Bài toán “lạm phát - lãi suất”: Luẩn quẩn chưa thấy lối ra

Doanh nghiệp đang từng ngày chờlãi vay giảm nhưng kỳ vọng này đã gặp phải cú sốc thực sự khi mới đây, Chính phủtiếp tục nới mục tiêu lạm phát lên mức tối đa 17% thay vì 15% như trước đó.

Khi biết thông tin Chính phủ tiếptục điều chỉnh lạm phát lên mức tối đa 17% trong năm nay, chủ một doanh nghiệpnhỏ chuyên hoạt động trong lĩnh vực quảng cáo tấm biển lớn buồn thiu: “Vậy thìlãi vay còn lâu mới giảm được!”.

Mỏi cổ chờ lãi suất giảm

Là doanh nghiệp nhỏ, nguồn vốn lưu động chủ yếu phụ thuộc vào ngân hàng nên ôngrất quan tâm đến tình hình lạm phát, vì chỉ khi lạm phát dịu nhiệt thì lãi vaymới có cơ may giảm. 

Qua theo dõi tốc độ tăng CPI các tháng 4, 5, 6 lần lượt là: 3,32%, 2,21% và1,09%, ông phấp phỏng những ngân hàng đang có quan hệ vay vốn với giá 22%/năm ởVietbank, Indovinabank sẽ giảm lãi vay cho mình. Nhưng nay, cú điều chỉnh mụctiêu kiềm chế tốc độ tăng CPI lên 17% đã trở thành nỗi ám ảnh với số lãi vay sắpđến kỳ phải trả.

Ở góc độ vay tiêu dùng, ngoài sự ngặt nghèo của hồ sơ, lãi vay còn khủng khiếphơn. 

Mới đây, Công ty Tài chính Prudential đưa ra mức 27,5%/năm, bình quân lãi suấttới 2,29%/tháng. Chẳng hạn, nếu khách hàng vay khoảng 100 triệu đồng, thời gian48 tháng thì tính đến hết kỳ vay, cả nợ và gốc lên tới trên 166 triệu đồng! 

Cụ thể, muốn tiếp cận thành công với khoản vay 100 triệu nói trên, trung bìnhmỗi tháng, khách hàng phải trả khoảng 3,46 triệu đồng, bao gồm cả gốc lẫn lãi.Trong tháng đầu tiên, công ty tính theo dư nợ gốc và phần lãi phải trả là: 100triệu đồng x 1 tháng x 2,29% = 2,29 triệu đồng; còn tiền gốc là: 3,46 triệu đồng- 2,29 triệu đồng = 1,17 triệu đồng; cộng gốc và lãi trong tháng đầu tiên là3,46 triệu đồng. 

Như thế, vào thời điểm cuối tháng thứ nhất, nợ gốc tồn của khách hàng còn lạilà: 100 triệu đồng - 1,17 triệu đồng =  98,83 triệu đồng. Đến tháng thứ 2,phần lãi như sau: 98,83 triệu đồng x 1 tháng x 2,29% = 2,263 triệu đồng. Tuynhiên, ở tháng này so với tháng trước, nếu như tiền lãi giảm chút ít thì tiềngốc phải trả lại tăng lên, cụ thể: 3,46 triệu đồng - 2,263 triệu đồng = 1,197triệu đồng.

Cứ thế, đến khi tất toán hợp đồng (48 tháng), số tiền người vay phải trả chocông ty trên 166 triệu đồng.

Loay hoay Lãi suất và Lạm phát (Ảnh minh họa)

Có một câuchuyện lạ: trong khi lãi vay thị trường1, từ vay sản xuất đến tiêu dùng ở mứccao ngất ngưởng thì thị trường 2 lại khábình yên từ thanh khoản, lãi suất đếncung cầu vốn; mặc dù Ngân hàng Nhà nướcvà các ngân hàng thương mại cung ứng vốntrên thị trường này rút tiền rất mạnhtrong thời gian qua.

Cán bộ kinh doanh vốn một ngân hàng chobiết, trong tháng 6/2011, lãi suất thịtrường 2 giảm mạnh so với tháng 5/2011từ 3% đến 4% đối với các kỳ hạn “quađêm”, 1 tháng. Hiện tại, lãi suất quađêm xoay quanh mức 11% - 12%/năm, 1 tuầnvà 2 tuần từ 13% - 13,5%/năm; 3 tuần - 1tháng từ 14% - 15%/năm. Và nếu so vớilãi suất thị trường 1 thì lãi suất thịtrường 2 đang thấp hơn rất nhiều.

Qua tìm hiểu, hóa ra, với các yêu cầutại Thông tư 13 và các quy định khác,Ngân hàng Nhà nước đã đạt được mục tiêulà ổn định thanh khoản và vốn khả dụngcho các ngân hàng nhưng lại tạo ra mộtbất cập khác là tính liên thông giữa haithị trường 1 và 2 bị gián đoạn. Bởi thế,mới xuất hiện 2 thái cực khác nhau trênthị trường: trong khi thị trường 1 cháyvốn, lãi suất huy động và cho vay caothì thị trường 2 lại diễn biến ngượclại. Có vẻ như, giữa hai thị trường nàyđang thiếu đi sự “chia lửa” một cách rấtcần thiết.

Vị cán bộ này nói: “Nhưng đó chưa phảilà nguyên nhân chính làm cho lãi suấtthị trường 1 khó giảm mà một yếu tố rấtquan trọng khác chính là do tốc độ phimã của lạm phát”.  

Nút thắt khó gỡ

TIN LIÊN QUAN

Trước thông tin Chính phủ nới chỉtiêu lạm phát lên mức tối đa 17%, rất nhiều chuyên gia kinh tế lão luyện đều tỏra bất ngờ.

Ông Lê Xuân Nghĩa, Phó chủ tịch Uỷ ban Giám sát tài chính Quốc gia giải thích:“Đó chỉ là mục tiêu dự phòng thôi, để nhỡ ra cuối năm không đạt được mục tiêu15% thì còn có cơ sở để giải thích!”. 

Còn chuyên gia tài chính Nguyễn Đại Lai bình luận rằng: “Trước sức ép từ nhiềuphía, việc nới chỉ tiêu lạm phát là điều khó tránh. Với chính sách đầu tư củanhà nước dàn trải gần như vãi thóc cho gà ăn, là một trong những tác nhân chínhgây nên lạm phát. Trong khi đó, lãi suất tiền gửi lại xa rời xu hướng thựcdương, không chảy vào hệ thống ngân hàng thì còn lâu lãi suất mới giảm nhiệt”.

Theo ông Lai, Chính phủ hiện nay đang rất lúng túng trước bài toán lạm phát vàlãi suất. Vì nếu tiếp tục cung ứng tiền mạnh hơn thì tốc độ tăng lạm phát càngkhủng khiếp hơn nữa; còn nếu thắt chặt thì lãi suất vẫn tiếp tục ở giá cao, thậmchí cao hơn. “Nhưng thà thắt chặt tiền tệ còn hơn là thả lỏng trong lúc này,Chính phủ nên rà soát và cắt giảm đầu tư khu vực công nhiều hơn nữa, vì dư địacủa chính sách tiền tệ để đối phó với lạm phát không còn bao nhiêu”, ông Lainói.

Liên quan đến thông tư cắt giảm đầu tư công, có một thông tin rất băn khoăn làcon số cắt giảm đầu tư công 25 nghìn tỷ đồng được cho là “ảo”.

Tại phiên họp của Thường vụ Quốc Hội ngày 30/6, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Hà VănHiền cho rằng, con số cắt giảm đầu tư công thực tế không đến mức 80.500 tỷ đồngnhư Chính phủ đã công bố. Theo ông Hiền, trong công bố nói trên, có 15 nghìn tỷđồng cắt giảm vốn trái phiếu và 10 nghìn tỷ đồng cắt giảm do không ứng trước vốncho các công trình của năm 2012 là không chuẩn xác.

Bởi vì, thứ nhất, vốn trái phiếu mà Quốc hội phê duyệt cho năm 2011 là 45 nghìntỷ đồng, nếu Chính phủ cắt giảm được 15 nghìn tỷ đồng thì phải so sánh với consố này, chứ không phải so sánh với mốc ước thực hiện của năm 2010. Mức thực hiệnvốn trái phiếu Chính phủ 2010 là 60 nghìn tỷ đồng. Nếu đúng như ông Hiền lậpluận thì hóa ra, vốn trái phiếu chưa giảm được đồng nào?

Thứ hai, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng công bố cắt giảm 10 nghìn tỷ đồng vốn ứngtrước cho các công trình của 2012 thì thực ra, ngay từ đầu năm, Quốc Hội khôngphê duyệt bất cứ một đồng nào cho khoản này. 

Rất nhiều chuyên gia cảnh báo, muốn giảm tốc độ tăng CPI thì cần phải thắt chặttài khóa mạnh mẽ hơn, nhưng xem ra, giữa lời hứa và con số vẫn còn khoảng cáchkhá xa. 

Trong khi lạm phát chưa giảm mà lại nới rộng hơn mục tiêu phấn đấu thì mong muốngiảm lãi suất chưa biết bao giờ thành hiện thực. Và như vậy, bài toán “lạm phát- lãi suất” vẫn còn luẩn quẩn chưa tìm thấy lối ra.

Theo Nguyễn Hoài
VnEconomy