Nguyên Tổng Giám đốc JPA: Thành công và thất bại

Ông Lương Hoài Nam là người khánổi tiếng trong ngành hàng không VN. Hơn 10 năm làm việc tại Tổng Công ty Hàngkhông VN (VNA), ông Nam đã có những thành tích được ghi nhận nhưng khi chuyểnsang Công ty Cổ phần Hàng không Pacific Airlines (PA)-sau này là Công ty Cổ phầnHàng không Jetstar Pacific Airlines (JPA)- nhiều người nhìn nhận ông chưa thựcsự thể hiện được bản lĩnh như đã thể hiện ở “ngôi nhà xưa” VNA.

Trưởng ban trẻ nhất

Ông Lương Hoài Nam sinh tháng9-1963 tại Diễn Bình, Diễn Châu, Nghệ An. Khi thi đại học, ông đạt điểm cao, đủtiêu chuẩn và được cử đi học tại Trường Đại học Hàng không Lithunia thuộc LiênXô cũ, khoa kinh tế và trở về làm việc tại VNA năm 1991.

Hai năm sau (năm 1993), ông Namđược đề bạt làm trưởng ban vận tải (sau này là ban kế hoạch thị trường), trởthành trưởng ban trẻ nhất của VNA từ trước đến tận bây giờ.

Các đồng nghiệp của ông Nam đánhgiá ông là người có chuyên môn vững vàng, năng nổ và quyết đoán. Việc VNA mởhàng loạt đường bay thẳng đến Đức, Hàn Quốc, Nhật Bản để vươn ra thế giới cũngcó dấu ấn của trưởng ban Lương Hoài Nam.

Ông Nam cũng là tổng biên tập củatạp chí Heritage và Fashion của VNA. Ngày làm việc cơ quan, tối về nhà, ông cònđem theo bản thảo của tạp chí Heritage và Fashion để tranh thủ đọc.

Từ khi thành lập, VNA đã hai lầnthay đổi thương hiệu (biểu tượng cánh cò, vầng trăng và biểu tượng bông sen vàngnhư hiện nay), cả hai thương hiệu đều có sự góp sức của ông Lương Hoài Nam.   

Ông Lương  Hoài Nam (thứ hai từ phải sang) cùng phi hành đoàn của JPA tại sân bay Nội Bài. (Ảnh: T.Thạnh)

Hàng loạt phương án cải tổ

Sau 10 năm làm trưởng ban kếhoạch thị trường, tháng 6-2004, ông Lương Hoài Nam nhận nhiệm vụ mới tại PA. Lúcđó, PA là công ty con của VNA, hoạt động trong lĩnh vực hàng không dân dụng.

Tình hình tài chính của PA thờiđiểm đó rất xấu, đến mức Chính phủ đã đặt vấn đề cho phá sản. Ông Nam được đềbạt làm tổng giám đốc PA, với hy vọng là người chèo lái đưa PA vượt khó. Đây làbước ngoặt lớn nhất trong cuộc đời của ông.

Hàng loạt phương án được đưa rađể cải tổ PA. Trong đó, quan trọng nhất là mua thương hiệu mạnh của hãng hàngkhông Jetstar Airways (thuộc Tập đoàn Qantas) để trở thành JPA từ tháng 5-2008.

Đề án này lúc đó được đánh giá làrất khả thi, tạo sức sống mới cho PA trở thành hãng hàng không lớn thứ hai củaVN, mở đường bay trong nước và vươn ra khu vực. Nhưng trong thực tế, hai nămqua, hoạt động của JPA rất khó khăn.

Mô hình không thành công

Ngoài thua lỗ trong năm đầu tiên,sang năm 2009, JPA tiếp tục thua lỗ. Sáu tháng đầu năm 2009, JPA dự kiến lỗkhoảng 30 triệu USD nhưng trên thực tế, khoản lỗ tính ra VNĐ đã lên đến nhiềutrăm tỉ.

Thua lỗ quá cao ngoài dự kiến làdo hãng thực hiện nghiệp vụ hedging (phòng ngừa rủi ro) xăng dầu. Đề xuất thựchiện nghiệp vụ này là Ban Điều hành gồm ông Lương Hoài Nam và hai phó tổng giámđốc người Úc (đã bị Cục Quản lý Xuất nhập cảnh cấm xuất cảnh khỏi VN), được HĐQTchấp thuận.

Nhưng kết quả kiểm toán cho thấynhững người thực hiện đã không tuân thủ nguyên tắc và không báo cáo đầy đủ vớiHĐQT khi ký liên tiếp hai hợp đồng trong thời gian quá dài.

Một trong những việc làm tạo dấuấn của nguyên tổng giám đốc Lương Hoài Nam là đưa mô hình hàng không giá rẻ vàoVN. Từ tháng 9-2004, PA hoạt động thử nghiệm theo mô hình hàng không giá rẻ vớinhiều mức giá thấp hơn nhiều so với giá trần, bỏ các chi phí suất ăn, phục vụbáo chí...

Với mô hình này, thị trường hàngkhông được mở rộng và bắt đầu có tính cạnh tranh.  Tuy nhiên, mô hình hàng khônggiá rẻ ở VN đến nay được đánh giá là chưa đủ điều kiện để phát triển.

Là hãng hàng không giá rẻ nhưngJPA không “ép” được chi phí đầu vào, trong khi nguồn thu trong nhiều năm gần nhưkhông thay đổi. Mô hình hàng không giá rẻ của JPA tại VN đến nay được nhiềuchuyên gia đánh giá là không thành công. (Còn nữa)

Theo Phương Anh – HiềnLương