Xử lý nợ xấu: Làm sao để doanh nghiệp không còn “nuốt nước bọt”?

Hành trình dòng vốn từ ngân hàng đến doanh nghiệp được ví như hệ thống giaothông đang vận hành nhưng bị tắc nghẽn, bởi chiếc xe “nợ xấu” chết máy nằm chềnhềnh giữa đường. Làm thế nào để đưa “chiếc xe” đó ra khỏi hệ thống ngân hàng?

Hành trình dòng vốn từ ngân hàng đến doanh nghiệp được ví như hệ thống giaothông đang vận hành nhưng bị tắc nghẽn, bởi chiếc xe “nợ xấu” chết máy nằm chềnhềnh giữa đường. Làm thế nào để đưa “chiếc xe” đó ra khỏi hệ thống ngân hàng?

Xử lý nợ xấu: Làm sao để doanh nghiệp không còn “nuốt nước bọt”?
 Hiện tại, khá nhiều người quan tâm đến số nợ cần tập trung xử lý là bao nhiêu.

4 mục tiêu khi xử lý

“Nợ xấu đang đẩy quan hệ giữa ngân hàng và doanh nghiệp rơi vào thếdoanh nghiệp nhìn ngân hàng và nuốt nước bọt, còn ngân hàng thì gầm ghè,nghi ngờ doanh nghiệp”.

Đó là nhận xét của ông Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng Tư chính sáchtiền tệ Quốc gia. Theo ông, Chính phủ cần đẩy nhanh đề án xử lý nợ xấu,một trọng tâm của chương trình tái cơ cấu hệ thống ngân hàng.

Theo đề án tái cơ cấu hệ thống ngân hàng thì quá trình này tạm chia 3giai đoạn cơ bản: giai đoạn 1: củng cố, ổn định thanh khoản, giai đoạn2: xử lý nợ xấu và giai đoạn 3 là củng cố hệ thống tổ chức. Trong đó,giai đoạn 2 (xử lý nợ xấu) được coi là nhiệm vụ quan trọng nhất của quátrình tái cơ cấu hệ thống ngân hàng.

Với cách nhìn như vậy, một lãnh đạo cao cấp của Ngân hàng Nhà nước từngví von: “Cả đoàn xe đang chạy phải dừng lại vì tắc đường do chiếc xe đầutiên chết máy nằm chềnh ềnh giữa đường. Đó chính là chiếc xe nợ xấu vàphải bốc nó ra khỏi đường, đặt sang chỗ khác thì hệ thống giao thông mớivận hành trở lại”.

Xung quanh vấn đề xử lý nợ xấu hệ thống ngân hàng, mặc dù chưa cơ quanchức năng chưa công bố chính thức con số một chuyên gia đã “giả định”khoảng 10% GDP. GDP năm 2011 khoảng 119 tỷ USD, tương đương 2.380 nghìntỷ đồng. Như vậy, con số nợ xấu có thể lên tới 238 nghìn tỷ đồng.

Hiện tại, khá nhiều người quan tâm đến số nợ cần tập trung xử lý là baonhiêu. Hé mở một vài thông tin cho câu hỏi này thì như VnEconomy đã đưatin trước đó, tại cuộc họp “G14” ngày 31/5, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nướccũng đề cập với 14 ngân hàng thương mại rằng, sẽ thành lập công ty muabán nợ trực thuộc Ngân hàng Nhà nước để mua số nợ xấu trong hệ thốngkhoảng 100 nghìn tỷ đồng.

Các nhà phân tích cho rằng, bất kể với con số nào nhưng nếu để tự cácngân hàng thương mại giải quyết thì trung bình mỗi năm, họ chỉ xử lýđược 15 - 20%. Như vậy, phải mất 5 năm nữa, chuyện nợ nần giữa ngân hàngvà doanh nghiệp mới ổn thỏa. Và cũng trong thời gian đó, ngân hàng khôngdám cho vay và/hoặc cho vay với lãi suất cao để bù đắp một phần thiệthại do nợ xấu.

Và để xử lý bài toán nợ xấu thì nên lưu ý những vấn đề gì? Ông Lê XuânNghĩa cho rằng, trước hết phải xác định và hướng tới 4 mục tiêu khi xửlý nợ xấu. Mục tiêu đầu tiên là làm sạch bảng cân đối tài sản ngân hàngthương mại, tạo điều kiện để ngân hàng thiết lập nền tảng tín dụng mớiđể họ có cơ sở cho vay.

Hai, tiếp sức cho những doanh nghiệp còn có khả năng tồn tại tiếp tụchoạt động; đồng thời, thanh lọc những doanh nghiệp không còn khả năngtồn tại.

Ba, thông qua xử lý nợ xấu, ngân hàng thương mại có thêm điều kiện hạlãi suất tiền vay. Điều này rất cần thiết bởi hiện nay, Việt Nam đangtồn tại một nghịch lý như từng xảy ra ở Brazil và Argentina là lạm phátxuống thấp nhưng lãi vay vẫn cao, mà nguyên nhân là nợ xấu không được xửlý, buộc ngân hàng thương mại phải nâng lãi suất tiền vay để bù đắp mộtphần thiệt hại từ nợ xấu.

Bốn, khi chuẩn mực tín dụng được phục hồi, dòng vốn từ ngân hàng tiếptục chảy vào doanh nghiệp và cầu đầu tư dần dần hồi phục.

Hiện nay, nhà nước đang sử dụng một số biện pháp trong quá trình tái cơcấu nợ xấu là giãn nợ, chuyển hoặc giữ nguyên nhóm nợ; khoanh nợ; xóa nợvà phát mại tài sản. Để quá trình xử lý nợ đúng đối tượng và tránh thamnhũng, tiêu cực thì Ngân hàng Nhà nước phải phân nhóm đối tượng rõ ràng.Qua đó, với những doanh nghiệp còn có khả năng tồn tại thì áp dụng cácbiện pháp đầu tiên; còn những doanh nghiệp không còn khả năng tồn tạithì phải cho phá sản, giải thể và phát mại tài sản để bù đắp thiệt hạicho chủ nợ.

Đặc biệt, với các khoản nợ được xóa, phải hết sức cẩn trọng. Trong đợt“xóa nợ” xấu ngân hàng giai đoạn 2001 - 2004, nhà nước từng thành lậphội đồng liên ngành gồm các bộ Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư và Ngânhàng Nhà nước kiểm tra từng trường hợp; lập hồ sơ xóa nợ và phải có 4chữ ký đi kèm gồm: giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh địa phương,tổng giám đốc ngân hàng thương mại là chủ nợ, trưởng ban xử lý nợ củaNgân hàng Nhà nước trình lên Chính phủ và phải thông qua mới được xóa.

Ai quản lý công ty mua bán nợ?

Một vấn đề khá nóng hổi hiện nay là sau khi xuất hiện thông tin Ngânhàng Nhà nước thành lập công ty mua bán nợ, nhiều ý kiến cho rằng, nhànước dùng ngân sách, tiền thuế do dân đóng góp để xử lý rủi ro của ngânhàng là không công bằng. Theo quan điểm của họ, nợ xấu của ngân hàng thìngân hàng và doanh nghiệp phải tự chịu trách nhiệm.

Để giải đáp mối quan tâm này thì trước hết cần tham khảo kinh nghiệmThụy Điển. Năm 1992, Quốc hội nước này đã họp và quyết định dành toàn bộquyền xử lý nợ xấu ngân hàng cho ngân hàng trung ương. Và lần đầu tiêntrên thế giới, Thụy Điển đã thành lập công ty mua bán nợ (AMC) trựcthuộc ngân hàng trung ương. Sau này, rất nhiều nước như Mỹ, Hàn Quốc…khi xử lý nợ xấu đều áp dụng mô hình này.

Ngoài ra, việc không nên giao công ty mua bán nợ cho Bộ Tài chính quảnlý hoặc sử dụng Công ty Mua bán nợ và tài sản tồn đọng của doanh nghiệp(DATC) của Bộ Tài chính để xử lý nợ xấu ngân hàng, còn vì ngân sách quốcgia là “tiền cứng”, không được phép sử dụng theo kiểu “bốc” chỗ này“đặt” sang chỗ kia.

Vì, nguồn lực này đã được sắp đặt, tính toán theo các chương trình, dựán của Chính phủ. Chưa kể, yêu cầu tài chính cho quốc phòng, an ninh,rủi ro bất khả kháng như thiên tai, dịch bệnh… không thể đặt cân đốingân sách quốc gia trong tình trạng “chông chênh” về tiền mặt. Cũng vìlý do đó mà nhiều quốc gia còn không cho phép kho bạc nhà nước gửi tiềnvào ngân hàng thương mại mà chỉ gửi vào ngân hàng trung ương.

Bởi vậy, việc chọn lựa ngân hàng trung ương để xây dựng công ty mua bánnợ là phù hợp hơn nếu nhìn ở góc độ cân đối nguồn tài chính. Thực tế,trên bảng cân đối tài sản “Có” của ngân hàng trung ương rất phong phútạm gọi là vốn như: nguồn từ tiền gửi dự trữ bắt buộc và tiền vượt dựtrữ bắt buộc của các ngân hàng thương mại, tiền phát hành tín phiếu, lợinhuận từ hoạt động của “người mua bán cuối cùng” trên thị trường và thậmchí là một phần nhỏ từ…in thêm nếu thấy cần thiết. Tất nhiên, in ra lúcnày thì hút về lúc khác nhưng khôn ngoan nhất là hạn chế in.

Thêm một nguồn khác là ngân hàng trung ương thành lập công ty mua bán nợdưới hình thức cổ phần. Ở đó, ngân hàng trung ương là cổ đông chi phốivà có sự góp vốn của các ngân hàng thương mại khác, nhất là nhóm “G14”.Nếu theo cách này, chỉ cần trung bình mỗi ngân hàng góp vài nghìn tỷđồng thì nguồn vốn của công ty có thêm gần 30 nghìn tỷ đồng. ngân hàngtrung ương có thể dùng nguồn vốn này làm tài sản cầm cố để phát hànhtrái phiếu.

Với cơ cấu nguồn tiền phong phú đang tạm thời nhàn rỗi như trên, ngânhàng trung ương có thể đứng ra bảo lãnh phát hành trái phiếu cho chínhcông ty mua bán nợ của mình nhằm huy động vốn trong quá trình mua nợxấu.

Chẳng hạn, để có nguồn, ngân hàng trung ương có thể phát hành tín phiếugối đầu theo cách: năm đầu tiên, phát hành 1 tỷ USD, năm sau phát hành 2tỷ USD, lấy 1 tỷ USD trả nợ cũ vẫn còn 1 tỷ USD để tiếp tục mua nợ.Tương tự, năm thứ 3 phát hành 3 tỷ USD, trả 2 tỷ USD nợ cũ vẫn còn 1 tỷmua nợ tiếp và đến khi nào thị trường các tài sản đã mua dần hồi phục,ngân hàng trung ương cân đối đủ nợ và có thì dừng lại.

Trên thực tế, trong một kỳ phát hành, ngân hàng trung ương Việt Nam cóthể phát hành tới 4 - 5 tỷ USD chứ không phải chỉ 1 - 2 tỷ USD như ví dụtrên.

Theo VnEconomy



Gửi bài tâm sự

File đính kèm
Hình ảnh
Words
  • Bạn đọc gửi câu chuyện thật của bản thân hoặc người mình biết nếu được cho phép, không sáng tác hoặc lấy từ nguồn khác và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về bản quyền của mình.
  • Nội dung về các vấn đề gia đình: vợ chồng, con cái, mẹ chồng-nàng dâu... TTOL bảo mật thông tin, biên tập nội dung nếu cần.
  • Bạn được: độc giả hoặc chuyên gia lắng nghe, tư vấn, tháo gỡ.
  • Mục này không có nhuận bút.