Từ xe đạp tre ngoại nghĩ về cây tre Việt Nam

Từ chiếc xeđạp tre

Vừa qua, báo chínước ngoài vừa đăng tải thông tin nước bạn Philippines đang sản xuất ranhững khung xe bằng chất liệu đặc biệt: Tre.

Chiếc xe nàyđược sản xuất bởi Kawayan Tech. Với bề ngoài bắt mắt và tính thân thiện vớimôi trường của mình, những chiếc xe đạp bằng tre đang trở thành những mónhàng "hot" tại nhiều quốc gia này trên thế giới. Được thành lập vào năm2009, Kawayan Tech hoạt động với phương châm: Kế hoạch kinh doanh phải cânbằng giữa lợi nhuận và trách nhiệm xã hội.

Với mục đích đưatre - nguyên liệu vốn chỉ thường được sử dụng trong những ngành thủ công mỹnghệ vào thực tiễn cuộc sống, Kawayan Tech tạo ra xe đạp trên không chỉ mangý nghĩa một phương tiện đi lại đơn thuần,  mà còn muốn biến nó thành mộtcông trình nghệ thuật.

Tất cả các sảnphẩm này đều được làm bằng tay. Các giống tre khác nhau được nhập từ khắpcác vùng của Philippines. Tre sau đó được phơi khô và bảo quản. Máy móc duynhất được sử dụng trong quá trình làm khung xe đó là khoan điện, chỉ sử dụngtối đa là 3 phút cho mỗi khung sản xuất.

Kawayan Techthường chỉ bán những khung xe đạp riêng, vì vậy người mua có thể chọn từngloại chi tiết của chiếc xe theo ý mình, giúp những chiếc xe đều có đặc điểmriêng.

Bên cạnh kiểudáng độc nhất của mỗi chiếc, khung xe bằng tre còn có một lợi thế là rấtnhẹ. Trung bình trọng lượng một khung xe là từ 7 - 10 pound (khoảng 3,1 -4,5 kg).

Xe đạp tre Phillipines đã được xuất khẩu đi nhiều quốc gia, trong đó có cả Mỹ.

"Mọingười thường cho rằng xe đạp làm bằng hợp kim sẽ tốt hơn, nhưng thực tếxe đạp làm bằng tre có nhiều ưu điểm vượt trội. Nó là biểu tượng củaviệc bảo vệ môi trường và thể hiện cá tính của chủ nhân chiếc xe: mộtngười vui tính, khỏe khoắn và là một công dân yêu quý Trái Đất này",bà Villanueva, quản lý của công ty cho biết.

Hiện tại,Kawayan Tech đã bán ra khoảng 80 loại xe với nhiều chủng loại, mẫu mã khácnhau, phù hợp với nhiều lứa tuổi. Những chiếc xe có giá giao động từ 119 USD(2,4 triệu đồng) đến 238 USD (4,8 triệu đồng).

Công ty này cũngđã sản xuất chiếc xe điện đầu tiên bằng tre. Chiếc xe này có bao gồm độngcơ, nhưng hầu hết các bộ phận đều được làm từ tre, bao gồm cả chỗ ngồi. Hiệntại, công ty này cũng đang có kế hoạch sản xuất ván trượt và xe lăn bàngtre.

Mặc dù sự ra đờicủa chiếc xe cũng đi kèm với nhiều mối nghi ngờ về chất lượng cũng như độbền của sản phẩm, nhưng với sản phẩm độc đáo này, Kawayan Tech đã tạo đượctiếng vang không chỉ trong nước mà là cả thế giới. Xe đạp tre của hãng hiệnđã xuất hiện ở nhiều nơi trên thế giới như Tây Ban Nha, Ý, Hà Lan, Đan Mạch,Nhật Bản, Canada, Mỹ, Úc, New Zealand.

Koen Walvaren,một người Đức hiện đang sống tại Hà Lan cho biết, anh đang sử dụng loại xebằng tre này bởi nó là không chỉ thân thiện với môi trường mà còn là một sảnphẩm mang đầy tính nghệ thuật.

"Đắt ư? Tấtnhiên là giá của những chiếc xe này không rẻ, nhưng đổi lại, bạn có mộtchiếc xe độc nhất, được sản xuất bằng tay với mức giá bằng với mức giá trungbình của những chiếc xe đạp thông thường. Thêm vào đó, nó còn cho thấy chủnhân của chiếc xe rất quan tâm tới môi trường", Walavaren nói.

Với những sảnphẩm độc đáo như vậy, Kawayan Tech đang đưa những sản phẩm bằng tre củaPhilippines tới toàn thế giới.

Và câu truyệncây tre tại Việt Nam

Sản xuất hàngcác mặt hàng từ tre không phải là một điều quá xa lạ. Tại nhiều quốc gia ởchâu Á như Philippines, Trung Quốc, Ấn Độ, hay Việt Nam, tre luôn là nguyênliệu chính được sử dụng trong các mặt hàng thủ công mỹ nghệ chất lượng cao.Những sản phẩm độc đáo được làm từ mây, tre, đan luôn được các nước trên thếgiới công nhận cả về chất lượng cũng như tính thẩm mỹ.

Chiếc xe đạp trecủa Philippines, được người dân trong nước cũng như thế giới hoan nghênh nhưvây, một phần không nhỏ là bởi tính thân thiện và bảo vệ môi trường của nóso với các sản phẩm công nghiệp làm từ nhựa hay sắt thép.

Cũng giống nhưnhiều quốc gia trong khu vực, Việt Nam, cũng là một quốc gia có ngành côngnghiệp mây tre đan phát triển. Tuy nhiên,  thực trạng khai thác và sử dụngmây, tre, đan ở Việt Nam không những không thể hiện tính thân thiện, mà cònđang góp phần hủy hoại môi trường.

Việt Nam hiện nằm trong top 3 quốc gia xuất khẩu mây tre đan nhiều nhất thế giới.

Cụ thể, tạihội nghị bàn tròn quốc gia lần 5 về sản xuất và tiêu thụ bền vững diễnra mới đây tại Nha Trang, ông Lê Xuân Thịnh - Trung tâm Sản xuất sạchViệt Nam (VNCPC) cho biết: Ngành mây Việt Nam hiện khai thác theo kiểutận diệt, không quy hoạch hoặc trồng mới khiến song mây ngày càng cạnkiệt, khai thác không đúng tiêu chuẩn nên tạo ra lượng chất thải nhiều.

Bên cạnh đó,việc chế biến song mây cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro như sử dụng dầu thải dieselđể luộc gây ô nhiễm môi trường, tốn nhiều nước và hóa chất trong quá trìnhtẩy do công nghệ không hợp lý. Ngoài ra, khâu hoàn thiện song mây cũng tiềmẩn nhiều yếu tố dễ gây ô nhiễm môi trường như thải nhiều keo PVA trong quátrình nhúng tạo độ cứng; Phát sinh dung môi trong quá trình sơn...

Mây tre đan cũnglà một trong những sản phẩm quan trọng, chiếm cơ cấu lớn trong xuất khẩuhàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam. Theo đánh giá của các chuyên gia, mặt hàngnày đang có tiềm năng rất lớn để phát triển.

Thế nhưng, việcmở rộng quá nhanh việc xuất khẩu hàng thủ công, sự phát triển của nhiềungành công nghiệp sử dụng cùng loại nguyên liệu với khối lượng lớn và nạnbán nguyên liệu thô ra nước ngoài, khiến cho nguồn nguyên liệu thiên nhiêntrong nước đã cạn kiệt nhanh chóng. Hệ quả là có một nghịch lý là một nướcnông nghiệp như Việt Nam lại phải phụ thuộc vào nguyên liệu nhập từ nướcngoài.

Nhu cầu của cácthị trường lớn trên thế giới như châu Âu, Mỹ... là có thật. Nhưng đi kèm vớinhu cầu lớn là những đòi hỏi cao về chất lượng sản phẩm. Thêm vào đó, cuộckhủng hoảng kinh tế thế giới cũng khiến ngành mây tre Việt Nam gặp nhiều khókhăn trong việc xuất khẩu hàng hóa, chủ yếu chỉ bán được cho khách nướcngoài đến du lịch, tham quan. Nhiều làng nghề ở khu vực Hà Tây đã thu hẹpquy mô sản xuất của mình.

Với những khókhăn như vậy, ngành mây tre đan tại Việt Nam đang trong cảnh bí đầu ra - xađầu vào - loay hoay tìm lối thoát. Những khó khăn đó là hệ quả của việc pháttriển bừa bãi không đi kèm với tính bền vững và định hướng lâu dài.