Dân sợ thuế và phí tăng: DN ôtô điêu đứng

Giảm doanh số, tạm ngừngsản xuất

Trao đổi với VEF.VN, ôngHoàng Văn Minh, Phó tổng giám đốc Công ty Ford Việt Nam cho biết, do tìnhhình kinh tế quý I/2012 vẫn gặp khó khăn, người tiêu dùng thắt chặt chitiêu, cộng với việc tăng lệ phí trước bạ lên 20% tại Hà Nội và 15% tạiTP.HCM cũng như phí cấp biển số xe tại Hà Nội tăng lên 20 triệu đồng và thêmthông tin ô tô phải đóng phí bảo trì đường bộ vào 1/6/2012, cùng thông tinsẽ thu phí lưu hành xe  từ 20-50 triệu đồng/năm đã làm cho nhu cầu về ô tômấy tháng qua giảm mạnh.

Lượng xe tiêu thụ của các DNthành viên Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) nói chung và  FordViệt Nam nói riêng thời gian qua giảm mạnh chỉ bằng 50% so với cuối năm2011.

Ford Việt Nam hiện đang phảiđối mặt với lượng xe tồn kho ở mức cao, tài chính khó khăn và trong tháng 2vừa qua đã phải cho công nhân nghỉ việc 2 tuần, dây chuyền ngừng hoạt động.

Ông Akito Tachibana, Tổnggiám đốc Toyota Việt Nam cho biết, việc tăng các loại thuế, phí hiện có vàxu hướng áp dụng thêm các khoản lệ phí mới đối với ô tô làm tăng chi phí đểsở hữu một chiếc xe, đồng nghĩa với sự sụt giảm mạnh của lượng cầu thịtrường. Có thể thấy rõ điều đó qua số liệu bán hàng trong tháng 1 và tháng 2năm 2012, khi kết quả của toàn thị trường giảm tương đương 44% so với cùngkỳ năm 2011 sau khi lệ phí trước bạ và  phí cấp biển số tăng mạnh tại 1 sốthành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM từ 1/1/2012.

Doanh số bán trong tháng 1/2012 của Toyota Việt Nam  giảm gần 50% so vớidoanh số bán cùng kỳ 2011 và giảm 17% trong tháng 2 so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo VAMA, bình quân 1 thángcác DN thành viên sản xuất khoảng 10.000 xe, nhưng từ đầu năm 2012 đến nayxe không bán được dẫn đến tồn kho tăng cao. Tháng 1/2012 các DN bán chưa tới4.000 xe và tháng 2 được 6.000 xe.

Chẳng hạn như Ford Việt Namtrong 2 tháng đầu năm 2012 sản xuất 550 xe, nhưng chỉ bán được 392 xe, trongđó tháng 1/2012 sản xuất 400 xe và tháng 2/2012 chỉ sản xuất 150 xe. Như đãnói vào tháng 2 vừa qua, Ford đã điều chỉnh kế hoạch, cho dây chuyền ngừng 2tuần và giảm lượng xe sản xuất xuống còn rất thấp nhưng vẫn ế ẩm. Mẫu xe rấtăn khách của Ford là Fiesta, ra mắt vào tháng 6/2011 luôn thiếu xe cung cấpcho khách hàng, đến cuối năm 2011 đã bán tới hơn 2.000 xe, nhưng sang năm2012 thì ngược lại, đang trong tình trạng không có người mua.

Một DN khác cũng có lượng xetồn kho cao là GM Việt Nam. Trong 2 tháng đầu năm 2012 DN này sản xuất hơn1.500 xe, nhưng chỉ tiêu thụ được 1.094xe. Xe lắp ráp ra không bán được đểchật kín sân trước nhà máy của DN này tại Hà Nội. Những năm trước GM thườngcó doanh số bán khoảng 1.000xe/tháng, với lượng xe tiêu thụ như vậy thì sảnxuất cũng phải đạt ít nhất 1.000 xe/tháng. Nay 2 tháng mới sản xuất 1.500 xelà đã giảm khoảng 25% rồi vậy nhưng vẫn không tiêu thụ hết.

Mercedes Benz Việt Nam cũngtrong tình cảnh tương tự, 2 tháng  đầu năm  2012 sản xuất 395 xe chỉ tiêuthụ được 202 xe, tồn kho gần 1 nửa.

Không chỉ các DN ô tô FDI gặpkhó khăn, các DN nhập khẩu xe chính hãng cũng trong tình cảnh tương tự khilượng xe tiêu thụ giảm mạnh. Các nhà phân phối xe Renault,  Citroen... chobiết số lượng xe bán ra từ đầu năm 2012 quá thấp, chỉ đếm được trên đầu ngóntay. Ngay như Hyundai cũng có lượng xe tiêu thụ giảm. Một nhân viên bán hàngtại đại lý Huyndai trên đường Phạm Hùng (Hà Nội) cho biết từ Tết nguyên đánđến nay cả đại lý bán chưa tới 30 xe, lương nhân viên bị chậm gần 3 thángrồi.

Điêu đứng vì phí tăng

Các DN ô tô DFI phàn nàn,chính sách thuế, phí với ô tô thời gian qua liên tục thay đổi, là đối tượngchịu nhiều tác động, nhưng họ không hề được tham vấn từ các cơ quan chứcnăng. Hình như các cơ quan chức năng đang bằng mọi cách hạn chế ô tô cá nhânmà không hề quan tâm tới sản xuất, tới DN bị ảnh hưởng, bị tác động như thếnào.

Người mua không có, trong khingười bán ngày càng nhiều chính là thảm cảnh trên thị trường ô tô hiện nay.Không chỉ có DN bán xe mà nhiều người dân đang sở hữu ô tô cũng tham gia vàothị trường, bán xe. Theo tính toán nếu bỏ 1 tỷ đồng để mua 1 chiếc ô tô,thì  mỗi tháng phải chi cho nó khoảng 10 triệu đồng, một năm phải chi 120triệu đồng,  tới đây phải nộp thêm phí lưu hành xe thì chi phí sẽ lên đến150 triệu đồng/ năm, đấy là chưa tính nếu số tiền 1 tỷ đồng này gửi vào ngânhàng với lãi suất hiện nay 13%/năm thì mỗi năm thu về 130 triệu đồng. Nhưvậy bỏ ra 1 tỷ đồng mua xe ô tô, mỗi năm sẽ mất gần 300 triệu đồng. Với sốtiền này có thể thoải mái đi taxi hoặc thuê xe tự lái... mà đỡ phải mệt mỏilo tìm chỗ đỗ xe, gửi xe, bảo quản xe hàng ngày hàng tháng.

Nói về kế hoạch sản xuất, lắpráp ô tô trong thời gian tới, ông Akito Tachibana cho biết,  với chính sáchhạn chế tiêu dùng ô tô như hiện tại, chắc chắn các nhà sản xuất ô tô sẽ gặprất nhiều khó khăn trong năm 2012. Vì vậy, chúng tôi sẽ phải xem xét kỹlưỡng và điều chỉnh kế hoạch sản xuất cũng như kinh doanh trong thời giantới. Sự không ổn định của chính sách thuế, phí đồng nghĩa với việc thịtrường suy giảm mạnh như 2 tháng vừa qua sẽ buộc các DN sản xuất lắp ráp ôtô như chúng tôi phải thay đổi chiến lược và kế hoạch kinh doanh.

Trao đổi với một số DN ôtôFDI, họ cho biết, nếu tiêu thụ khó khăn sẽ phải giảm sản xuất và cắt giảmnhân công.

Hiện 18 thành viên của VAMAtạo ra trên 60.000 việc làm ( tính cả nhân công của các DN cung cấp linhkiện tại Việt Nam và các đại lý bán xe). Nếu lượng xe tiêu thụ giảm mạnh vàkéo dài, các DN bắt buộc phải giảm sản xuất, những nhân lực dư thừa sẽ bịcắt giảm và nó sẽ tác động dây chuyền đến các nhà cung cấp linh kiện tạiViệt Nam cũng như các đại lý bán hàng. Những lao động thời vụ được xem làthiệt thòi nhất bởi đây là đối tượng đầu tiên được đưa ra xem xét cắt giảm.

Các phân tích cho thấy vàonăm 2008 khi kinh tế thế giới khủng hoảng tác động đến Việt Nam, tiêu thụgiảm, thì nhiều DN lắp ráp ôtô tại Việt Nam như Toyota, Honda, Ford đã phảicắt giảm nhân lực, dù cho thời điểm đó Chính phủ đã có những hỗ trợ lớn nhưgiảm 50% thuế giá trị gia tăng và lệ phí trước bạ với ôtô.

Thời điểm hiện nay, kinh tếđược cho là còn khó khăn hơn 2008, các DN không được hỗ trợ gì, ngược lại lệphí trước bạ với ôtô còn tăng mạnh tại 2 thành phố lớn, vì vậy DN ôtô chorằng khó khăn với họ là rất lớn và kéo dài.

Các DN cho biết, đang theodõi sát tình hình, nếu vài tháng tới lượng xe tiêu thụ vẫn thấp, tồn khotăng cao thì sẽ phải xem lại kế hoạch sản xuất.

Ông Laurent Charpentier, Tổnggiám đốc Công ty Ford Việt Nam cho rằng việc tăng mạnh lệ phí trước bạ vàphí cấp biển số xe tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh đã khiến cho thịtrường ô tô thêm ảm đạm trong những năm tới. Việc tăng phí trước bạ và cấpmới biển xe cũng như đưa thêm các khoản phí mới đánh vào ôtô nhằm hạn chế xecá nhân tiếp tục cho thấy sự không ổn định trong chính sách phát triển ngànhcông nghiệp ôtô.

Theo các DN ôtô, Việt Namđang đạt tỷ lệ 18 xe/1.000 dân. Dự báo từ năm 2020 trở đi, kinh tế pháttriển mạnh, mức thu nhập bình quân đầu người được nâng cao và hạ tầng giaothông phát triển, thì nhu cầu về ôtô cá nhân (xe dưới 10 chỗ) sẽ tăng mạnh.Đây quả thực là cơ hội rất lớn, tuy nhiên nhiều DN không còn mặn mà đầu tưmở rộng sản xuất tại Việt Nam nữa.