Hoa và lá phù dung - Vị thuốc giải độc, giảm đau

Phù dung là loài cây mọc hoangvà được trồng khắp nơi để làm cảnh. Cây còn có rất nhiều tên khác, như mộc phùdung, mộc liên, cự sương... Phù dung là một cây nhỡ. Lá 5 cánh, phía cuống láhình tim, đường kính lá có thể đạt tới 15cm, mép lá có răng cưa, mặt dưới cónhiều lông hơn.

Hoa phù dung

Hoa lớn, mọc đơn độc hoặc tụ lạithành chùm. Hoa phù dung có đặc điểm: Khi mới nở vào buổi sáng hoa có màu trắng,đến chiều thì ngả màu hồng đỏ. Quả hình cầu, có lông màu vàng nhạt. Hạt hìnhtrứng, có nếp nhăn nhỏ. Lá và hoa phù dung được dùng làm thuốc từ lâu theo kinhnghiệm dân gian, hoa (thu hái lúc mới nở, dùng tươi hoặc phơi khô) và lá (thuhái quanh năm, dùng tươi hoặc phơi khô, sấy khô). Theo Đông y, cả lá và hoa phùdung có vị cay, khí bình. Có tác dụng lương huyết (mát máu), giải độc, tiêuthũng (chữa phù thũng), chỉ thống (giảm đau). Thường dùng chữa mụn nhọt, sưngvú, bỏng, rong kinh, viêm khớp, chữa chắp lẹo...

Một số bài thuốc chữa bệnh cósử dụng lá và hoa phù dung:

Chữa mụn nhọt: Dùng lá hoặc hoaphù dung tươi 20g, đem giã nhỏ đắp lên chỗ mụn nhọt. Khi thuốc khô lại thaythuốc khác. Đơn thuốc này có tác dụng, nếu mụn mới mưng mủ, có thể đỡ đau và mụnsẽ tiêu đi; nếu mụn đã chín sẽ chóng vỡ mủ.

Chữa bỏng: Dùng hoa hoặc lá phùdung 18g, đại hoàng 12g, bạch chỉ 9g, cam thảo 9g. Tất cả sấy khô, nghiền thànhbột mịn rồi trộn với dầu trà hoặc dầu vừng bôi lên tổn thương. Hoặc hoa phù dung15g, thanh đại 9g, hai thứ tán bột, trộn với dầu vừng bôi vào nơi bị bỏng. Ngàybôi 3 lần vào vùng bị tổn thương do bỏng. Hoặc dùng hoa phù dung tươi lượng vừađủ đem ngâm trong dầu ăn cho đến khi hoa chìm xuống đáy thì lọc bỏ bã, đựngtrong bình kín dùng dần, ngày từ 2 - 3 lần dùng gạc hoặc bông vô khuẩn thấm dầuthuốc bôi nhẹ nhàng vào vết bỏng.

Kinh nguyệt ra nhiều: Hoa phùdung (loại mới nở, còn màu trắng chưa chuyển màu) phơi khô, sắc với 200ml nướccòn 50ml, uống một lần trong ngày, uống trong 7 ngày. Hoặc hoa phù dung phơi khôđem tán bột mịn, gương sen (loại lâu năm càng tốt) đốt tồn tính, tán mịn. Trộnđều hai thứ với lượng bằng nhau. Ngày uống hai lần, mỗi lần 8g với nước cơm,uống trước bữa ăn. Uống trong 5 -7 ngày.

Chữa chín mé: Hoa hoặc lá phùdung 20g, rau sam 20g, củ chuối tiêu 20g, muối 10g. Tất cả để tươi, giã nhỏ, góivào miếng gạc. Đắp mỗi ngày hai lần, đắp  trong 3 - 5 ngày.

Chữa sưng vú: Hoa hoặc lá phùdung 50g, mầm húng dũi 50g. Hai vị dùng tươi, rửa sạch, giã đắp. Ngày đắp mộtlần vào buổi trưa, đắp liên tục trong 3 ngày.

Trị chứng viêm khớp: Dùng hoa phùdung và xích tiểu đậu (đậu đỏ nhỏ hạt) mỗi thứ 15g, hai thứ nghiền nhỏ, trộn vớimật ong rồi đắp lên những chỗ khớp bị viêm. Ngày đắp một lần vào buổi tối, đắpliên tục trong 5 ngày. Hoặc lá phù dung, phơi khô, tán bột, trộn mật ong đắp vàochỗ khớp xương bị viêm.

Chữa chắp và lẹo mắt: Dùng hoaphù dung và bạc hà tươi, mỗi thứ 3g, rửa sạch, giã nát rồi đắp lên chỗ chắp hoặclẹo, mỗi ngày 2 - 3 lần.

Theo BS Nguyễn Huyền