- Bạn đọc gửi câu chuyện thật của bản thân hoặc người mình biết nếu được cho phép, không sáng tác hoặc lấy từ nguồn khác và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về bản quyền của mình.
- Nội dung về các vấn đề gia đình: vợ chồng, con cái, mẹ chồng-nàng dâu... TTOL bảo mật thông tin, biên tập nội dung nếu cần.
- Bạn được: độc giả hoặc chuyên gia lắng nghe, tư vấn, tháo gỡ.
- Mục này không có nhuận bút.
Trẻ vẹo cột sống: Thờ ơ sẽ trả giá đắt
Nhiều trẻ em ở Việt Nam bị vẹo cột sống nhưng không được phát hiện sớm, đến bệnh viện khám với cột sống vẹo trên trăm độ. Đây có thể coi là một “kỷ lục” khó thấy ở các nước tiên tiến nơi mà chỉ 40 hay 45 độ là đã được phẫu thuật!
Nhiều trẻ em ở Việt Nam bịvẹo cột sống nhưng không được phát hiện sớm, đến bệnh viện khám với cột sống vẹotrên trăm độ. Đây có thể coi là một “kỷ lục” khó thấy ở các nước tiên tiến - nơimà chỉ 40 hay 45 độ là đã được phẫu thuật!
Dấu hiệu phát hiện bệnh sớm
Vẹo cột sống có thể xảy ra ở mọi độ tuổi.Tuổi dễ phát triển nhanh nhất là dậy thì (10-17 tuổi ở các trẻ gái, nhất làquanh tuổi có kinh, và 12-18 tuổi ở các trẻ trai).
Bình thường cột sống của trẻ thẳng hàngkhi nhìn từ cổ xuống lưng và thắt lưng. Nhìn ngang, cột sống hơi cong ở lưng vàưỡn bình thường ở thắt lưng. Nếu bị tật vẹo cột sống, nhìn phía sau khi trẻ đứngthẳng sẽ thấy vai xệ một bên, lồng ngực nhô lên một bên, có thể kèm theo vùnghông - thắt lưng nhô phía bên kia; xương chậu và háng cao hơn bên kia; cột sốnglệch sang bên.
Cho trẻ cúi thắt lưng, nhìn phía sau sẽ thấy rõ lồng ngực hayhông thắt lưng nhô lên một hay hai bên. Đây là cách khám đơn giản giúp phát hiệncác tật vẹo cột sống tương đối sớm do tác giả Adam đề xuất mà cha mẹ, người thânđều có thể khám thấy được trước khi tham vấn bác sĩ chuyên khoa cột sống.
Ảnh minh họa |
Có ba cấp độ vẹo cột sống: cấp độ 1, cộtsống đã lệch nhưng chỉ có thể phát hiện bởi các chuyên gia, chưa ảnh hưởng đếnchức năng hô hấp. Cấp độ 2, nhìn từ phía sau đã thấy cột sống cong vẹo, gù xươngsườn do đốt sống bị xoay, ảnh hưởng đến chức năng hô hấp nhẹ. Cấp độ 3, nhìn rõcột sống vẹo lệch sang bên, ảnh hưởng nặng chức năng hô hấp, có thể gây biếndạng khung chậu, khớp háng, chiều dài của lưng - thắt lưng ngắn lại, xương sườnngực bị biến dạng gây suy hô hấp mạn tính, xuất hiện bệnh tim phổi mạn, các cơquan trong ổ bụng bị chèn ép...
Vì đâu trẻ vẹo cột sống?
Quan niệm cho rằng nguyên nhân vẹo cộtsống là do đứng hay ngồi tư thế xấu, xách nặng một bên, do ngủ co quắp, thiếusinh tố hay thiếu canxi thật ra không đúng.
Vẹo cột sống có nhiều nguyên nhân: bẩmsinh, vẹo cột sống kèm theo các bệnh lý tuỷ sống hay thần kinh cơ (bướu đa sợithần kinh, hội chứng Marfan, rỗng tuỷ sống, thoát vị hạnh nhân tiểu não, dichứng sốt bại liệt...) hay không rõ nguyên nhân (vô căn). Vẹo cột sống vô cănchiếm đa số trường hợp: 60-70%. Đa số trẻ dưới 3 tuổi bị vẹo cột sống bẩm sinhhay liên quan bệnh lý, khó điều trị và tiên lượng nặng. Khoảng 20% trẻ vẹo cộtsống thiếu nhi (từ 3-10 tuổi) có nguyên nhân bệnh lý kèm theo, đa số không rõnguyên nhân.
Sau 10 tuổi, đa số là vẹo cột sống vô căndiễn biến nặng cho đến khi dừng lại ở độ tuổi trưởng thành. Vẹo cột sống ngườilớn là hậu quả của mắc vẹo cột sống lúc nhỏ bị quên lãng hoặc vô căn hay bệnh lý.Nhìn chung, 80% dị tật cột sống có nguyên nhân vô căn. Khoảng 30% có tiền căngia đình liên quan đến di truyền. Càng nhỏ tuổi nguyên nhân bệnh lý kèm càngnhiều, càng khó điều trị.
Vẹo cột sống ở tuổi thanh thiếu niênthường là vô căn, việc điều trị thường cho kết quả và dự hậu tốt dù bảo tồn (giữa20-40 độ vẹo) hay phẫu thuật (trên 40 độ vẹo). Tuy nhiên, bệnh nhân càng đến trễ,vẹo càng nặng thì phẫu thuật càng nguy hiểm, dự hậu càng dè dặt. Vì vậy, các bậccha mẹ phải hết sức quan tâm đến cột sống của con em. Các trẻ cũng chớ e dè hỏiý kiến cha mẹ, thầy cô khi thấy mình mặc áo dài không đẹp do gù nhô xương sườn,hay thấy sự bất thường ở vai (vai này thấp hơn vai kia).
Cách trị tuỳ mức độ vẹo
Điều trị vẹo cột sống dựa chủ yếu vào gócvẹo cột sống được khảo sát trên hình ảnh học. Có ba cách điều trị:
Quan sát, theo dõi cho trẻ có góc vẹo dưới20 độ. Trẻ được theo dõi đánh giá bởi X-quang thường quy mỗi ba hay sáu tháng.Quanh tuổi dậy thì, sự khảo sát X-quang nên nhặt hơn. Việc tập luyện cơ bắp, cơvùng bụng và thắt lưng như đu xà ngang... giúp trẻ khoẻ và mềm dẻo hơn, nhưngkhông phải là biện pháp điều trị. Không nên cho kéo tạ, nắn bẻ xương sống, châmcứu, day bấm huyệt... vì không giúp ngăn chặn vẹo cột sống.
Cho trẻ có góc vẹo cột sống giữa 20 và 40độ mang nẹp thân. Cần lưu ý mang đúng chỉ định: nẹp Boston cho vẹo cột sống thắtlưng, nẹp Milwaukee cho vẹo cột sống ngực, nẹp Charleston cho sự nắn bẻ cột sốngđêm. Nẹp đêm không có giá trị cho trẻ vẹo cột sống. Không nên kéo dài nẹp thânvì sẽ gây lở loét da, nơi các điểm tì đè của nẹp lên thân. Việc mang nẹp là mộtcực hình đối với trẻ vẹo vì phải mang khoảng 23/24 giờ mỗi ngày, nhất là ở xứnóng như nước ta. Một số giờ bỏ nẹp được bác sĩ cho phép để hoạt động thể thaohay sinh hoạt bình thường. Việc mang nẹp sẽ kéo dài cho đến khi trẻ trưởng thành,ngưng phát triển hệ xương khớp, cột sống.
Can thiệp phẫu thuật cho trẻ có góc vẹotrên 40 độ (theo Pháp), 45 độ (theo Mỹ) hay 50 độ (theo Nhật). Chúng tôi thườngcan thiệp khi độ vẹo trên 40 độ. Hiện nay, tiến bộ nhất là áp dụng ốc chân cungcho toàn bộ cấu hình nắn chỉnh vẹo cột sống và hàn xương sống sau với ghép tựthân (mào chậu). Nắn chỉnh vẹo cột sống bằng phẫu thuật rất nguy hiểm khi trẻđến muộn do chức năng hô hấp đã kém, độ vẹo quá lớn và chi phí dụng cụ mua củanước ngoài khá cao (30 – 90 triệu đồng).
Sau phẫu thuật, trẻ có thể đi lại sau vàingày, xuất viện sau một tuần, ngồi, đứng và đi lại không cần mang nẹp thân saumột tuần, sinh hoạt thể thao bơi lội được sau một tháng, thể thao dùng lực vừaphải sau từ chín tháng đến một năm, không làm nặng trong một năm. Các cháu phảitập thở liên tục ngay sau mổ như đã từng làm trước khi mổ. Ăn uống cần đủ chấtdinh dưỡng, chú ý dùng thêm canxi 1g/ngày, sinh tố D 400UI/ngày...
Trẻ thường lên cân sau mổ nếu tập thở liêntục, sinh hoạt thể dục hàng ngày và ăn uống đầy đủ. Tập luyện giúp cột sống mềmdẻo hơn phần còn lại sau khi hàn xương lối sau (khiến các cử động bị giới hạnhơn trước). Tránh hẳn các môn thể thao dùng lực nhiều, những sinh hoạt nhẹ nhàngnhư bơi lội, đi bộ, chạy bộ, khiêu vũ, đá banh (chừng mực)... được khuyến khích.Các trẻ gái về sau vẫn lập gia đình, sanh đẻ bình thường trong hầu hết trườnghợp.
Theo PGS.TS.BS Võ Văn Thành
-
Sức khỏe1 giờ trướcGia đình cho biết trẻ chưa được tiêm phòng, khởi phát bệnh ở nhà với triệu chứng ho nhiều, ho có đờm, khò khè, xuất tiết 3 ngày.
-
Sức khỏe1 giờ trướcNam thanh niên 24 tuổi bất ngờ biết mình bị ung thư tuyến giáp khi đi khám vì khàn tiếng, nuốt vướng, vùng cổ to bất thường.
-
Sức khỏe2 giờ trướcRau ngót trong Đông y được ví như loại thảo dược có ích cho sức khỏe, nhưng không phải ai ăn rau ngót cũng tốt.
-
Sức khỏe6 giờ trướcMăng và một số thực phẩm quen thuộc khác nếu được kết hợp ăn sai cách có thể khiến bạn rơi vào tình trạng tương tự dưới đây.
-
Sức khỏe7 giờ trướcBệnh viện Nhi Trung ương vừa tiếp nhận bệnh nhi 3 tuổi (Thanh Hóa) bị ngộ độc chì nặng, nguy kịch, do cha mẹ cho dùng thuốc nam không rõ nguồn gốc để chữa bệnh động kinh.
-
Sức khỏe7 giờ trướcHệ thống hạch bạch huyết được ví như là "trạm gác" bảo vệ cơ thể khỏi những tác nhân gây hại. Nếu hạch nổi ở 3 vị trí dưới đây, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo sự bất thường.
-
Sức khỏe10 giờ trướcKhông phải thực phẩm nào cũng phù hợp để dùng làm bữa sáng. Nhất là nếu bạn đang đói cồn cào sau đêm ngủ dài.
-
Sức khỏe11 giờ trướcTheo nhận định, tháng 4 và 5 là cao điểm bệnh tay chân miệng nên trong thời gian tới sẽ tiếp tục ghi nhận số ca mắc và ổ dịch.
-
Sức khỏe14 giờ trướcĐây là một trong những loại thực phẩm có thể giúp chị em chống lại các nếp nhăn, cháy nắng và ung thư da.
-
Sức khỏe14 giờ trướcNếu thường xuyên giải khát theo kiểu này, bạn có thể khiến gan mình bị suy, hỏng nhanh hơn.
-
Sức khỏe1 ngày trướcCá hồi được biết đến là loại cá giàu DHA, dinh dưỡng phong phú, nhưng giá thành lại tương đối đắt đỏ.
-
Sức khỏe1 ngày trướcCác thử nghiệm ban đầu cho thấy, chỉ cần một giọt máu rất nhỏ có thể phát hiện ba dạng ung thư nguy hiểm nhất và sẽ cần nhiều thời gian hơn nữa để thí nghiệm trên diện rộng thì mới có thể đưa vào thực tiễn.