Ô nhiễm không khí tại các đô thị vượt nhiều lần quy chuẩn cho phép

 “Chất lượng khôngkhí của các đô thị Việt Nam đang suy giảm, nhiều nơi vấn đề ô nhiễm môitrường đã ở mức báo động. Tại các thành phố lớn, phương tiện cơ giới đườngbộ là tác nhân chính gây ra ô nhiễm không khí”.
 

Các chuyên gia về môi trườngđều có chung một nhận định cho rằng quá trình đô thị hóa đang diễn ra mạnhmẽ tại các đô thị lớn của Việt Nam, đặc biệt là tại các thành phố lớn như:Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng… khiến cho tình trạng môi trường trở nên căng thẳng.

Ô nhiễm không khí ở Hà Nội đã vượt nhiều lần quy chuẩn cho phép (Ảnh: Việt Hưng)

Theo số liệu thống kê củaTổng cục Môi trường thì ô nhiễm không khí tại Hà Nội đã vượt quy chuẩncho phép, chủ yếu là hàm lượng bụi cao hơn 1-2 lần. Đặc biệt, tại cáccông trình xây dựng, các nút giao thông trọng điểm, mức độ ô nhiễm khôngkhí cao hơn gấp 5-6 lần quy chuẩn cho phép.

“Hiện nay, các thông số khíNO2, SO2, Benzen… lẫn trong không khí đang ở dưới các quy chuẩn nhưng vàinăm trở lại đây, lượng phát thải ô nhiễm đang có xu hướng tăng lên” - ôngĐức nói.

Theo ông Đức, ô nhiễm khôngkhí ở đô thị do giao thông gây ra chiếm tỉ lệ khoảng 60-70%, ngoài ra là cácnguồn thải khí gồm: hoạt động sản xuất nông nghiệp (nạn đốt rơm rạ), hoạtđộng khai thác khoáng sản, hoạt động xây dựng, khí thải do các ngành khác vàhoạt động dân sinh chỉ chiếm một tỉ lệ tương đối về khí thải gây ô nhiễmkhông khí đô thị. Điều này cho thấy, ô nhiễm giao thông hiện nay đang là mộttrong những tác nhân lớn nhất có ảnh hưởng đến không khí đô thị, trong khiđó vẫn còn 1 lỗ hổng và thiếu hụt lớn các chế tài xử phạt về quản lý chấtlượng không khí.

Trong khi đó, ông MarcCagnard - Giám đốc cơ quan Thương mại UBIFRANCE (Pháp) cho rằng, ô nhiễmkhông khí không nhìn thấy được nhưng lại có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe conngười.“Nguồn gây ô nhiễm không khí chủ yếu là phương tiện giao thông cá nhânnhư: ôtô, xe máy. Thành phố nào có tỷ lệ sử dụng phương tiện công cộng thấpnhất châu Á? Rất tiếc đó chính là Hà Nội, với 4 triệu phương tiện cá nhân,nguyên nhân chính của việc thường xuyên tắc đường và sự ô nhiễm nghiêm trọngtrong thành phố” - ông Marc Cagnard đánh giá.

Ông Marc Cagnard đưa ra dẫnchứng như hệ số phát thải bụi trong không khí (PM10) đã gấp đôi mức chophép, giao thông đường bộ Hà Nội chính là nguồn gốc của hầu hết lượng oxydeazotetrong thành phố.

Theo các chuyên gia, ô nhiễmkhông khí tại khu vực đô thị cần có nhiều biện pháp để xử lý. Riêng đối vớilĩnh vực ô nhiễm giao thông, cần thực hiện đồng bộ việc quy hoạch đô thịtổng thể phải chú trọng đến các vấn đề giao thông, tăng cường phương tiệngiao thông công cộng (xe buýt, xe điện trên không, xe điện ngầm...) và cáchình thức giao thông không gây ô nhiễm.

Ông Bernard Favre, Giám đốcQuốc tế doanh nghiệp chuyên về phần mềm và hệ thống mô phỏng chất lượngkhông khí (ARIA Technologies) phân tích, các đô thị cần phải xem việc pháttriển phương tiện vận chuyển công cộng như là trọng tâm để giảm nguy cơ tắcnghẽn và ô nhiễm giao thông đồng thời tiến hành hạn chế phương tiện cá nhân,thu phí môi trường phương tiện.

“Ngoài ra, ở các đô thị cũngphải ứng dụng tối đa hệ thống mạng lưới giao thông đa phương tiện đã đượctiến hành bằng cách nghiên cứu quãng đường đi để từ đó có thể đưa ra phươngtiện nào sử dụng thích hợp nhất nhằm giảm tải và hạn chế xe trong thành phố”- ông Bernard Favre chỉ dẫn.

Bà Phan Quỳnh Như - Tổng Thưký mạng lưới không khí sạch tại Việt Nam thuộc tổ chức Sáng kiến Không khísạch châu Á (CAI-Asia) bổ sung, mạng lưới các trạm đo đạc ô nhiễm không khí,mô hình cải thiện giao thông ở đô thị phải được điều tra, khảo sát kỹ. Tuynhiên, bà Như cũng cho biết hệ thống dữ liệu đầu vào ở Việt Nam hiện nay vẫncòn thiếu và yếu. Thậm chí, cơ quan có dữ liệu về ô nhiễm không khí lại vẫnchưa chịu chia sẻ thông tin.

Để cải thiện môi trường khôngkhí hiện nay, các chuyên gia cho rằng, đô thị ở Việt Nam cần chú trọng pháttriển bền vững song hành việc xây dựng và hoàn thiện mạng lưới giao thôngcông cộng, hạn chế phương tiện cá nhân…

Tuy nhiên, một điều đáng chúý mà ông Nguyễn Hoàng Đức thừa nhận là sự phối hợp giữa các bộ, ngành có sựphân chia xé lẻ, chưa có sự nhất quán trong việc kiểm soát ô nhiễm không khítrong giao thông đô thị, trong đó ngành giao thông là đơn vị liên quan trựctiếp tới vấn nạn ô nhiễm không khí và đang cần có giải pháp để cải tạo, khắcphục.