Mỗi năm có 600.000 người chết vì bệnh ung thư này, 5 dấu hiệu cần nhớ không thể bỏ qua

Bệnh nhân phát hiện đều đã muộn

Tại khoa Tiêu hoá, Bệnh viện Bạch Mai, nhiều bệnh nhân nhập viện do xuất huyết tiêu hoá trên nền xơ gan. Bệnh nhân Nguyễn Văn P. 34 tuổi, trú tại Hoà Bình người vàng như nghệ. Vợ anh P cho biết, anh có thói quen uống rượu thường xuyên. Gần đây thấy bụng chướng to, da vàng nhưng vì điều kiện kinh tế eo hẹp và tâm lý ngại đi viện nên không đến khám.

Vừa xuống Hà Nội làm phụ hồ, anh P. bị nôn ra cả bát máu nên người làm cùng đưa vào bệnh viện cấp cứu. Tại đây, bác sĩ cho biết anh bị xuất huyết do vỡ tĩnh mạch thực quản. Bác sĩ nội soi cầm máu và làm các xét nghiệm chỉ số a-fetoprotein (AFP) cao nên được làm các xét nghiệm cận lâm sàng khác và chẩn đoán xơ gan, ung thư biểu mô tế bào gan.

Vợ anh P cho biết trước đó, anh P không có triệu chứng gì khác, chỉ khoảng gần 1 tháng nay thấy bụng chướng, da vàng hơn.

Đa số ung thư gan đều tiến triển từ xơ gan.

Tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai bệnh nhân Phạm Duy D, nam, 74 tuổi trú ở Thành phố Thái Bình vào viện vì đau bụng hạ sườn phải, mệt mỏi. Ông D đi khám tại Bệnh viện K trung ương được chẩn đoán ung thư gan phải. Kết quả chụp cộng hưởng từ ổ bụng là u gan hạ phân thùy VIII, kích thước 53x56mm.

Dù được chẩn đoán ung thư gan nhưng vì điều kiện kinh tế khó khăn ông D lại về quê uống thuốc nam. Một tháng sau, ông D đau dữ dội không chịu được nên lại nhập viện điều trị bằng các phương pháp khác.

Theo gia đình ông D, trước đó sức khoẻ ông tốt, không có ai trong nhà bị viêm gan hay mắc các bệnh ung thư khác nên khi biết mình bị ung thư ông D cũng sốc.

Theo GS Mai Trọng Khoa – Giám đốc Trung tâm ung bướu và y học hạt nhân, PGĐ Bệnh viện Bạch Mai, ung thư gan là nguyên nhân đứng hàng thứ ba gây tử vong do ung thư trên toàn thế giới. Bệnh nằm trong 6 bệnh ung thư phổ biến nhất, gây tử vong cho khoảng 600.000 người/ năm và đứng thứ 3 trong nhóm các nguyên nhân gây chết do ung thư.

Tỷ lệ mắc ung thư gan cao nhất nước châu Á và châu Phi và châu Phi, đây cũng là những nơi có tỷ lệ mắc viêm gan virút B và C cao. 

Tại Việt Nam, theo cơ quan ghi nhận ung thư quốc tế được công bố vào năm 2012 thì tỷ lệ mắc ung thư gan chuẩn theo tuổi ở nam giới là 40,2/100.000 dân phổ, biến đứng hàng thứ hai thứ hai, ở nữ giới ung thư gan đứng hàng thứ ba.

Nguyên nhân của ung thư gan đầu tiên là xơ gan. Theo GS Khoa, trong thực tế lâm sàng cho thấy 70 – 80% ung thư gan phát tiến triển trên xơ gan. Ở Pháp chứng nghiện rượu là nguyên nhân gây xơ gan đối với 90% các trường hợp ở nam giới và 70% các trường hợp xơ gan ở nữ giới, trong đó có 10 đến 20% ung thư hóa.

Ở Nhật Bản, Việt Nam, một số nước châu Á châu Phi, 80 - 90% ung thư gan phát triển từ xơ gan do viêm gan virút B, C mãn tính.  

Ngoài ra còn có các nguyên nhân khác như: nghiện rượu, độc tố Aflatoxin flatoxin được bài tiết từ nấm Aspergillus flavus thường có trong ngũ cốc.

Việt Nam là quốc gia nằm trong vùng dịch tễ có tỉ lệ viêm gan cao. Theo nghiên cứu điều tra dịch tễ ở Hà Nội, Bắc Giang thì tỉ lệ nhiễm viêm gan B và C tại hai địa bàn Hà Nội, Bắc Giang lần lượt là 8,0% và 2,7%.

GS Khoa cho biết, để chẩn đoán ung thư gan chủ yếu dựa vào các dấu hiệu lâm sàng, xét nghiệm máu và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh. Tại nước ta, đa số bệnh nhân thường đến khám và điều trị ở giai đoạn muộn.

Ung thư gan nếu phát hiện muộn thì thường tiên lượng xấu. Phần lớn các bệnh nhân được chẩn đoán ở giai đoạn muộn nên ít bệnh nhân có khả năng điều trị được bằng các phương pháp triệt căn. Mặt khác, tỷ lệ tái phát bệnh sau điều trị phẫu thuật hoặc tiêu hủy khối u tại chỗ là rất cao.

Phần lớn các trường hợp có khối u gan kích thước lớn, chức năng gan đã bị suy giảm trên nền bệnh gan mạn tính đã có trước. Tỉ lệ sống sót sau 5 năm đối với ung thư gan di căn là khoảng 3,5%.

5 dấu hiệu cần nhớ

GS Khoa nhấn mạnh 5 triệu chứng cần nhớ của ung thư gan khi đó các biểu hiện của bệnh khá rõ ràng cụ thể:

- Chán ăn, ăn cám, buồn nôn, nôn

- Đau âm ỷ vùng hạ sườn phải, thượng vị.

- Cổ chướng

- Vàng da, củng mạc, vàng mắt.

GS Khoa cho biết, một số bệnh nhân xơ gan thường xuất hiện vàng da, cổ chướng, xuất huyết tiêu hoá do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản.

Phòng bệnh ung thư gan bằng cách tiêm phòng vắc xin viêm gan, không ăn thực phẩm nấm mốc, không uống rượu bia và kiểm tra sức khoẻ thường xuyên để phát hiện bệnh sớm nhất.