Coi chừng "vỡ mật" vì mật nhân!

Những lời đồn về cây trị bách bệnh

Cây mật nhân có tên khoa học là Eurycoma longifolia Jack, họ thanh thất (Simaroubaceae), thân gỗ, cao từ 4-8m, thân nhỏ ít phân cành. Cách đây vài năm, cây mật nhân đã bị nhiều người dân ở Tây Nguyên săn lùng. Ban đầu, giá mật nhân được rao bán khoảng 50.000đ/kg, sau đó giá tăng dần, có lúc loài cây này được đẩy giá lên tới 500.000đ/kg. Không chỉ có giá "cắt cổ", người mua còn phải đặt tiền và chờ đợi hàng tháng để có thể sở hữu được vài kilôgam cây mật nhân.

Tại Việt Nam, cây mật nhân hay còn được gọi là cây bá bệnh cũng là vị thuốc chính trong bài thuốc "ông uống bà khen" danh bất hư truyền của vua voi huyền thoại vùng Tây Nguyên bấy lâu nay. Nếu những lời quảng cáo trên một số trang mạng chỉ tập trung vào quảng cáo tác dụng chính là cường dương thì các tay lái buôn bán dạo lại quảng cáo về mật nhân như một thứ thuốc tiên với đủ loại tác dụng như: Mật nhân là cây trị bệnh gì cũng khỏi. Từ ung thư, u nang, tiểu đường, bệnh gan, phong tê thấp, viêm xoang… đều khỏi hết! Công thức pha chế rễ cây mật nhân rất đơn giản, chỉ cần thái mỏng, rửa sạch, phơi khô rồi bỏ vào siêu, ấm… sắc uống trong vòng một tháng thì bệnh sẽ khỏi hẳn. Mỗi người chỉ cần uống khoảng... 30kg là khỏi bệnh!

 Mật nhân được chở như củi bán trên đường

Đua nhau vượt núi tìm "cây quý"

Những lời đồn đại về công dụng của mật nhân như kể trên được truyền tai nhau với tốc độ nhanh chóng. Chính vì thế, loài cây này được săn lùng theo kiểu tận diệt. Nhiều địa phương trên địa bàn Tây Nguyên đã xuất hiện các thương lái mua đi bán lại loại cây được gọi là "trị bách bệnh".

Khi những cánh rừng bị đào xới để tìm mật nhân không đủ để cung cấp, nhiều tay buôn đã sang Campuchia mua lại mật nhân từ nước này với giá được cho là "rẻ như củi" rồi vận chuyển về Việt Nam để bán. Rồi, chuyện buôn bán mật nhân trên địa bàn Tây Nguyên chưa kịp lắng xuống thì gần đây, tại thị xã Hồng Lĩnh, tỉnh Hà Tĩnh, nhiều người dân lại đổ xô lên núi Hồng đào mật nhân đem về bán. Để đào mật nhân, nhiều người bỏ cả công việc, lên núi tìm đào cây mật nhân về bán cho một số đầu mối với giá cao.

TS. Đỗ Thị Hà, Viện Dược liệu, Bộ Y tế đã đưa ra lời cảnh báo về hiện tượng mua bán mật nhân ồ ạt hiện nay: Rất nhiều nơi rao bán loại rễ cây dưới cái tên "rễ mật nhân", tuy nhiên, không có cơ quan chức năng hay một đơn vị chuyên môn nào vào cuộc để chứng minh nó chính là dược liệu mật nhân. Vì vậy, người dân nên tìm hiểu những địa chỉ tin cậy để mua dược liệu nhằm tránh những tác dụng phụ gây ra do việc sử dụng dược liệu không rõ nguồn gốc.

Trái với lời đồn "cây mật nhân chữa bách bệnh", các chuyên gia Đông y cho rằng, những người có đề kháng yếu, trong cơ thể mang nhiều bệnh liên quan đến nội tạng như gan, mật, dạ dày… nếu dùng mật nhân sẽ nguy hiểm đến tính mạng, đặc biệt là phụ nữ có thai không nên dùng cây này.

Ông Trương Văn Minh, Chủ tịch Hội Đông y tỉnh Đăk Nông cho biết, hoạt chất của cây làm tăng sức khỏe nói chung, chữa chứng ăn không tiêu, nôn mửa, tiêu chảy, kiết lỵ, đau mỏi lưng... Theo kinh nghiệm dân gian, mật nhân dùng trong trường hợp ăn uống không tiêu, ngoài ra chữa khí hư, say rượu. Quả chín ăn được, chữa lỵ và tiêu chảy. Lá nấu nước trị ghẻ, lở ngứa. Về thông tin cây này có thể chữa được tăng huyết áp và tiểu đường thì chưa có một tài liệu nào khẳng định có thể chữa lành được bệnh.