Sàn giao dịch hàng hóa “thoi thóp”

Ra đời sau sàn giao dịchchứng khoán, các sàn giao dịch hàng hóa VN đến naycó tuổi mới 2-3 năm nhưng đang rơi vào cảnh pháttriển èo uột, ế ẩm.

Kênh đầu tư tài chínhnon trẻ này đang bộc lộ nhiều bất cập sau thời gianthí điểm.

Khảo sát một vòng tạimột số sàn giao dịch như VNX, BCEC, STE... không khítại các sàn vẫn ảm đạm, lác đác các nhà đầu tư thamgia chủ yếu để thăm dò tình hình.

Thua lỗ

Tại sàn giao dịch hànghóa VNX (thuộc Sở Giao dịch hàng hóa VN) - sàn đầutiên được Bộ Công thương cấp phép, dù đang vào giờhành chính nhưng những bảng điện tử không buồn mở,những dãy ghế dành cho khách hàng đến giao dịchtrống không. Sàn VNX ra đời từ tháng 9-2010, bắt đầucó giao dịch từ tháng 3-2011, cho đến nay trên sànnày chỉ niêm yết hợp đồng tương lai của ba nhóm hànglà cà phê, cao su và thép. Theo báo cáo của VNX,trong quý 1-2012 tổng khối lượng giao dịch hợp đồngcủa VNX chỉ đạt 12.000 lot (đơn vị tính trên sàngiao dịch), tương đương tổng giá trị giao dịch hợpđồng hơn 530 tỉ đồng. Năm 2011, tổng khối lượng giaodịch của VNX chỉ đạt trên 93.000 lot với tổng giátrị giao dịch hơn 7.300 tỉ đồng. Trong đó chủ yếu làgiao dịch cà phê, cao su thì ít, riêng nhóm thép gầnnhư chưa có giao dịch.

Số lượng tài khoản mởtại các thành viên của VNX tính đến tháng 3-2012cũng chỉ nằm ở mức 1.981 tài khoản. Theo VNX, cácchủ đầu tư chỉ là cá nhân và tham gia chủ yếu để tìmhiểu, thăm dò thị trường. Ông Trần Duy Phương - tổnggiám đốc VNX - cho hay: “Trong giai đoạn này sàn còngặp nhiều khó khăn như số lượng nhà đầu tư hạn chế,tính thanh khoản thấp nên giao dịch chủ yếu chỉ lànhà đầu tư cá nhân chứ chưa khai thác được các tổchức”.

Tương tự, Trung tâm giaodịch cà phê Buôn Ma Thuột (BCEC) được Chính phủ chophép thực hiện thí điểm tổ chức giao dịch kỳ hạn mặthàng cà phê trong thời hạn một năm bắt đầu từ tháng3-2011. Theo số liệu từ BCEC từ tháng 3-2011 đến12-2011, tổng khối lượng giao dịch của sàn này chỉđạt hơn 7.000 lot với tổng giá trị giao dịch trên600 tỉ đồng. Mới đây Chính phủ vừa cho phép BCEC giahạn thí điểm đến hết năm 2012, tuy nhiên trung tâmnày đang đối mặt với khó khăn khi doanh nghiệp trongnước không mặn mà với sàn này và bản thân ngườitrồng cà phê không tin tưởng.

Tại sàn giao dịch hànghóa Sơn Tín (STE) thuộc Sacombank nằm trên đường NamKỳ Khởi Nghĩa, P.8, Q.3, TP.HCM không khí cũng ảmđạm không kém. Giám đốc STE Phan Vũ Hùng cho biết:“Chúng tôi triển khai sàn giao dịch hàng hóa đã banăm nay, mặc dù chưa năm nào bị lỗ như các sàn khácnhưng lợi nhuận đưa về quá thấp”. STE cho biết sàngiao dịch ba mặt hàng là sắt thép, phân bón và hạtnhựa. Lượng giao dịch sắt thép trên sàn STE năm 2010khoảng 250.000 tấn, năm 2011 còn 180.000 tấn, đặcbiệt trong bốn tháng đầu năm nay giao dịch rất ảmđạm, chỉ đạt tầm 80.000 tấn. Còn phân bón và hạtnhựa thì số lượng giao dịch không đáng kể.

Nhiều bất cập

Thực tế khó khăn của cácsàn giao dịch hàng hóa hiện nay không chỉ ở sự quaylưng của nhà đầu tư, các doanh nghiệp trong nước màcòn ở hàng loạt bất cập trong pháp lý và phương thứchoạt động của các sàn.

Ông Phạm Đình Thưởng -phó vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Công thương) - thừanhận trong vấn đề pháp lý đối với lĩnh vực sàn giaodịch hàng hóa còn tồn tại quá nhiều bất cập cản trởsự phát triển. Như trong quy định về hạn mức giaodịch đã hạn chế tổng mức giao dịch trên sàn hàng hóakhông được vượt quá 50% tổng khối lượng hàng hóa đóđược sản xuất tại VN vào năm trước. Hạn mức giaodịch của một thành viên cũng không được vượt quá 10%tổng hạn mức giao dịch quy định tại điều trên.

Ông Trần Duy Phương chobiết phía VNX đã có văn bản gửi Bộ Công thương kiếnnghị Chính phủ có ưu đãi thuế cho các doanh nghiệptham gia sàn giao dịch hàng hóa phái sinh này. Kiếnnghị Ngân hàng Nhà nước quy định một loại hình tàikhoản chuyên biệt dành cho công cụ giao dịch hànghóa. “Tôi nghĩ chúng ta cũng bắt buộc phải có yếu tốcác nhà đầu tư nước ngoài tham gia sàn giao dịchhàng hóa mới cải thiện được tính thanh khoản, tínhđa dạng cho hoạt động giao dịch thông qua sở. Vì vậycần có tài khoản để quản lý việc đầu tư của các nhàđầu tư nước ngoài khi muốn tham gia mua bán tại sởgiao dịch hàng hóa ở VN”, ông Phương nói. 

Theo TuổiTrẻ