Đừng biến Hoàng Thành làm phòng trưng bày!

Hà Nội đãchấp thuận dành 10.000 m²trong thành cổ cho “Không gian nghệ thuật XQ”. Sắp tới, tại đây sẽ có một lễ hộihoa và hơn một trăm bức tranh thêu được trưng bày để đón khách thập phương đếnchiêm ngưỡng. Rồi tranh và hoa cứ rực rỡ lia lịa như thế, liệu không gian HoàngThành còn giữ được vẻ tôn nghiêm hay bị biến thành một gallery lớn?

Họa sĩ NguyễnMạnh Đức, một chuyên gia dựng cảnh trong lĩnh vực điện ảnh nói về “Không giannghệ thuật XQ” 10.000m² trong khu vực Hậu Lâu.

Đừng biến Hoàng Thành thành Gallery

Bức tranh "Ước nguyện 1.000 năm Thăng Long" có thể rất đẹp nhưng có phù hợp vớikhông gian Hoàng Thành hay không là một chuyện khác? Và ý nghĩa nội dung, giátrị nghệ thuật cũng như ảnh hưởng xã hội của tác phẩm có đủ phẩm cách để thaythế không gian Hoàng Thành hay không? 

Họa sỹ Mạnh Đức

Tác phẩm nghệthuật tranh thêu mang tính thủ công mỹ nghệ, dù là rất lớn cũng khó phù hợp vớikhông gian ngoài trời và không mang yếu tố cộng tác, tôn vinh với không gianquanh nó. Tranh khoe chính bản thân nó, và không gian tôn bức tranh đó lên. Mộtbức tranh bày thì được, nhưng bày trên cả 10.000 m²của Hoàng Thành, cũng có nghĩa là chừng đó diện tích sẽ dùng để tôn vinh các bứctranh thêu.

Nếu cắm hoa, treo tranh xung quanh Tháp Chàm thì chắc chắn giá trị văn hoá, lịchsử, nghệ thuật Tháp Chàm đâu còn nữa. Cũng tương tự, nếu trưng bày tranh trênkhông gian 10.000 m² của Hoàng Thành, chừng đó diện tíchcủa Hoàng Thành sẽ bị che mất.

Hoàng Thành là một bộ mặt rất đẹp để khoe với thế giới. Chúng ta đang làm hồ sơđể được UNESCO công nhận là di sản văn hóa nhân loại. Tại sao phải che bớt mặtcủa Hoàng Thành đi?

Cũng phải công nhận rằng, việc trưng bày này được XQ đầu tư rất lớn. Tuy nhiên,đó cũng chỉ là tầm cỡ của một công ty. Còn Đại lễ 1.000 năm Thăng Long, cái mìnhđưa ra phải là tầm cỡ quốc gia, quốc tế, mà Hoàng Thành tự thân nó đã đầy đủ tốchất một công trình văn hóa lớn, một di sản lịch sử chân thực một công trìnhnghệ thuật rất tự hào của người dân Hà Nội nói riêng và của đất nước Việt Namnói chung.

Bản thân tôi không đồng ý quan niệm biến những nơi di tích lịch sử lớn như thếnày thành nơi trưng bày. Các sản phẩm không phù hợp sẽ làm biến dạng không gianHoàng Thành. Tôi không nói là nó làm xấu đi, nhưng nó thay thế không gian HoàngThành bằng một không gian khác. Đừng biến Hoàng Thành thành một Gallery, rồi sauđó, bất cứ sản phẩm nào cũng có thể vào Hoàng Thành được.

Nếu tổ chức ở Hoàng Thành thì...

Nếu tổ chức "Không gian XQ" ở Hoàng Thành thì phải đưa tranh ra tận nơi, xem xétxem tranh phải được trưng bày thế nào mới kết hợp với không gian (theo nghĩa tônvinh cả tranh và Hoàng Thành nếu hướng về Thăng Long Hà Nội), phải có sự tư vấncủa những người thực sự am hiểu về công việc trưng bày.

Thực ra, không gian Hoàng Thành không phải là nơi dành cho treo tranh. Hay nóicách khác, không phải chỉ có Hoàng Thành là nơi xứng đáng trưng bày nghệ thuậttranh thêu của XQ và chỉ có ở nơi đó, XQ mới bày tỏ đươc tấm lòng với đại lễnghìn năm Thăng Long.

Trưng bày ở Hoàng Thành cần phải trưng bày những thứ có nền tảng văn hóa, ví dụnghệ thuật truyền thống của Việt Nam. Nghĩa là phải hội tụ được tất cả các làngnghề thêu của Việt Nam.

Từ xưa đến nay, người Việt nổi tiếng với mấy dòng nghề như sau: sơn mài, nghềgốm và đúc đồng. Nếu đưa đúng ba nghề ấy vào Hoàng Thành sẽ phù  hợp hơn làtranh thêu.

Vốn cổ mà bị trang trí vào theo cái kiểu mà các nghệ nhân bây giờ làm hay cácđại gia phú hộ có nhiều tiền làm, chưa có cái nào tôi thấy hay cả. Nếu chỉ chiềutheo thị hiếu của đám đông mà không có sự tư vấn, thẩm định của các nhà chuyênmôn, những nghệ sỹ đích thực, mang ra bày dịp Đại lễ cho khách nước ngoài, cóthể rất buồn cười. Nhất là trong trường hợp này, như tôi đã nói, tranh thêu hiệnđại, tươi tắn, sẽ làm mất đi sự thâm nghiêm của không gian.

Tôi cũng không dám nghĩ đến khi họ rút đi rồi thì Hoàng Thành liệu có giữ nguyênhiện trạng của nó không nữa. Đi xem một lễ hội nó khác với đi thăm một nơi disản văn hóa. Đi thăm một di tích thì họ sẽ đi ngay ngắn, nói năng nhỏ nhẹ, khôngnô giỡn, không cười đùa. Còn vào lễ hội người ta sẽ đi lại chen lấn, xô đẩy,thậm chí là nói năng không được tôn trọng.

Chưa kể vào đấy treo lên, đóng này đóng kia vào, dây này buộc dây kia, giống nhưmột lần làm phim. Cho thuê một lần làm phim mà cái gia đình ấy tan hoang hết cả.Vì vậy, nếu trưng bày, lại cần cả một phương án khắc phục về sau để giữ đượcHoàng Thành.

Theo