Vì sao Nga và phương Tây không thống nhất về vấn đề Syria?

Trong hai thập kỷ qua,Nga buộc phải “ngậm bồ hòn làm ngọt” nhiều vụ việc liên quan đến lệnhtrừng phạt của Mỹ và đồng minh tại nhiều quốc gia. Quyền phủ quyết làđặc quyền hiếm khi được sử dụng của các thành viên Hội đồng bảo an LiênHiệp Quốc.

Một thực tế đáng chú ý gần đây là Nga sử dụng quyền phủ quyết của mìnhtại Hội đồng bảo an nhằm chống lại dự thảo nghị quyết trừng phạt Syriasau những cáo buộc cho rằng Tổng thống Syria Bashar Assad chỉ huy quânđội, cảnh sát tiếp tục có những hành động cứng rắn nhằm vào người biểutình.

Trước đó, dự thảo nghịquyết trừng phạt Syria được các thành viên của châu Âu soạn thảo dưới sựủng hộ của Mỹ, trong đó cáo buộc chính quyền Syria đàn áp người biểutình; đồng thời cảnh báo có những hình phạt nặng hơn nếu Tổng thốngBashar Assad không dừng các hành động mạnh tay đối với người biểu tìnhtrong vòng 30 ngày kể từ khi áp dụng nghị quyết trừng phạt.

Trong trường hợp củaSyria, nên lưu ý rằng lợi ích vật chất của Nga sẽ bị tổn hại nếu phươngTây áp đặt trừng phạt tại quốc gia này. Moscow có quan hệ thân thiết vớiChính phủ của ông Assad - khách hàng vũ khí của Nga và là nơi Nga có mộtcăn cứ hải quân tại bờ biển Địa Trung Hải (một căn cứ đặt ở nước ngoàihiếm hoi của quân đội Nga).

Nga và Trung Quốc phủ quyết một dự thảo nghị quyết của Hội đồng bảo an Liên Hiệp Quốc trừng phạt Syria.

Việc Nga phủ quyết cũngkhông hẳn là vì Syria mà phần nhiều là do Nga phản đối phương Tâythay đổi các thể chế chính trị ở nước ngoài. Trong trường hợp này, Ngasử dụng quyền phủ quyết bởi họ băn khoăn về cái kết không thể tiên đoánđược của cái gọi là Mùa xuân Arab.

Theo quan điểm của Nga, các cuộc biểu tình tự phát này không có khả năngdẫn đến việc thành lập nền dân chủ theo mong muốn của phương Tây nhưnglại mở đường dẫn đến việc thành lập chính quyền tôn giáo cực đoan vớinhững hậu quả không thể lường trước đối với sự ổn định của khu vực.

Mặt khác, Nga sử dụng quyền phủ quyết (hiếm khi được dùng tới) để ngănchặn việc thông qua một nghị quyết có thể dẫn tới khả năng áp đặt cáclệnh trừng phạt của Liên Hiệp Quốc đối với Chính phủ của Tổng thốngSyria Bashar al-Assad.

Động thái này của Nga một phần là bởi mong muốn duy trì vị thế tại khuvực - nơi mà ảnh hưởng của Moscow bị giảm đi đáng kể từ sau chiến tranhLạnh; bên cạnh việc điện Kremlin đang phải đối mặt với nhiều thách thứcbắt nguồn từ sự sụp đổ của các Chính phủ thân hữu tại khu vực này (nhưGaddafi).

Hành động của Nga dường như chính xác. Với vụ Iraq, Moscow phản đối cuộcchiến và trên thực tế, Mỹ bị tổn thất lớn tại chiến trường này. VớiLibya, Nga cũng đúng và Mỹ cùng đồng minh đang phải đối mặt với sự bấtổn lớn tại Ai Cập, Saudi Arabia, Yemen…

Như vậy, phương Tây không có nhiều lý do để gay gắt với Nga hay TrungQuốc trong vấn đề Syria, khi họ dùng quyền phủ quyết tại Hội đồng bảoan. Thay vào đó, phương Tây nên tìm kiếm biện pháp đảm bảo cho bất ổncủa khu vực Trung Đông không lây lan đến các quốc gia khác.

Tuy nhiên, vấn đề chínhlà Nga không đơn thuần muốn ổn định khu vực mà còn không ủng hộ bất kỳđộng thái nào có thể dẫn tới việc thay đổi chế độ tại Syria và để nướcnày trở thành tấm gương cho các quốc gia khác.