Khi CEO thu nhập bằng cả quốc gia

Thu nhập siêu khủng

Liệu có CEO nàoxứng đáng với mức lương 1 triệu USD/ngày? Con số này tương đương với 42000USD/giờ, 700 USD/phút hay 12 USD/giây, riêng thời gian họ bỏ ra để đọc đếndòng này của bài báo cũng đáng giá đến 100 USD.

Đối với Applethì câu trả lời là có. Tim Cook - CEO hiện tại của Apple được trả mức lươngkhoảng 900.000 USD trong năm 2011. Đây không phải là mức lương quá cao sovới những CEO hàng đầu của Mỹ trong những năm qua.

Tuy nhiên, ngoàikhoản tiền lương này, Apple còn có chiến lược thưởng bằng cổ phiếu của côngty. Ban đầu, mức cổ phiếu thưởng cho Cook tương đương với 376,2 triệu USD,một con số khổng lồ. Tính đến cuối tuần qua, nó đã tăng lên 634 triệu USDnhờ giá cổ phiếu của Apple tăng vọt.

Cùng với sựthành công của Apple, khoản tiền mà Cook bỏ túi ngày càng nhiều, và nó đangtiếp tục được nhân lên. Một nửa số cổ phiếu mà ông Cook được thưởng có thờihạn vào năm 2016, nửa còn lại vào năm 2021. Điều này cho thấy mối liên kếtgiữa ông và Apple sẽ còn tiếp tục kéo dài thêm 1 thập kỷ nữa.

Những dữ liệutrong năm 2011 cho thấy, dù nền kinh tế đang trong tình trạng đình đốn vàkhó khăn, mức lương của các CEO của những tập đoàn lớn vẫn rất ổn định vàtăng khoảng 2% so với năm 2010.

Equilar, một tổchức đã phân tích các khoản tiền CEO thu về trên cơ sở tiền lương, tiềnthưởng bằng tiền mặt, những đặc quyền,  thưởng bằng cổ phiếu và nhiều lựachọn khác nhau của 100 CEO giàu nhất tại các công ty đại chúng có doanh thu5 tỉ USD và đã nộp báo cáo tài chính vào ngày 30/3.

Trong top 100CEO có mức lương hàng đầu thì những CEO có mức thưởng tăng vọt trong năm quaphải kể đến Robert A.Iger của Walt Disney với mức thưởng là 31,4 triệu USD ởvị trí thứ 7 và Robert Murdoch của New Corporation đứng ở vị trí thứ 10 vớimức thưởng là 29,4 triệu USD, tăng 75% so với năm 2010.

Hiện tại, phảichờ đến tháng 6 để bức tranh tổng thể trở nên rõ ràng hơn, nhưng các số liệucông bố đến ngày 30/3 cho thấy một tầng lớp thượng lưu mới đang nổi lên tạiMỹ: đó là những CEO đang làm việc với thu nhập hơn 10 triệu USD/năm.

Tính toàn bộ,tổng số tiền thưởng cho 100 CEO trong nhóm này vào khoảng 2,1 tỉ USD, ngangngửa với sản lượng kinh tế hàng năm của Sierra Leone - một quốc gia ở châuPhi.

Riêng Tim Cookcủa Apple là một trường hợp ngoại lệ. Ông là người duy nhất trong danh sáchcó mức lương lên tới 9 chữ số một năm. Số tiền thưởng bằng cổ phiếu của ôngquá khổng lồ, thậm chí còn hơn cả mức của cả 9 CEO đứng sau gộp lại.

Các nhà phântích đánh giá việc trả lương cao cho CEO đánh dấu sự trở lại của các doanhnghiệp sau thời kỳ khủng hoảng. Trong thời điểm nền kinh tế diễn biến xấuđi, mức lương trả cho các CEO đã giảm mạnh, cùng với sự hồi phục trong năm2010, mức lương này đã tăng vọt theo.

Từ trái qua: Lawrence Ellison(Oracle), Ronald Johnson (J. C. Penney), Philippe Dauman (Viacom). Thu nhập của các CEO này vẫn chưa bằng một nửa của Tim Cook (Apple)

Sự chênhlệch quá lớn

Theo nghiên cứugần đây của đại học Geogre Town, một người Mỹ học đại học và sau đó tốtnghiệp với bằng cử nhân trên tay có thể kiếm được trung bình 2,3 triệu USD,không phải trong một năm, mà là cả cuộc đời làm việc của mình. Nếu so sánhvới những con số mà các CEO hàng đầu hiện tại kiếm được thì quả là khôngtưởng.

Các con số chothấy mức thưởng trung bình của một CEO trong nhóm này là vào khoảng 14,4triệu USD/năm, gấp nhiều lần so với mức thu nhập trung bình 45,230 USD/nămcủa người dân Mỹ.

Năm 2010, nhóm1% chiếm tới 93% tổng thu nhập toàn quốc, còn thu nhập của 99% người dân Mỹhầu như vẫn dậm chân tại chỗ, theo nghiên cứu của Emmanuel Saez, giáo sưkinh tế tại đại học Calirfornia.

Tuy nhiên, nếuso sánh với 1% số hộ gia đình giàu nhất nước Mỹ, có thu nhập trên 380000USD/năm, những CEO này vẫn thuộc đẳng cấp hơn hẳn - tầng lớp những người cóthu nhập hơn 10 triệu USD/năm.

Còn người laođộng Mỹ, theo thống kê trong năm 2011, mức lương trung bình hàng tuần củamột người lao động bình thường tăng khoảng 1%, từ 747 USD lên 756 USD/tuần,nhưng đồng USD lại giảm giá khoảng 2%.

"Người laođộng Mỹ đang làm được ít tiền hơn, trong khi những vị CEO thì chưa bao giờkiếm được nhiều như thế", Brandon Rees, phó giám đốc  của văn phòng đầutư A.F.L-C.I.O nói.

Việc thưởng bằngcổ phiếu khiến số tiền các CEO nhận được tăng vọt. Apple không phải làtrường hợp duy nhất thưởng cho CEO bằng cổ phiếu, một số CEO khác nhưGregory Q.Brown của Motorola Solutions hay Howard D. Schultz của Starbuckscũng có mức  thưởng một lần lên tới hàng chục triệu USD.

Hiện tại, một sốhội đồng doanh nghiệp cũng đã thừa nhận những chỉ trích bởi mức lương quácao cho các CEO từ phía cổ đông và công chúng. Một vài công ty đã tiến hànhgiảm bớt tiền thưởng và có quy định chặt chẽ về mức tiền trả cho CEO với tỉlệ doanh thu hay cổ phiếu của công ty.

Một số công tybắt đầu lấy ý kiến của cổ đông để quyết định mức lương của CEO và cắt bỏ hẳnviệc thực hiện thưởng bằng cổ phiếu. Nhiều tổ chức cũng đang kêu gọi đểnhững điều chỉnh một số điều trong đạo luật Dodd-Frank nhằm giới hạn mứctiền trả cho giám đốc điều hành so với mức trả cho nhân viên.

Chẳng hạn tạiHP, việc lấy ý kiến các cổ đông trong tháng 3/2011 đã tù chối cách thứcthưởng cho CEO.  Hội đồng đã rút kinh nghiệp sau sự ra đi của Léo Apotheker,người đã làm CEO tại HP trong 11 tháng và khiến công ty này tốn 30 triệu USDtiền bồi thường sau khi thôi việc. Khi chọn Meg Whitman làm CEO mới, HP đãxoa dịu các cổ đông bằng cách đưa ra gói bồi thường dựa trên hiệu suất. Hộiđồng đã đề nghị cô với mức lương cơ bản 1 USD, không có thưởng tiền mặt,không thưởng bằng cổ phiếu và có tùy chọn mua lại 1,9 triệu cổ phiếu củacông ty.