“Đông dược” hay độc dược ?
Đông dược nhập lậu không có nguồn gốc rõ ràng, lại được bảo quản bằng hóa chất độc hại, đó là thực trạng tại “thủ phủ” đông dược ở xã Ninh Hiệp (H.Gia Lâm, TP.Hà Nội).
Không chỉ nổi tiếng khắp cả nước bởi nghề buôn bán vải, từ nhiều đời nay Ninh Hiệp còn được biết đến như một trung tâm buôn bán và sơ chế đông dược được liệt vào hàng lớn nhất, nhì cả nước. Trước đây, dược liệu được trồng và thu mua chủ yếu ở vùng chùa Hương, chùa Thầy, Lào Cai, Yên Bái, Thái Nguyên… Còn bây giờ, hầu hết chúng được nhập về từ Trung Quốc (TQ).
Sản xuất nhưng không dám dùng !
|
|
Việc phơi và chế biến dược liệu rất mất vệ sinh - Ảnh: Hà An |
Tại nhà ông Nguyễn Văn T. (ở xóm 8, xã Ninh Hiệp), chúng tôi thấy các loại dược liệu vừa nhập về chất cao tới gần trần nhà. Ngoài ngõ, cả chục nhân công tất bật đứng ngồi sơ chế nguyên liệu. Nghề sơ chế, kinh doanh đông dược được lưu truyền trong gia đình ông T. đã tới đời thứ tư. Theo ông T., hiện nhu cầu sử dụng đông dược rất lớn, trong khi diện tích đất dành cho trồng cây thuốc bị thu hẹp đáng kể, nên hầu hết nguyên liệu làm đông dược đều nhập từ TQ. Thậm chí, một số vị thuốc truyền thống của nước ta như thục địa, hoài sơn, sinh địa… hiện cũng nhập từ TQ. Tuy nhiên, ông T. thừa nhận chính những người làm thuốc như gia đình ông và nhiều hộ khác trong làng cũng không dám dùng một số vị dược liệu để ngâm rượu hay bồi bổ cơ thể được nhập từ TQ, bởi họ không dám chắc những vị thuốc này liệu có an toàn!
Từ
khi dân mình ồ ạt nhập nguyên liệu thuốc đông y, họ (Trung Quốc - PV)
cũng đã dùng nhiều loại thuốc hóa học để kích thích cây dược liệu tăng
trưởng nhanh... Do vậy, việc tồn dư các loại chất hóa độc hại trên chính
những cây dược liệu là điều không tránh khỏi |
“Theo thông tin tôi nắm được từ mấy lần sang tận bên kia để thiết lập mối quan hệ thì từ khi dân mình ồ ạt nhập nguyên liệu thuốc đông y, họ cũng đã dùng nhiều loại thuốc hóa học để kích thích cây dược liệu tăng trưởng nhanh. Ngay sau khi thu hoạch, các thương lái tập trung thu mua rồi xuất qua VN. Do vậy, việc tồn dư các loại chất hóa độc hại trên chính những cây dược liệu là điều không tránh khỏi”, ông T. tiết lộ.
Tại
một cơ sở chế biến dược liệu có tiếng nằm ngay đầu xóm 8, tôi được biết
để tìm được những lô nguyên liệu làm thuốc đông dược thuộc loại 1, loại
2 là rất khó. Thay vào đó, các loại cây dược liệu nhập về từ TQ phần
lớn là loại 3, loại 4. “Đó là những cây dược liệu non, chưa sinh trưởng
đủ ngày để đạt chất lượng nhưng đã cho thu hoạch. Vì vậy khi xuất đi,
bên kia họ đã tẩm ướp hương liệu để tránh bị phát hiện”, chủ cơ sở này
cho hay. Vẫn theo chủ cơ sở này, trước khi xuất qua biên giới, những
hoạt chất quý trong dược liệu đã bị chiết xuất hết. Không những thế, họ
còn trà trộn lẫn những dược liệu giả, đặc biệt với những dược liệu quý
hiếm như nhân sâm, đông trùng hạ thảo…
Dùng lưu huỳnh chống ẩm mốc
Sau khi sơ chế, thái lát, người dân sẽ cho phơi khô số nguyên liệu ở bất cứ nơi đâu: ven đường làng, quốc lộ đầy bụi đường, khói xe, hay ven mương nước thải đen ngòm của nhà văn hóa xóm. Tất cả những khoảng không đều được tận dụng, bất chấp tình trạng ô nhiễm bụi bẩn. Khi được hỏi về tình trạng trên, chủ một cơ sở thừa nhận: “Đúng là không vệ sinh, nhưng sau đó thuốc còn phải qua công đoạn xông khô nên chắc vi khuẩn sẽ chết hết!”.
Trong khi khâu sơ chế các vị thuốc lại thô sơ |
Bà
Nguyễn Thị Hoa, người dân sống ở xóm 8, bức xúc cho biết trong xã, bất
cứ lúc nào, đi tới đâu cũng ngửi thấy mùi khói lưu huỳnh xông dược liệu.
Do vậy, giờ không riêng gì bà mà nhiều cụ cao tuổi, trẻ nhỏ trong xã
mỗi khi ra đường hít phải khói lưu huỳnh đều cảm thấy đau đầu và choáng
váng. Các hộ dân đã nhiều lần kiến nghị lên xã về tình trạng ô nhiễm
không khí do khói lưu huỳnh, nhưng tới nay vẫn chưa được giải quyết.
Chưa đến 1/10 số hộ có phép hành nghề
Trao đổi với PV, ông Lê Văn Điện, Chi hội trưởng Chi hội Làng nghề xã Ninh Hiệp, cho biết mỗi tháng các cơ sở sơ chế, kinh doanh ở Ninh Hiệp xuất đi thị trường TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng… trên 500 tấn dược liệu. Hiện Ninh Hiệp được coi là đầu mối cung cấp đông dược lớn nhất cả nước.