Coi chừng mang bệnh vì uống thủy sâm

Gần đây ở Hà Nội và nhiềutỉnh/ TP rộ lên phong trào nuôi thủy sâm để lấy nước uống chữa bá bệnh. Thịtrường bán con giống thủy sâm cũng rất sôi động. Tuy nhiên, theo các nhàkhoa học ở Việt Nam còn chưa có căn cứ để khẳng định tác dụng đồ uống này.

Chỉ là quảngcáo để bán hàng?

Chị Nguyễn Thị Hòa (ở quận Đống Đa, TP.Hà Nội)xin được một con giống, chị nuôi ngay theo công thức được một người bạn“chuyển giao”: 3 gói trà lipton, 2 lít nước, 2 lạng đường. Chị đưa cho cảgia đình xem một tập tài liệu được tải từ trên mạng xuống, đóng vuông vắn,trong đó có những câu chuyện thần kỳ do thủy sâm tạo nên. Nào là ở Nhật, ởNga người ta sống thọ hơn 100 tuổi, có làn da đẹp, khỏi được nhiều bệnh nhờuống thủy sâm. Từ cả tháng nay, đây là một trong những chủ đề “nóng” nhất qua điện thoại của chị.

Vị chua chua, ngọt ngọt nhiều khi khiến ông HàXuân Tùng, ở Thanh Xuân, Hà Nội nhớ lại thấy thèm thèm, nhưng sau khi uốngđều đặn 1 tháng, ông sụt mất 3kg. Hoảng quá ông thôi không dám uống, đổ đicả bình 10 lít nước đã ngâm. Ông bảo, mình đã gầy uống vào còn bị sút cân,nước chua chua nên chỉ sợ mắc thêm dạ dày nên không dám uống. 

Một lọ "thủy sâm" tự chế

Trên mạng có rất nhiều tài liệu về thủy sâm,trong đó nói rằng loại thức uống được chiết xuất từ loài này có thể trị dứthoặc giảm bớt được rất nhiều bệnh như cao huyết áp, chống lão hoá, giảm nếpnhăn trên trán, mặt; làm sáng mắt, làm cơ bắp rắn chắc hơn; chữa mỏi nhứcgân cốt, xuyên, lác, ung nhọt, lở loét; trị bệnh trĩ, làm tóc đen trở lại,mọc thêm tóc…trong đó có những bệnh nan y như đái tháo đường, ung thư.

Tuy nhiên, hầu hết các tài liệu này đều là tàiliệu dịch từ nước ngoài với những trích dẫn mơ hồ mà ở VN, độc giả rất khókiểm chứng thực tế, ví dụ như kinh nghiệm của “BS Pan Pen, khoa học giangười Nhật đã tìm thấy ích lợi của trà nấm như sau…”, “BS Sklenar ởĐức đã dùng trà nấm này để chữa bệnh ung thư….”, “khi đến vùng Kargasoksngười ta khám phá ra nơi này có nhiều người sống trên 100 tuổi..”, “theo TS,BS Paupell ở Nhật thì Thủy sâm có thể trị dứt/hoặc giảm bớt các bệnh sau đâyvà kéo dài cuộc sống không thể ngờ…”. Cuối những bài viết này, hầu nhưđều có địa chỉ của người bán con nấm, với những giá cả rất khác nhau, từ10.000/con đến 350.000đ/con.

Nhà khoa học:Chỉ là bã chè lên men

Theo GS. TS Dương Trọng Hiếu, nguyên BS BV Y họccổ truyền TƯ: Thủy sâm thực ra là con dấm lên men từ bã chè, muốn làm thìchỉ cần bã chè và nước chè lên men khoảng 1 tuần. Nhờ quá trình lên men nênnước chè ban đầu có vị chát sẽ trở thành chua chua.  Đâylà đồ uống mà từ lâu, người dân không lạ gì, cách đây 30 - 40 năm ở quê tôi đã thấy. Có thể vì người dân muốn thể hiện là cái gì quý nên gáncho nó có chữ sâm. Tôi thống kê có 54 cây có tên là sâm, nhưng không phải làloại sâm nào cũng tốt.

Muốn khẳng định tác dụng một loại đồ ăn, thứcuống nào tốt hay không tốt cho sức khỏe cần phải thông qua nghiên cứu, đánhgiá khoa học trên 1 nhóm người chứ không thể nói suông một cách vu vơ cái A,cái B này tốt lắm. Nếu có kinh nghiệm chỉ là kinh nghiệm cá nhân. Chưa cónghiên cứu thì không thể đưa ra chỉ định hay chống chỉ định. Chỉ đơn giảnriêng về tiêu hóa, giống như người ăn dưa, người ăn được thì thấy ngon, cóngười lại thấy đau bụng. Không thể có 1 thức uống hay đồ ăn tốt cho tất cảmọi người.

Ở VN chưa có đánh giá nào về vấn đề này, nênngười uống cũng phải cảnh giác, vì nó là nấm. Không nên uống quá nhiều vàthường xuyên để có thời gian đào thải. Uống chơi thì uống, chứ nhằm một mụcđích gì thì tôi không khuyên.

Đổ đi vì nghiuống bị viêm gan

Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Xuân Hướng, nguyênChủ tịch Hội đông y ViệtNam cho biết: “Khoảng những năm 1968 -1970,ở Bắc  Kinh, Trung Quốc đã rộ lên phong trào nuôi thủy sâm, còn có tên là tiểu cầu tảo, hay thủy cầm sâm. Nó như mộtloại con dấm.

Tuy nhiên, điều đáng chú ý là sau một thời giannhà nhà nuôi và uống thủy sâm thì có hiện tượng nhiều người ở Bắc Kinh bịmen gan cao không rõ nguyên nhân. Khi học ở đó, và làm thực tập, có những buổi sáng tôi khám 20 bệnh nhân thì 15 người bị men gan cao.

Sau đó, người ta bắt đầu bỏ, kết thúc 1thời kỳ nuôi thủy sâm ở  Bắc Kinh. Năm 2001, khi sangQuảng Tây, tôi cũng thấy đang rộ lên phong trào này, lúc đó người ta gọi làhải sâm. Quan sát tôi thấy có 2 giai đoạn như vậy, thực hư không rõ ràng nêntôi đã hỏi thầy giáo ở trường ĐH Trung y, trung dược Bắc Kinh. Thầy Vũ TrạchDân, cho hay: Chỉ là đồn đại ngoài dân gian, còn sách vở Trung y chính thốngkhông thấy nói. Trong các BV cũng không ai dùng”. 

Theo thầy thuốc Nguyễn Xuân Hướng, hiện nay khitrong đời sống hàng ngày rộ lên những phong trào nuôi và uống thủy sâm rộngrãi như vậy, Bộ Y tế cần tiến hành nghiên cứu và cung cấp tới người dânnhững thông tin chính thống về thành phần và mức độ tác dụng (nếu có) củaloại nước uống này, nhằm tránh những lạm dụng và quảng cáo thương mại tráhình.

Theo Quang Vinh

Lao động