Chuyện của phố cổ và đại ngàn

Hà Nội, chiềuhè. Giữa cái nóng 38^OC, nhạc sĩ Nguyễn Cường lụi hụi lục tìm tư liệuvề NSƯT Y Moan để biên tập gấp DVD đầu tiên cho chàng ca sĩ của Tây nguyên. Với12 ca khúc, DVD sắp ra mắt khán giả.

Không mũ cao bồi,mồ hôi nhỏ giọt trên gương mặt người nhạc sĩ: “Với tôi, Moan không chỉ là họctrò, em kết nghĩa mà còn là bạn tri âm tri kỷ gần 30 năm nay”. Năm 1981,ngày thứ tư trong chuyến đi đầu tiên đến Tây nguyên ấy, ông và Y Moan gặp nhauvà ngay lập tức họ trở nên thân thiết.

Bốn ca khúc, haibản nhạc múa và một bản concerto của đợt sáng tác đầu tiên về Tây nguyên đều cóbóng dáng của Y Moan!

Hòa hợpcủa khác biệt

Nguyễn Cường nóigiữa ông và Y Moan có một cái duyên. Cái duyên đặc biệt gắn kết hai người ở haiphương trời xa lạ, để sau này những người yêu nhạc nhận xét: nếu không có NguyễnCường, sẽ thật ít người biết đến Y Moan, và nếu không có Y Moan thì sự thànhcông của Nguyễn Cường cũng khó rực rỡ và ghi được dấu ấn như mấy chục năm qua.

Nhạc sĩ Nguyễn Cường (đứng) và ca sĩ Y Moan - Ảnh tư liệu của nhạc sĩ Nguyễn Cường

Gọi đó là cái duyênvì trước khi gặp Y Moan, Nguyễn Cường đã viết một số ca khúc nhưng chưa địnhhình thành một gương mặt. Chỉ đến khi chạm vào Tây nguyên, viết những ca khúc vềTây nguyên và gặp được ca sỹ Y Moan, một người hát bằng cả tiếng Việt và tiếng Êđê các ca khúc của Nguyễn Cường, thì cả nhạc sĩ lẫn ca sĩ đã cùng tôn vinh nhauđến cái ngưỡng mà ít người đi sau vượt qua được.

Cũng khó có mốiquan hệ nào bền chặt và thâm giao giữa nhạc sĩ và ca sĩ như Nguyễn Cường và YMoan. Cũng sẽ thật khó hình dung về sự thân thiết lạ lùng ấy khi họ có quá nhiềuđiều khác xa nhau. Moan lớn lên giữa núi rừng Tây nguyên hùng vĩ, con người Moangắn với thiên nhiên hoang dã, với sông gió, núi non.

Nguyễn Cường lớnlên ở phố cổ chật chội, con gia đình khá giả có bố là phi công lái máy bay chomột hãng hàng không của Pháp. Ông là một trí thức với tầng văn hóa kinh kỳ, mangtrong mình không chỉ vốn sống phương Đông mà ảnh hưởng cả lối sống phương Tây.

Moan đích thị lànông dân, một người lao động chân tay thật sự. Anh lớn lên bên rẫy, trồng càphê, phơi mình dưới nắng nóng và đất đỏ bazan Tây nguyên. Y Moan có cả một đạingàn Tây nguyên thì Nguyễn Cường chỉ có một căn nhà nhỏ trên gác hai phố HàngBạc. Y Moan có cả bầu trời, cả núi rừng hoang sơ thì Nguyễn Cường chỉ có một ôcửa sổ nhỏ nhìn ra cây bàng mỗi năm đổi sắc ba lần.

Thế rồi họ gặpnhau. Cuộc gặp mà Nguyễn Cường nói như là định mệnh: “Buổi mới gặp, Moanhoang dại lắm, hát rất bản năng, không kỹ thuật, màu mè, mà những năm ấy ngườita thích nghe và hát nhạc ủy mị. Thị trường lại tràn ngập những băng đĩa hảingoại hát nhạc vàng”.

Nhưng Nguyễn Cườngđã giao bài hát cho Y Moan, “bởi chính sự hoang dại khác người của Moan, cáichất Tây nguyên vẫn còn nguyên trong con người Moan khiến tôi nghĩ Moan sẽ háttốt những ca khúc của mình”.

Ca khúc đầu tiêncủa Nguyễn Cường mà Y Moan hát thành công là Ơi, M’Drak và sau này, hàng loạtcác ca khúc khác Em muốn sống bên anh trọn đời, Xôn xang cao nguyên Đắc Lắc,H’Re lên rẫy… Khi Moan cất lên tiếng hát, núi rừng cao nguyên tràn ra phốphường.

Cả một thời giandài, với những ca khúc của Nguyễn Cường, Y Moan là số một, chiếm vị trí độc tôn.Sau này có nhiều người hát thành công các ca khúc của Nguyễn Cường (Siu Black,Hồng Nhung, Mỹ Linh...) nhưng với chính tác giả thì “giọng ca của Y Moan vẫn làgiọng ca nguyên bản, hoang sơ nhất”.

Cuộc gặpgỡ tất yếu

Cả chục năm nay, YMoan không hát nhạc Nguyễn Cường nữa, nhưng mối quan hệ giữa họ vẫn gắn kết nhưcách đây 30 năm, khi họ gặp nhau. “Mỗi khi vào Tây nguyên, tôi đều đến nhàMoan ở, như một thói quen khi Moan ra Hà Nội cũng đến nhà tôi và gọi mẹ tôi bằngmẹ. Ấn tượng nhất với tôi là Moan nấu ăn rất ngon.

Moan nấu ngontất cả các món ăn dân tộc. Rất nhiều món tôi chỉ biết ăn mà không biết tên. Tôithích nhất món canh kiến, cả hành trình đi bắt kiến đến cách chế biến để hươngvị món ăn thật hấp dẫn”. Nguyễn Cường nói ông biết nhiều nhạc sĩ nấu ăn ngonnhư Đỗ Hồng Quân, Lê Minh Sơn, nhưng ông phục tài nấu ăn của Moan nhất.

Không chỉ có mónăn, Y Moan còn mang đến cho Nguyễn Cường vô số điều đặc biệt khi đưa ông đi gầnkhắp núi rừng Tây nguyên. Có nơi Moan đã từng đến và nhiều nơi Moan chưa từngđến. Những tháng ngày rong ruổi ấy đã làm đầy thêm vốn sống của người nhạc sĩ HàNội đang khám phá một vùng đất đầy hoang sơ và màu mỡ.

Y Moan đương nhiêncũng yêu quý và kính trọng Nguyễn Cường, yêu quý đến mức Moan cho rằng, chínhanh mới là người thân thiết, người tốt duy nhất với Nguyễn Cường. Tư duy ấy đơnsơ đến nỗi năm 1995, khi Y Moan và Siu Black ra Hà Nội tham dự cuộc thi giọng cavàng Asean, thì cả hai anh em đều ở khách sạn gần nhà Nguyễn Cường. Và đươngnhiên, Nguyễn Cường hộ tống cả hai người đi thi hát.

Chỉ có một chiếc xemáy và Nguyễn Cường đương nhiên sẽ chở Siu Black còn Y Moan đi xe ôm. Việc ấylàm Moan rất... giận. Lúc về, Moan chạy trước, trèo luôn lên xe của Nguyễn Cườngxí chỗ. Khi nhắc lại chuyện này, ông nhạc sĩ hãnh diện nói: Moan không muốn chiasẻ tôi với bất kể ai!

Cái duyên, cái địnhmệnh của một chàng trai Ê đê và một chàng lãng tử của đất kinh kỳ, mà đúc kếtnhư Nguyễn Cường thì: “Tôi biết ơn Y Moan, vì để bài hát đến được với côngchúng thì phải thông qua ca sĩ. Y Moan đã thực hiện quá tốt vai trò của mình.Câu chuyện giữa chúng tôi không phải là chuyện ca sĩ và nhạc sĩ, Y Moan là tinhhoa của văn hóa, tâm hồn cao nguyên.

Tôi đến caonguyên với tất cả khát vọng trí tuệ của Hà Nội. Cuộc gặp gỡ của chúng tôi mangtính chất tất yếu của quá trình thống nhất trong đa dạng văn hóa Việt Nam”.

Theo HoàngĐiệp
Tuổi Trẻ