Sốt xuất huyết: Cảnh giác ngay từ đầu

Câu chuyện một bệnh nhi 6tuổi ở TP.HCM tử vong sau hơn ba tuần điều trị sốt xuất huyết tiếp tục khiếnnhiều bạn đọc - nhất là những phụ huynh có con nhỏ - quan tâm.

Phải chăng do trong một sốtrường hợp “giai đoạn đầu bệnh nhân thường được chẩn đoán là sốt siêu vi”nên làm bệnh diễn biến trầm trọng hơn?

Để phân biệt sốt xuất huyếtvới những bệnh nhiễm siêu vi khác trong những ngày đầu mới phát bệnh là rấtkhó. Tuy nhiên, không phải bế tắc khi khó chẩn đoán sốt xuất huyết trongnhững ngày đầu. Bác sĩ Lê Bích Liên - phó giám đốc kiêm trưởng khoa sốt xuấthuyết Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TP.HCM) - đã trả lời như thế về những băn khoăn,lo lắng của phụ huynh có con nhỏ trước nguy cơ có thể bị sốt xuất huyết bấtcứ lúc nào.

Riêng sốt xuất huyết cần lưu ý hơn các bệnh nhiễm siêu vi khác là bệnh có thể trở nặng, diễn tiến phức tạp, gây hai biến chứng nguy hiểm là sốc và xuất huyết, nếu không phát hiện kịp thời trẻ có thể bị tử vong

Theo dõi sát mỗi ngày

Bác sĩ Bích Liên cho biết sốtxuất huyết cũng như các bệnh cảm cúm, sốt phát ban, sởi, Rubella đều là bệnhnhiễm siêu vi. Giai đoạn đầu các bệnh này không khác biệt gì nhiều về triệuchứng. Đa số bệnh lý nhiễm siêu vi thường tự khỏi trong 5-7 ngày.

Riêng sốt xuất huyết cần lưuý hơn các bệnh nhiễm siêu vi khác là bệnh có thể trở nặng, diễn tiến phứctạp, gây hai biến chứng nguy hiểm là sốc và xuất huyết, nếu không phát hiệnkịp thời trẻ có thể bị tử vong.

Trong ba ngày đầu, sốt xuấthuyết có các triệu chứng như các bệnh nhiễm siêu vi khác là: sốt, có thể đaunhức mình mẩy, phát ban ngoài da, ho chút đỉnh, sổ mũi chút chút, đau họngnhẹ. Do đó, những ngày đầu tiên khi bé mới đến khám bệnh để chẩn đoán sớmsốt xuất huyết là rất khó. Ngay cả chẩn đoán trên các xét nghiệm thôngthường như xét nghiệm công thức máu, kết quả cũng giống những bệnh nhiễmsiêu vi khác.

Vì khó chẩn đoán nên các bácsĩ nhi khoa phải nắm rõ: sốt xuất huyết là bệnh rất thường gặp ở trẻ; sốtxuất huyết khó chẩn đoán sớm ngay từ đầu; sốt xuất huyết có thể gây biếnchứng nặng và tử vong cho trẻ nếu không phát hiện kịp thời. Khi hiểu rõnhững điều này, không chỉ bác sĩ mà cả phụ huynh thấy trẻ bị sốt từ hai ngàytrở lên phải luôn cảnh giác với sốt xuất huyết, theo dõi tới khi bé hoàntoàn khỏe mạnh.

Triệu chứng báo động

Dù ba ngày đầu chưa đầy đủcác dấu hiệu của sốt xuất huyết, bác sĩ nên chẩn đoán nhiễm siêu vi, chưaloại trừ sốt xuất huyết; hoặc nhiễm siêu vi, theo dõi sốt xuất huyết; hoặcsốt phát ban, nghi ngờ sốt xuất huyết. Với chẩn đoán này bác sĩ phải dặnngười nhà theo dõi, đưa trẻ đến bệnh viện tái khám mỗi ngày.

Mỗi ngày tái khám sẽ giúp bácsĩ đánh giá tình trạng của bệnh nhân kịp thời, theo dõi xét nghiệm, dặn dòngười nhà cách thức theo dõi, những triệu chứng báo động, những dấu hiệubệnh chuyển nặng. Ví dụ, hôm qua khám không thấy gan bé to nhưng hôm nay to;hôm qua bé không đau bụng, hôm nay có đau bụng; hôm qua không xuất huyết,hôm nay có xuất huyết; hôm qua công thức máu bình thường, hôm nay công thứcmáu có thay đổi từ từ theo chiều hướng gần đủ tiêu chuẩn chẩn đoán.

Nếu đợi đến khi trẻ có đầy đủtiêu chuẩn chẩn đoán sốt xuất huyết của Tổ chức Y tế thế giới thì thường làbệnh đã vào ngày thứ năm, thứ sáu. Khi đó một là bệnh bé đã nặng, hai là béđã khỏi bệnh.

Theo bác sĩ Bích Liên, sốtxuất huyết thường diễn tiến nặng vào ngày thứ ba đến ngày thứ sáu từ khi cócác triệu chứng như nhiễm siêu vi nói trên. Khi trẻ bị sốt xuất huyết sắpvào giai đoạn nặng, có sốc thì luôn có những dấu hiệu báo động trước.

Cụ thể, trẻ hết sốt nhưngkhông khỏe, không tươi tỉnh, không chịu chơi, có biểu hiện lừ đừ, nằm li bì,mệt, kêu đau bụng, ói mửa nhiều, đi tiểu ít, chảy máu bất thường ở bất cứchỗ nào (chảy máu chân răng, chảy máu mũi, ói ra lợn cợn máu, đi tiêu phânđen, bé gái ở tuổi dậy thì ra huyết âm đạo bất thường). Nếu trẻ có một trongcác dấu hiệu báo động này phải nhanh chóng đưa đến bệnh viện cấp cứu ngay.

Xét nghiệm chẩn đoán sớm

Hiện đã có xét nghiệm chẩnđoán sớm sốt xuất huyết (giá xét nghiệm khoảng 200.000đ/lần), đó là xétnghiệm tìm kháng nguyên NS1. Xét nghiệm này đã được một số bệnh viện triểnkhai, tương đối đặc hiệu với sốt xuất huyết, giúp chẩn đoán sớm từ nhữngngày đầu tiên.

Tuy nhiên, NS1 dương tínhcũng chỉ nói được là bệnh nhân có nhiễm virus Dengue (gây bệnh sốt xuấthuyết), chứ không xác định được nhiễm thể nhẹ hay nặng.

Cần lưu ý không có xét nghiệmnào chính xác tuyệt đối 100%. Do đó, nếu kết quả âm tính cũng không thể loạitrừ sốt xuất huyết hoàn toàn vì có thể âm tính giả. Bác sĩ dựa vào xétnghiệm nói bé không bị sốt xuất huyết, không may xét nghiệm cho kết quả âmtính giả thì người nhà sẽ chủ quan, bé có thể bị trở nặng mà không phát hiệnkịp thời.

Theo Tuổi Trẻ