Cách phát hiện và phòng ngừa ung thư da

Ung thư da là một trong nhữngung thư thường gặp, dễ chẩn đoán, điều trị đạt kết quả tốt nếu như được pháthiện sớm.

Chức năng của da

Da bảo phủ mặt ngoài của cơ thể,bảo vệ các thành phần bên trong chống lại các tác nhân có hại từ bên ngoài thâmnhập vào, ví dụ: ánh sáng mặt trời. Các tế bào trên mặt da (tế bào sừng) luônluôn bị cọ xát và được thay thế bằng các tế bào mới.

Các tế bào melanocytes sinh rasắc tố tối màu (melanin), nhiệm vụ của sắc tố này là bảo vệ da khi tiếp xúc vớiánh sáng mặt trời.

Ở người da trắng, các tế bàomelanocytes không sản xuất được nhiều sắc tố melanin như người da màu.

Bệnh sinh

Hầu hết ung thư da phát sinh dobị ảnh hưởng kéo dài tác dụng tia cực tím của ánh nắng mặt trời. Các tia cực tímxuyên qua da và làm tổn thương các tế bào sống, lúc đầu làm cho da rám nắng, nếunhư tiếp tục bị phơi dưới ánh nắng mặt trời quá mức, tia cực tím sẽ gây nguyhiểm cho da và làm cho bạn già trước tuổi.

Một số ung thư da được phát hiệntừ các nguyên nhân khác như: tia bức xạ ion hóa, các sản phẩm của nhựa than đá,thạch tín...

Tắm nắng nhiều dễ gây ung thư da

Bệnh học

Ung thư biểu mô tế bào đáy: haygặp ở những vùng da hở, tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Là loại ung thư dễ chữanhất, tỉ lệ khỏi bệnh gần 100%.

Ung thư biểu mô gai sừng hóa: hayphát triển từ sẹo bỏng, hoặc vết loét lâu ngày, là loại hay di căn hạch, có thểgây tử vong cao, nếu không được phát hiện, chẩn đoán sớm và điều trị hợp lý.

Ung thư hắc tố: là loại thứ 3 củaung thư da, thường khởi đầu từ một nốt ruồi lành, tàn nhang hoặc một đám sắc tốbẩm sinh (bớt) nhưng cũng có thể phát triển ở chỗ da bình thường... Đây là loạiung thư của da, hay di căn tới các bộ phận khác của cơ thể.

Các loại ung thư xuất phát từ cáctuyến dưới da như ung thư biểu mô tuyến mồ hôi hay tuyến bã.

Những người nào có nguy cơ bịung thư da?

Tất cả những người mà da của họkhông thường xuyên được bảo vệ khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.

Những người da trắng dễ có nguycơ bị ung thư da hơn những người da màu.

Những người làm việc ngoài trờinhư nông dân, thủy thủ, người làm đường...

Những người bị bệnh khô da nhiễmsắc, thiếu khả năng phòng ngừa tác hại của tia tử ngoại, có tính chất di truyềncó nguy cơ cao hoặc những người bị bạch biến do rối loạn chức năng sinh sản hắctố.

Những người có vết sẹo bỏng cũlâu ngày do xăng, vôi hoặc các sẹo do vật gây cháy khác.

Những người có vết loét hoặc ổviêm nhiễm lâu ngày.

Các dấu hiệu và triệu chứngcủa ung thư da

Vết loét dai dẳng, thỉnh thoảnglại chảy máu hoặc có thể khỏi trong từng thời kì.

Những thay đổi tại một vùng da bịsừng hóa do ảnh hưởng của ánh mặt trời như chảy máu, loét, cục nhỏ...

Loét hay nổi cục tại vùng da đãđược tia xạ từ trước hoặc tại một vết sẹo hay một đường dò.

Một vết đốm đỏ nhạt mạn tính vớisự xước trợt nhẹ.

Với ung thư hắc tố các dấuhiệu cần được chú ý:

- Thay đổi về màu sắc: hầu hếtcác ung thư hắc tố có màu sắc không đồng đều với những sắc thái khác nhau củamàu nâu, đen, đỏ, trắng, xanh. Những nốt ruồi đang chuyển màu là những tổnthương đặc biệt nghi ngờ.

- Ở người trưởng thành: một nốtruồi phát triển to nhanh trong vài ngày hoặc vài tuần.

- Thay đổi về bề mặt nốt ruồi: từnhẵn trở nên gồ ghề, có vẩy hoặc loét.

- Thay đổi về ranh giới: Nốt ruồilành có ranh giới rõ, thấy nghi ngờ khi xung quanh có hình răng cưa, vết khíahoặc phát triển không đều về một phía

- Các nốt ruồi có cảm giác: ngứa,chảy máu, hoặc chảy nước vàng.

- Thay đổi về độ dày của tổnthương, không đồng đều ở mọi điểm, đặc biệt quan trọng là sự thay đổi về độ dàykhông đối xứng.

Theo