Nắng có còn... vui?

Chị em phụ nữ thường mới chỉ quan tâm đến làn da ngọc ngà của mình ở khía cạnh thẩm mỹ, không nhiều người nhận thức được rằng da chúng ta ngày càng chịu nhiều tác động ngoại cảnh gây nguy cho ung thư da cao.

Mới đây Anh quốc công bố nước này hàng năm có khoảng thêm 70.000 người mắc ung thư da, với 2.000 người tử vong mỗi năm. Có lẽ đã đến lúc chúng ta nhìn nhận một cách nghiêm túc khái niệm "đi nắng an toàn".

Đừng "ngây thơ" với nắng

Dù là mùa hè với nhiệt độ không khí lên tới 39- 40 độ thì nhịp sống, công việc, nhu cầu giải trí vẫn cuốn chúng ta vào những hoạt động đi lại, vui chơi ngoài trời. Đừng phẩy tay hoặc tặc lưỡi mà tung tăng công viên nước cho xả cơn nóng, hay nằm dài trên bờ biển đắm mình cùng nắng, cát và gió mà không dùng một biện pháp nào bảo vệ. Đừng ngây thơ cho rằng "mình da nâu thì khỏi tránh nắng làm gì, sợ gì bị đen đâu?". Hoặc "mình bắt nắng lắm, nên cũng không quan trọng việc "che đậy" khi đi ra đường". "Da rám nắng một chút lại càng đẹp, Tây cũng phải đi tắm nắng mãi mới có da như mình! Đi biển về, đi thẩm mĩ viện vài hôm là da lại đẹp ngay!"...

Ít ai biết được rằng da càng bị can thiệp bằng việc tắm trắng, tẩy da chết, nhuộm da nâu nhiều thì càng cần được bảo vệ nghiêm ngặt. Da càng dễ cháy nắng bao nhiêu chứng tỏ mức độ tổn hại da càng mạnh bấy nhiêu. Mặc dù nhiều tổ chức y học liên quan đến da và ung thư da trên thế giới đặc biệt khuyến cáo mọi người không nên phơi nắng, hoặc nhuộm da. Nhưng do nhu cầu làm đẹp, cộng với niềm tin "không khoan nhượng" vào các loại mỹ phẩm, kem dưỡng nắng và các loại kiến thức truyền miệng, nhiều người nghĩ rằng mình đã có cách bảo vệ da hợp lý tuyệt đối. Thêm nữa, trên thực tế, các phương pháp bảo vệ da như dùng kem chống nắng, mặc đồ che nắng, đeo kính mắt, chọn giờ ít nắng đi ra đường... là những biện pháp tối cần thiết, đặc biệt trong những thời điểm nắng gay gắt trong năm. Nhưng tất cả những điều đó cũng không thể vô hiệu hóa hoàn toàn tia cực tím - những tác nhân chính gây bệnh ung thư da.

UVA, UVB là gì?

UV (Ultraviolet - tia cực tím) là loại tia phát ra từ mặt trời, chiếu xuống hành tinh của chúng ta, xuyên qua bầu khí quyển và ghé thăm chúng ta hàng ngày. Chúng có tính chất vật lý là bước sóng ngắn hơn ánh sáng thông thường nên không nhìn thấy được bằng mắt. Độ dài bước sóng của tia UV chia chúng ra thành nhiều loại: UVA, UVB và UVC.

Trong đó UVA là loại có bước sóng dài hơn cả (300 - 400nm, 1nm=1/tỉ m), UVB có bước sóng 290 - 320nm. Còn UVC đã bị chặn lại tại tầng ozone. UVA và UVB xâm nhập vào bầu không khí, góp phần gây lão hóa, hỏng mắt, ung thư da, thậm chí làm suy giảm chức năng hệ thống miễn dịch.

UVA chiếm 95% lượng tia UV chiếu xuống hành tinh. UVA xuyên vào cơ thể chúng ta sâu hơn UVB, nó là tác nhân chính gây ra sự già đi của làn da và tạo ra các nếp nhăn, tuy nhiên, nó không phải là tác nhân gây tổn thương nghiêm trọng lên những vùng da mà ở đó thường xuất hiện vùng da ung thư. Tuy nhiên do lượng tia này lớn quanh năm, có thể chiếu xuyên qua mây và kính mắt nên ảnh hưởng của nó trong suốt chiều dài cuộc đời chúng ta là khá đáng kể.

UVA là tia chủ yếu các thẩm mỹ viện dùng trong công cuộc làm nâu da của chị em. Những chiếc đèn trong salon thường phát ra tia UVA gấp 12 lần so với ánh nắng mặt trời. Như vậy, da người từng sử dụng dịch vụ này sẽ có nguy cơ phát triển các ung thư tế bào sừng và ung thư tế bào đáy cao hơn 1,5 - 2,5 lần so với người thường. Nghiên cứu gần đây khẳng định, nhuộm da ngày còn trẻ sẽ tăng nguy cơ mắc ung thư hắc tố này lên 75%. Do là nhuộm da như thế gây tổn thương đến ADM của da, da càng ngày càng trở nên nhạy cảm, yếu ớt trước những thay đổi về ADN sau này. Sự biến đổi này có thể dẫn đến ung thư da. Trong khi đó, UVB là kẻ thù chính gây những tổn thương nghiêm trọng ở bề mặt da như cháy nắng và da mẩn đỏ, đồng thời cũng là tác nhân gây ung thư da. Tia UVB xuất hiện nhiều nhất vào khoảng từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều vào bốn mùa trong năm nhưng cao điểm nhất vào thời tiết hè chói chang.

Ba loại ung thư da

Ba loại ung thư da thường gặp là ung thư tế bào đáy, tế bào sừng và tế bào hắc tố, trong đó phổ biến nhất là ung thư tế bào đáy và tế bào sừng. Cả hai loại này đều ở bề mặt, tốc độ phát triển chậm và khả năng chữa lành cao, nhất là khi được phát hiện sớm. Loại ung thư tế bào hắc tố nặng hơn, ảnh hưởng đến các lớp sâu hơn của da và có nguy cơ di căn đến các mô khác cao nhất trong ba loại. Tính riêng ung thư hắc tố, mỗi năm nước ta phát triển trung bình 56 ca.

Trên thực tế, con số có thể cao hơn rất nhiều bởi hệ thống ghi nhận ung thư ở Việt Nam chưa hoàn thiện. Tất cả mọi người đều nên cẩn thận với ánh sáng mặt trời. Cho dù là bạn có làn da trắng hay sẫm màu, bạn đều phải có những phương pháp phòng tránh khỏi tác hại của tia cực tím. Tuy nhiên có một số người về bẩm sinh lại có nhiều nguy cơ mắc bệnh hơn những người bình thường khác: nơững người có tàn nhang, người tóc màu đỏ hoặc màu vàng/ hoặc mắt màu xanh xám, người đã từng mắc bệnh ung thư da trước đó, người có nhiều nốt ruồi, người có tiền sử gia đình mắc bệnh, người có làn da rám nắng.

Bảo vệ làn da khỏi ánh nắng mặt trời

Bạn nên thực hiện theo một số biện pháp sau để duy trì sự khỏe mạnh của làn da.

Giảm thời gian phơi nắng. Tránh làm việc và tiếp xúc ánh nắng mặt trời quá lâu. Bỏng nắng, sạm nắng,... đều làm tăng nguy cơ ung thư da. Tránh để con bạn phơi nắng nhiều trên bãi biển, hồ bơi. Nước hay băng tuyết đều phản xạ ánh nắng mặt trời. Tia cực tím thường mạnh nhất vào khoảng từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều mỗi ngày.

Nên dùng kem chống nắng có SPF từ 15 trở lên. Các loại kem chống nắng hiện nay chứa các chất ngăn chặn tác hại của tia UVA và UVB, thường gặp là: avobenzone, titanium, dioxide, kẽm oxide... Dùng kem chống nắng cho tất cả những vùng phơi sáng, kể cả môi, 30 phút trước khi ra nắng, rồi thoa lại sau vài giờ (nên thoa nhiều lần hơn nếu bạn đi bơi, tắm biển). Bạn cần dùng kem chống nắng cho các em nhỏ cũng như hướng dẫn các bé lớn cách sử dụng. Dùng kính mát, mũ rộng vành, áo quần chất liệu vải tự nhiên, thoáng rộng khi ra đường.

Hãy tránh xa những chiếc giường tắm nắng và những yếu tố là da rám nắng.

Bạn nên thường xuyên tự kiểm tra da của mình để phát hiện sớm những vùng da phát triển bát thường. Khi có những lo âu về da, bác sỹ chuyên khoa da liễu là người đầu tiên bạn cần liên hệ. Nên khám định kì 3 năm một lần nếu bạn dưới 40 tuổi. Người trên 50 tuổi nên kiểm tra thường xuyên hơn.

Theo Ngọc Tú



Gửi bài tâm sự

File đính kèm
Hình ảnh
Words
  • Bạn đọc gửi câu chuyện thật của bản thân hoặc người mình biết nếu được cho phép, không sáng tác hoặc lấy từ nguồn khác và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về bản quyền của mình.
  • Nội dung về các vấn đề gia đình: vợ chồng, con cái, mẹ chồng-nàng dâu... TTOL bảo mật thông tin, biên tập nội dung nếu cần.
  • Bạn được: độc giả hoặc chuyên gia lắng nghe, tư vấn, tháo gỡ.
  • Mục này không có nhuận bút.