Báo chí thế giới theo sát vụ xét xử Bạc Hy Lai

Bạc Hy Lai tại phiên xét xử hôm qua. Ảnh: AFP

Cựu bí thư thành ủy Trùng Khánh hôm qua được đưa ra xét xử các tội danh tham nhũng, nhận hối lộ và lạm quyền, tại tòa án nhân dân trung cấp Tế Nam, tỉnh Sơn Đông. 

Các phóng viên nước ngoài không được phép tham dự phiên tòa mà chỉ được theo dõi mọi diễn biến qua những cập nhật trên trang Weibo của tòa án Tế Nam, tại một phòng họp báo chung. Hình ảnh và không khí bên trong và ngoài tòa án Tế Nam được cập nhật liên tục qua text, ảnh và video.

Ông Bạc được chở đến tòa án trên một chiếc Mercedes màu bạc vào khoảng 8h20 (giờ địa phương) và phiên xử bắt đầu ngay sau đó. "Vào khoảng 11h30, trang Weibo của tòa án đăng tải bức ảnh đầu tiên của ông Bạc tại phiên xử, trông ông khá bảnh bao và nghiêm chỉnh trong chiếc áo sơ mi trắng và quần vải đen", các báo nhất loạt tường thuật. 

Tờ The Guardian còn dẫn lời các nhà phân tích cho rằng, vụ án liên quan đến Bạc Hy Lai là một thách thức với tân lãnh đạo của Trung Quốc, Chủ tịch Tập Cận Bình. Nếu bản án được đưa ra quá nhẹ, công chúng sẽ đặt dấu hỏi về những cam kết trấn áp tham nhũng mạnh mẽ của ông Tập. Ngược lại, nếu bản án quá nặng, ông Tập cũng sẽ đối mặt với câu hỏi tại sao ông Bạc phạm nhiều tội nhưng lại được thăng tiến. 

"Dù phải mất vài tuần nữa hình phạt mới được tiết lộ, các nhà phân tích dự đoán ông Bạc sẽ phải nhận một bản án nặng", tờ báo viết.

Hình ảnh đầu tiên của chính trị gia "ngã ngựa" sau gần 18 tháng biến mất trước công chúng rất được chờ đợi suốt cả sáng qua, và đồng loạt được đưa lên trang chủ của các báo sau khi tòa án Tế Nam công bố trên blog. Nó được chia sẻ lại đến 26.000 lần trong 30 phút đầu tiên.

Những lời phản cung mạnh mẽ của ông Bạc là điểm nhấn trong ngày đầu của phiên tòa khiến báo chí quốc tế chú ý.

Vụ án Bạc Hy Lai lên trang nhất các hãng tin lớn trên thế giới.

USA Today giật tít "Bạc Hy Lai phản kháng nóng nảy tại phiên xét xử tham nhũng", Washington Post có bài viết "Bạc Hy Lai hiếu chiến đáng ngạc nhiên tại tòa", trong khi Wall Street Journal đưa tin "Bạc Hy Lai đả kích lời khai của vợ về sự giàu có". 

Reuters cho hay, ông Bạc bác bỏ cáo buộc của tòa án về việc nhận hối lộ 21,8 triệu nhân dân tệ (gần 4 triệu USD) từ năm 2000 đến 2012, và cho biết mình đã bị gây sức ép khi thừa nhận cáo buộc này trong thời gian bị điều tra. Ông mỉa mai những lời khai của vợ, bà Cốc Khai Lai, là "nực cười", trong khi gọi một nhân chứng quan trọng là "chó điên". 

Tờ South China Morning Post nhận xét rằng tài sử dụng ngôn ngữ của Bạc vẫn được duy trì sau thời gian bị giam giữ, và đặt câu hỏi liệu sự phản kháng bất ngờ tại tòa có ảnh hưởng gì đến kết cục bản án hay không.

USA Today nhận định những lời lẽ và hành động phản kháng trên đánh dấu một sự trở lại dù ngắn ngủi nhưng mạnh mẽ trước công chúng của cựu chính trị gia lừng lẫy một thời.

"Ông ấy trông không giống một người đã sụp đổ và những phản ứng cứng rắn cho thấy ông ấy không dễ dàng quy phục trước tòa án và kỷ luật của đảng", trang tin dẫn nhận xét của David Zweig, một học giả về chính trị Trung Quốc, thuộc đại học Khoa học Công nghệ Hong Kong. Tuy nhiên, trang tin nhận định vụ xét xử vẫn chỉ có thể dẫn đến một kết cục duy nhất, đó là ông Bạc phải bị kết tội.

Trong khi báo chí nước ngoài rầm rộ đưa tin về phiên xét xử, báo chí Trung Quốc lại khá im hơi lặng tiếng. Hãng thông tấn nhà nước Tân Hoa Xã chỉ đưa tin Bạc Hy Lai bị xét xử với vẻn vẹn vài dòng ngắn ngủi về địa điểm và thời gian diễn ra phiên tòa. 

Thời báo Hoàn cầu thì dành nhiều "đất" để ca ngợi sự minh bạch và cởi mở của phiên xét xử. Tờ báo nhấn mạnh rằng những phiên xử các quan chức cấp cao trước đây đều không được công khai như trường hợp của ông Bạc.

"Phiên xử mở khiến mọi người có cảm giác như họ đang ngồi trong tòa án. Điều đó đã vượt quá mong đợi của người dân. Cả quá trình xét xử đã diễn ra minh bạch và công khai. Đây chắc chắn là một hình mẫu tốt cho những vụ án tiếp theo", tờ báo dẫn lời ông Xie Youping, một giáo sư luật của đại học Phúc Đán.

Tờ báo cũng dẫn lời người dân Tế Nam cho hay "trước đây, tôi không biết gì về việc xét xử trong tòa án, nhưng sau khi chứng kiến phiên tòa sáng nay, tôi đã hiểu được tòa án làm việc nghiêm túc như thế nào. Cả công tố viên và luật sư đều rất chuyên nghiệp. Ông Bạc và luật sư được cho đủ thời gian để nêu ý kiến, khiến tôi cảm thấy rất công bằng". 

Nhân dân Nhật báo nhận định việc xét xử công khai ông Bạc cho thấy lập trường rõ ràng và sự quyết tâm mạnh mẽ của đảng Cộng sản Trung Quốc trong việc nhổ tận gốc tham nhũng. "Điều này đã chứng minh sự nghiêm khắc của đảng trong việc thực thi chính sách lãnh đạo đất nước bằng pháp luật", báo viết.

Một tờ báo tiếng Trung ở Singapore đưa tin ông Bạc sẽ lĩnh án 15-20 năm tù, theo một nguồn tin từ Bắc Kinh, trong khi một tờ báo ở Hong Kong lại cho rằng ông sẽ bị xử 13-16 năm.

Hôm nay, phiên tòa xét xử cựu chính trị gia Trung Quốc bước sang ngày thứ hai. Bản án dành cho ông Bạc dự kiến được công bố vào tháng sau.