Công ty thua lỗ, "gánh nặng" không của riêng CEO

Công ty thua lỗ, người chịutrách nhiệm đầu tiên là tổng giám đốc, tuy nhiên ít ai nhắc đến trách nhiệmcủa hội đồng quản trị, ban kiểm soát… trong quá trình giám sát hoạt động củacác nhà điều hành.

Công ty thua lỗ, người chịutrách nhiệm đầu tiên là tổng giám đốc, tuy nhiên ít ai nhắc đến trách nhiệmcủa hội đồng quản trị, ban kiểm soát… trong quá trình giám sát hoạt động củacác nhà điều hành.

Thống cơ sơ bộ từ Ủy ban Chứng khoán, năm2011 trên hai sàn chứng khoán có khoảng 16% công ty niêm yết thua lỗ,60% công ty có lợi nhuận sụt giảm.

Trong đó không ít công ty rơi vào tình trạng thâm hụt vốn nặng nề, điềunày đã khiến mùa đại hội cổ đông năm nay trở nên nóng hơn và nhiều vịtổng giám đốc đã không tránh khỏi sự phản pháo từ phía hội đồng quảntrị, cũng như các cổ đông.

Thua lỗ… “tóm người có tóc”

Mặc dù vẫn biết rằng năm 2011 là một năm đầy biến động, “cơn bão” lớnquét trôi mọi ngóc ngách của nền kinh tế và các doanh nghiệp đại chúngcũng không phải là ngoại lệ. Song, cũng không thể bỏ qua các nguyên nhânchủ quan đến từ sự thiếu năng lực của các giám đốc điều hành, dẫn đếnviệc quản trị rủi ro của một số công ty trở nên yếu kém.

Theo đánh giá chung, nhiều doanh nghiệp niêm yết hiện có số vốn vay caogấp nhiều lần vốn tự có, thêm vào đó hiệu quả sử dụng vốn thấp hơn nhiềuso với kỳ vọng.

Lý giải từ giới chuyên gia, những lý do khiến doanh nghiệp có tỷ lệ vốnvay lớn là phát triển quá nóng vội trong việc đa dạng hóa hoạt động đầutư, kinh doanh. Thậm chí là tại một số doanh nghiệp niêm yết, nhà đầu tưkhông nhận diện được đâu là lĩnh vực kinh doanh cốt lõi của công ty.

Thêm vào đó, nhiều doanh nghiệp đại chúng đã dùng vốn của cổ đông thựchiện các khoản mục đầu tư dàn trải, nhảy sang các lĩnh vực "tay trái"như bất động sản, đầu tư chứng khoán…, mà chưa đánh giá được hậu quả củaviệc hạn chế về năng lực quản trị rủi ro cũng như nguồn lực về conngười, tài chính của công ty.

Thị trường cũng đã chứng kiến một thực tế, cuối năm 2011, Công ty cổphần Đầu tư Phát triển đô thị và Khu công nghiệp Sông Đà (Sudico) bãimiễn Tổng giám đốc không đạt kế hoạch sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên sauđó, Tập đoàn Sông Đà cũng có quyết định điều động Chủ tịch Hội đồng quảntrị SJS về Tập đoàn nhận công tác khác...

Sự yếu kém trong hoạt động điều hành, đã khiến cho nội bộ SJS trở nênrối bời, sản xuất cũng đình trệ, đồng vốn của Nhà nước ngày một teo tópvà các cổ đông cũng phải chịu chung số phận.

Gần đây, tại phiên họp Đại hội đồng cổ đông thường niên của Công ty cổphần Chứng khoán SHS, Chủ tịch Hội đồng quản trị, ông Đỗ Quang Hiển đãchính thức nhận lỗi chủ quan không giám sát vị Tổng giám đốc bị bãi miễntrước đó, khiến cho kết quả kinh doanh của Công ty trong năm bị thua lỗtới vài trăm tỷ đồng.

Hay như trường hợp của Công ty Cổ phần Mía đường La Ngà (Đồng Nai), giữatháng Ba đã có thông báo bãi nhiễm chức danh Tổng giám đốc và Phó chủtịch Hội đồng quản trị do ông này sử dụng bằng Đại học giả. Được biếttrước đó, cuối năm 2008 Công ty này cũng đã cách chức một vị tổng giámđốc khác với lý do chơi chứng khoán gây thất thoát hơn 12 tỷ đồng...

Các bên liên quan có vô can?

Hầu hết các nhà đầu tư nhỏ đều khá bằng lòng với việc “tóm tóc” Tổnggiám đốc trong những trường hợp công ty làm ăn thất bát. Tuy nhiên,trong trường hợp các thị trường phi truyền thống của công ty (như bấtđộng sản, tài chính…) tăng trưởng nóng, hoạt động đầu tư trái tay manglại những khoản lợi nhuận vượt xa hoạt động kinh doanh chính thì Tổnggiám đốc ngay lập tức sẽ được tôn vinh thành anh hùng và các lỗi yếu kémvề quản trị rủi ro theo đó cũng được xí xóa.

Thế nhưng, theo bà Anne Molyneux, chuyên gia tư vấn quốc tế cao cấp vềquản trị công ty, không thể nào chỉ đổ lỗi cho những người đứng đầu côngty mà quên đi trách nhiệm của các bên liên quan. Giới đầu tư thường tintưởng vào các công ty kiểm toán trong việc rà soát hoạt động của công tyvà có trách nhiệm chỉ ra những lỗi vi phạm của ban điều hành.

Tuy nhiên, theo quy định thì kiểm toán chỉ có nhiệm vụ đọc, xem xét cácbáo cáo hàng năm và hệ thống kế toán của công ty. Việc của kiếm toánkhông phải là đi tìm những hành vi lừa đảo.

Trong khi Ban kiểm soát lại có quyền giám sát, xem xét các hoạt độnggiao dịch của công ty, qua đó có thể phát hiện ngay các dự án kém hiệuquả, các giao dịch bất thường, hay sự yếu kém trong quản trị rủi ro củaTổng giám đốc và Ban điều hành.

“Thực tế tại nhiều doanh nghiệp đại chúng, các kiểm soát viên dường nhưchưa có đủ điều kiện và quyền lực để có thể ra các quyết định kháchquan, thực hiện chất vấn mạnh mẽ ban giám đốc trong quá trình hoạt độngkinh doanh của họ,” bà Anne nói.

Ông Dominic Scriven, Tổng giám đốc Dragon Capital, là người tham gianhiều vào hội đồng quản trị của các công ty đại chúng cho biết, kinhdoanh yếu kém, trách nhiệm cua ông Tổng giám đốc là phải từ chức, songcác bộ phận khác, vị trí khác có trách nhiệm liên quan thì không phảigiải trình là một nghịch lý.

“ Khái niệm về ban kiểm soát như hiện nay là không hiệu quả, theo tôiHội đồng quản trị cần phải có một ban kiểm toán độc lập, có như vậy thìmới có thể giám sát và chỉ ra những lỗi của ban giám đốc, kịp thời báocáo cho Hội đồng quản trị để phòng ngừa rủi ro, chứ không phải chờ đếncuối năm nhìn kết quả hoạt động kinh doanh mới phát hiện ra vấn đề thì erằng thiệt hại đã quá rõ ràng rồi,” ông Dominic nói.

Ngoài ra, ông Dominic cũng cho rằng, giới đầu tư Việt Nam thường có thóiquen dựa vào Nhà nước để theo dõi, thanh tra, phát hiện các vấn đề củadoanh nghiệp. Nhưng làm như vậy thì không có một cơ quan quản lý nào cóđủ sức kiểm soát được.

Ông Bùi Hoàng Hải, Phó vụ trưởng Vụ Quản lý Phát hành, Ủy ban Chứngkhoán Nhà nước (SSC) cũng nhấn mạnh, hiện nay Ủy ban chỉ mới kiểm soátkhả năng quản trị rủi ro trong các lĩnh vực kinh doanh có điều kiện (nhưcông ty chứng khoán, quỹ đầu tư...).

“Đối với các doanh nghiệp đại chúng, về năng lực quản trị rủi ro tại cácdoanh nghiệp chúng tôi chỉ đưa ra các hướng dẫn mà không mang tính chấtbắt buộc.Tới đây Ủy ban sẽ phát hành ra cuốn cẩm nang hướng dẫn đồngthời thực hiện các khóa học đào tạo và quản trị rủi ro,” ông Hải chobiết.

 
Theo Linh Chi
Vietnam+


Gửi bài tâm sự

File đính kèm
Hình ảnh
Words
  • Bạn đọc gửi câu chuyện thật của bản thân hoặc người mình biết nếu được cho phép, không sáng tác hoặc lấy từ nguồn khác và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về bản quyền của mình.
  • Nội dung về các vấn đề gia đình: vợ chồng, con cái, mẹ chồng-nàng dâu... TTOL bảo mật thông tin, biên tập nội dung nếu cần.
  • Bạn được: độc giả hoặc chuyên gia lắng nghe, tư vấn, tháo gỡ.
  • Mục này không có nhuận bút.