Viêm ruột thừa, cắt bỏ hay giữ?

Trong một bài viết gần đây trênbáo đài, có người đã dẫn thông tin của các nhà khoa học ở đại học Duke (Mỹ) chorằng ruột thừa không hẳn vô tích sự mà có những tác dụng tốt với hệ tiêu hoá.

Mặc dù đây chỉ là nghiên cứu banđầu về vai trò của ruột thừa khi không bị viêm nhưng do truyền thông chưa đúngnên đã làm không ít người hiểu lầm, khi đau ruột thừa chỉ uống kháng sinh giảmđau để giữ lại bằng được đoạn ruột này, làm chậm việc điều trị kịp thời.

Viêm ruột thừa là bệnhthường gặp nhất trong cấp cứu ngoại khoa. Do triệu chứng lâm sàng đadạng và không có xét nghiệm chuyên biệt để chẩn đoán chính xác nên cókhoảng 1/5 các trường hợp bị chẩn đoán nhầm (nhất là ở trẻ em,người già) và khoảng 15% bị cắt ruột thừa trong cấp cứu mà ruột thừabình thường.

Có khoảng 1/5 các trường hợp bị chẩn đoán nhầm (nhất là ở trẻ em, người già)

Cơn đau bắt đầu quanh rốn

Triệu chứng điển hình củaviêm ruột thừa cấp thường là đau bụng. Khởi đầu điểm đau xuất hiện ởthượng vị hay quanh rốn, sau đó vài giờ triệu chứng đau bụng mới khutrú rõ ở vị trí hố chậu phải. Đau bụng di chuyển từ thượng vị hayquanh rốn xuống hố chậu phải là triệu chứng phân biệt tốt nhất trongbệnh sử viêm ruột thừa, chiếm tỷ lệ đến 80% số bệnh nhân đến khám.

Kèm theo đau bụng, bệnh nhâncó các triệu chứng khác như chán ăn, buồn nôn hay nôn ói. Ngoài rabệnh nhân có thể bị tiêu chảy (thường gặp ở trẻ em), nhiễm trùng nhưsốt nhẹ 37,5 – 38^oC, mạch nhanh 90 – 100 lần/phút, môi khô,lưỡi bẩn. Nếu bị sốt cao 39 – 40^oC thường là viêm ruột thừađã có biến chứng.

Viêm ruột thừa rất dễ bị chẩnđoán nhầm với nhiều bệnh khác có triệu chứng đau bụng ở vùng hố chậuphải như: viêm hạch mạc treo ruột cấp, cơn đau quặn thận do sỏi niệuquản phải, nang buồng trứng phải xoắn, thai ngoài tử cung, viêm manhtràng, viêm túi thừa Meckel…

Mổ muộn dễ gặp biến chứng

Viêm ruột thừa nếu không đượcmổ ngay có thể xảy ra các biến chứng. Biến chứng thường nhất là vỡruột thừa gây viêm phúc mạc. Biến chứng này có thể xảy ra sau 24 – 48giờ, thường gặp ở trẻ em và người già, do triệu chứng không điển hình,bệnh nhân đến bệnh viện muộn.

 Trên lâm sàng có thểviêm ruột thừa hai thì, biểu hiện khởi đầu với cơn đau bụng kéo dàitrong nhiều giờ nhưng sau đó giảm dần các triệu chứng (thời gian giảmđau đánh lừa), trong thời gian đó tình trạng viêm của ruột thừa vẫntiến triển, sau đó bệnh nhân đau trở lại và đau dữ dội hơn, đó cũng làlúc ruột thừa đã vỡ.

Biến chứng thứ hai của viêmruột thừa là ápxe ruột thừa, ruột thừa bị vỡ nhưng may mắn là đượccác tạng chung quanh như ruột non, mạc nối lớn đến bao bọc lại, tạo ổmủ ngăn cách với khoang bụng còn lại. Bệnh nhân có triệu chứng đaubụng rất rõ ở vùng hố chậu phải, sưng nề ở vùng hố chậu phải, kèmsốt cao.

Biến chứng thứ ba là đámquánh ruột thừa. Đây là trường hợp may mắn nhất, ruột thừa bị viêmđược các cơ quan chung quanh đến bao phủ tạo thành một mảng cứng chắcở vùng hố chậu phải, đau bụng ít và giảm dần. Mảng cứng đó hiệndiện kéo dài đến vài tháng và tan dần. Có thể một thời gian sau sẽđau lại và thường được khuyên mổ cắt ruột thừa sau đó sáu tháng.

Cẩn trọng khi trị bằng khángsinh

Điều trị viêm ruột thừa cấphiện chỉ có phương pháp điều trị duy nhất là phẫu thuật, chúng takhông nên sử dụng kháng sinh với hy vọng dập tắt tình trạng viêm, vìsẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sinh mạng.

Có một số trường hợp, nhưcác thuỷ thủ sống trên các tàu viễn dương có suy nghĩ muốn được mổ cắtruột thừa dự phòng dù không có triệu chứng viêm, để phòng ngừa biếnchứng khi đang đi trên biển nhiều ngày, không có cơ quan y tế thực hiệnphẫu thuật.

Xu hướng này đang còn nhiềubàn cãi, quan điểm ủng hộ và chống lại đều có. Với những bệnh nhân trẻtuổi, nhất là phụ nữ, thường ngại mổ cắt ruột thừa vì sợ sẽ có mộtsẹo xấu ở hố chậu, không thể mặc áo tắm hai mảnh hay ảnh hưởng đếnnghề nghiệp. Trước đây sợ vậy có thể có cơ sở chứ từ thập niên 90 trở lạiđây, phẫu thuật nội soi đã phát triển và hầu hết bệnh viện lớn đều đãmổ cắt ruột thừa qua nội soi thì nỗi sợ đó là không đáng. Với phẫu thuậtnội soi, bệnh nhân không còn sẹo mổ to ở hố chậu mà chỉ có các vếtsẹo nhỏ 0,5cm để đặt ống nội soi, sau vài tháng hầu như không cònthấy vết sẹo này nữa.

Y học đã có những tiến bộ mới,phẫu thuật cắt ruột thừa vì vậy đã trở nên dễ dàng hơn, ít biếnchứng, sẹo mổ không đáng kể. Do đó nên đến khám sớm khi có triệuchứng nghi viêm ruột thừa để được chẩn đoán và điều trị sớm, tránhcác biến chứng không đáng có xảy ra.

Theo ThS.BS Dương PhướcHưng