiết cho sự phát triển. Trọng lượng của trẻ tănggấp đôi sau khi được 5 tháng tuổi, gấp 3 lúc 1 tuổi, gấp 4 lúc 2 tuổi. Nãocủa trẻ cũng tăng gấp 3 khi trẻ 1 tuổi, đạt 80% não người lớn lúc 2 tuổi,bằng não người trưởng thành khi trẻ 6 tuổi, mà chất béo thì lại chiếm đến70%-85% cấu tạo của não và dây thần kinh. Do đó, thời gian này trẻ cần nănglượng và chất béo rất nhiều.

Trẻ càng nhỏ, tổng lượng chấtbéo sử dụng càng cao. Ví dụ trẻ sơ sinh cần đến 50% năng lượng từ chất béo,trẻ dưới 1 tuổi cần 40% và trẻ 1 đến 2 tuổi cần 30% đến 35%. Trẻ dưới 2 tuổirất cần được cung cấp cholesterol để hoàn thiện não và hệ thần kinh nên phảicó nguồn chất béo động vật.

Trong khẩu phần ăn của trẻ,ngoài lượng chất béo có sẵn trong sữa, các bà mẹ nên chú ý bổ sung cho đủlượng chất béo được khuyến nghị, bởi thực tế cho thấy đa số trẻ suy dinhdưỡng đến khám tại Bệnh viện Nhi Đồng 2 (TPHCM) đều do có khẩu phần ăn chưađủ chất béo. Tuy nhiên, cũng không vì thế mà lạm dụng chất béo trong khẩuphần ăn và nhớ  chọn loại dầu mỡ bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm.

Không tái sử dụng chất béo

Cũng nên chú ý rằng chất béokhông no rất dễ bị ô xy hóa, nhất là ở nhiệt độ cao, sinh ra nhiều chất độc,do đó việc bảo quản cần kỹ càng hơn và không được dùng để nấu ở nhiệt độ quácao. Muốn tránh nguy cơ tạo thành những chất độc cho cơ thể thì không nêntái sử dụng chất béo (chiên xào nhiều lần), chọn loại dầu mỡ thích hợp chotừng cách chế biến và không nấu chất béo ở trên nhiệt độ bay hơi đã được ghichú cụ thể cho từng loại dầu mỡ.

Nhiệt độ bay hơi cao thíchhợp cho chiên rán ngập là dầu cải, dầu bắp, dầu hướng dương và dầu rum. Loạidầu ít chất béo no chọn để dùng trong trộn salad và chiên xào nhanh là dầucải, dầu bắp, dầu ô liu, hướng dương, rum, mè, nành... Nên hạn chế dùng loạicó nhiều chất béo no.