Vạch mặt hoa quả Trung Quốc gắn mác Tây

Trước những thông tin về hàng Trung Quốc, đặc biệt là trái cây Trung Quốc có tẩm formaldehyde, thuốc bảo vệ thực vật độc hại, tràn lan khắp thị trường Việt Nam, nhóm phóng viên đã có buổi khảo sát điều tra tại một số chợ, vỉa hè có bán hoa quả trên địa bàn TP.HCM như: Nguyễn Thái Sơn, Quang Trung (Gò Vấp), Xa lộ Hà Nội (Q.9), Điện Biên Phủ ( Bình Thạnh) v.v.. Hầu hết nho, táo, lựu Trung Quốc được bày bán tại đây, đều treo biển quảng cáo và người bán luôn khẳng định chúng là hoa quả có xuất xứ từ Mỹ, Thái, Việt. Nho Trung Quốc sẽ biến thành nho Mỹ, Thái được bán với giá từ 30.000đ- 45.000đ/kg; lựu Tứ Xuyên-Trung Quốc sẽ thành lựu Hà Nội bán với giá 15.000đ-25.000đ/kg. Trong khi đó, tại các siêu thị, nho Mỹ có giá bán không dưới 100.000đ/kg, nho xanh không hạt có giá 95.000đ- 379.000đ/kg.

Đường đi của trái cây Trung Quốc

Để tìm hiểu nguồn gốc của các loại trái cây bày bán ở vỉa hè này, 19h tối, chúng tôi có mặt tại chợ đầu mối Thủ Đức, nơi phân phối, cung ứng thực phẩm, nông sản lớn nhất TP.HCM cho các chợ, các điểm bán lẻ ở TP và vùng lân cận. Lúc này, các xe container trái cây đã về đến bãi, đội quân bốc xếp đã nhanh chóng bắt tay vào việc.

Khi các cửa xe container mở ra, đập vào mắt chúng tôi là hàng trăm thùng trái cây đủ các loại: nho, táo, lê, lựu, cam… với chi chít chữ Trung Quốc in đậm, để xuất xứ Made in China: táo Fuji, nho Quảng Đông, lựu Tứ Xuyên… được sắp xếp ngay ngắn gọn ghẽ theo từng hàng nối đuôi nhau. Khi chúng tôi sờ lên những thùng trái cây này thì thấy có hơi lạnh và nhìn rõ hơi nước bốc lên từ đống hàng.

Khoảng 21h đêm, khu vực xuống hàng trái cây Trung Quốc ở phía trước chợ đầu mối Thủ Đức nhộn nhịp hẳn lên. Hai dãy xe container nối đuôi nhau, chỉ chừa ở giữa một khoảng trống chừng 6m hối hả “xả” hàng. Chúng tôi đếm có khoảng 13 xe các loại, chừng ấy xe là chừng ấy chủ lái hối hả giục người xả hàng đưa vào chợ, đẩy lên xe tải, một số cho bán ngay tại bãi.

Mỗi thùng trái cây Trung Quốc tại đây được đóng gói từ 8-9kg/thùng. Những táo, nho, lựu Trung Quốc nhanh chóng được đưa xuống đất hoặc trực tiếp lên xe đẩy chuyển về các vựa trái cây lớn trong chợ. Một số lượng khác được cho lên xe tải đưa về tỉnh, hoặc phân phối về các chợ nhỏ trên địa bàn TP.HCM. Còn lại chủ vựa xả hàng bán ngay tại bãi. Một chủ vựa trong chợ đầu mối Thủ Đức cho biết: “Ở đây, một thùng nho Trung Quốc loại 9kg có giá dao động từ 160.000đ- 250.000đ/thùng tùy loại. Táo Fuji Trung Quốc loại 8kg dao động từ 150.000 - 220.000đ/thùng.”

Treo Tây bán Tàu

Đến khoảng 1h sáng, các xe tải bắt đầu chuyển bánh, rời bãi tỏa đi phân phối hàng ở khắp nơi. Cũng là lúc những người bán lẻ đánh xe ba gác, xe máy, xe đạp đi lấy hàng. Họ mặc cả thỏa thuận giá cả rồi xong nhanh chóng cho hàng ra xe đưa về các điểm bán. Qua quan sát của chúng tôi, trái cây Trung Quốc lúc này vẫn còn nguyên đai nguyên kiện, nhãn mác xuất xứ đầy đủ.

Dường như đã tìm được câu trả lời cho việc nho Mỹ giá rẻ tại các chợ trời vỉa hè. Để kiểm chứng thêm, chúng tôi quyết định bám theo 1 phụ nữ khoảng 40 tuổi, trên xe chở 2 thùng lựu, 1 thùng nho Trung Quốc đang lưu thông từ chợ đầu mối qua cầu vượt Bình Phước hướng về Bình Triệu.

Sau một hồi bám theo, chúng tôi thấy người phụ nữ tấp vào khu chợ trời sau chợ Bình Triệu. Tại đây, chị nhanh chóng bỏ lựu, nho trong các thùng ra, sau đó gấp mấy chiếc thùng có ghi nhãn mác xuất xứ Trung Quốc vào một túi nhỏ và bắt đầu bày hàng lên sạp.

Người phụ nữ này chở 2 thùng lựu, 1 thùng nho lưu thông về hướng chợ Bình Triệu

Những quả nho màu tím nhạt, tròn mọng nước, những quả lựu được phun nước trông vàng tươi, đẹp mắt bày trên sạp không khác gì nho Mỹ, lựu Hà Nội chính hãng… dù chúng đích thị là nho Quảng Đông, lựu Tứ Xuyên chị vừa lấy từ chợ đầu mối về các đây chưa được 30 phút.

Để chắc chắn hơn những thông tin vừa thu thập được, chúng tôi đóng giả người mua hàng để tiếp cận. Thấy chúng tôi, chị nhanh nhảu chào: “Nho Mỹ, lựu Hà Nội đây em ơi! Mua đi chị bán rẻ cho…”. Thấy chị không nghi ngờ gì, chúng tôi hỏi mua 1 kg “nho Mỹ”, chị ra giá 65kg/kg. Chúng tôi hỏi lại có chắc đây là nho Mỹ không, nhìn giống nho Trung Quốc quá thì chị vội sua tay: “Ở đây không bán hàng Trung Quốc em ơi!”. Thấy khách chưa tin, chị nói thêm: “Mình làm ăn lâu dài! Em an tâm đi…”.

Để kiểm chứng thêm, chúng tôi tìm đến hai chợ Thanh Đa (Bình Thạnh) và Hoàng Hoa Thám (Tân Bình), cũng trong vai người mua hàng… thì đều được nhận được một lời khẳng định: Đây là nho Mỹ, Thái; lựu Hà Nội….

Tiếp cận anh Phụng, một tiểu thương ở chợ đầu mối nông sản Thủ Đức cho biết: "Thời điểm này chưa có nho Mỹ, phải hơn nữa tháng nữa nho Mỹ mới về… Ở chợ lúc này 90% là nho Trung Quốc chỉ một ít nho Úc hoặc nho Mỹ còn tồn lại ”. Khi chúng tôi hỏi tại sao ở lề đường người ta bán loại nho y chang như nho của anh lại đề biển là nho Mỹ, nho Thái không hạt, anh Phụng khẳng định: “Nho Trung Quốc hết em ơi! Chẳng qua dạo này người mình tẩy chay hàng Trung dữ quá nên người ta phải nói thế cho dễ bán, hơn nữa nhờ vậy mà bán được giá hời…”.

Lựu Tứ Xuyên - Trung Quốc

Đến đây thì chúng tôi đã có câu trả lời cho nghi vấn “Tại sao nho Mỹ, Thái, … lại có giá rẻ như vậy?”