Thành tích học tập tốt mới là thông minh, là giỏi?

Nhiều người cho rằng phải đạt điểm cao, thành tích học tập tốt mới là thông minh, là giỏi và có cơ hội thành đạt sau này. Vì thế, sau đợt tổng kết cuối năm thấy kết quả của con thua kém bạn bè, nhiều bậc phụ huynh đã rất phiền lòng.

Có tới 8 loại hình thông minh khác nhau

Việc đánh giá một đứa trẻ có thông minh, giỏi giang và có thành công trong cuộc sống hay không chỉ qua một vài môn học hoặc bài kiểm tra chỉ số IQ được cho là chưa toàn diện. Thực tế, có vô vàn ví dụ về những người IQ không cao hoặc điểm số không thực sự xuất sắc trong các kỳ thi ở trường vẫn có thể nổi danh về lĩnh vực như hội họa, âm nhạc, thể dục thể thao, công nghệ thông tin hoặc kinh doanh trong tương lai.

Tiến sĩ Howard Gardner, một nhà tâm lý học nổi tiếng của Đại học Harvard đã chỉ ra rằng một người bình thường sẽ có không chỉ một mà có đến 8 loại hình thông minh khác nhau bao gồm: ngôn ngữ, logic toán học, thông minh về không gian, thông minh về âm nhạc, thông minh về tự nhiên, khả năng vận động cơ thể, năng lực tương tác và năng lực tự nhận thức bản thân. Toán học hay ngôn ngữ, những thứ thường bị đánh đồng với trí thông minh và thành tựu học tập của một đứa trẻ chỉ là 2 trong số 8 loại hình thông minh đó mà thôi.

Thomas Amstrong, nhà giáo dục, Giám đốc điều hành Viện nghiên cứu Phát triển con người của Mỹ cho rằng ngay từ khi sinh ra, mỗi đứa trẻ đã có đủ 8 loại hình thông minh trên nhưng theo các mức độ khác nhau, vì thế, mới có “sở trường”, “sở đoản” khác nhau.

Nhận diện mỗi loại trí thông minh

Muốn nhận biết và giúp trẻ phát triển, trước tiên, cha mẹ phải nắm vững đặc điểm và biểu hiện của mỗi loại trí thông minh. Ví dụ, thông minh ngôn ngữ thể hiện qua việc trẻ thích đọc sách, kể chuyện, thích thảo luận ý tưởng với người khác, nghe đài, viết nhật ký... Đây là phẩm chất của những nhà văn, diễn giả, chuyên viên quan hệ công chúng, nhà báo, luật sư tương lai.

Nhiều đứa trẻ khác lại giỏi ghi nhớ các con số, ước lượng khoảng cách, tỉ lệ, thích những trò chơi mang tính chiến lược như chơi cờ hay giải đố các vấn đề hóc búa,… Đó là biểu hiện của trí thông minh logic. Nếu được quan tâm và phát huy, trẻ có thể sẽ là kỹ sư, nhà khoa học, phi hành gia, lập trình viên, giảng viên, kế toán,…

Trí thông minh âm nhạc là khi trẻ thích nghe nhạc, ca hát, thích tạo ra các âm thanh (vỗ tay, bật tay, nhịp chân) hay dễ dàng nắm bắt được giai điệu của những âm thanh xung quanh, bản nhạc. Điển hình cho dạng thông minh này là nghề ca sĩ, nhạc sĩ, nhạc trưởng, giám sát âm thanh, chuyên gia tiếng động, người làm nhạc cụ.

Từng loại hình thông minh cũng có những biểu hiện khác nhau chứ không phải loại hình thông minh nào cũng phải có đầy đủ tất cả các biểu hiện của nó.

* Con bạn có thể không giỏi tính toán nhưng lại có kỹ năng sử dụng máy tính, thích tìm hiểu các vấn đề khoa học, quan tâm đến mối liên hệ nguyên nhân - kết quả thì trẻ vẫn sở hữu trí thông minh logic.

* Con bạn không giỏi làm văn nhưng giỏi giao tiếp, có sở thích làm thơ hoặc sưu tầm những từ ngữ thú vị vẫn là biểu hiện của thông minh ngôn ngữ.

* Con bạn vẽ không giỏi nhưng ghi nhớ bài học tốt thông qua các hình ảnh, thích giải đố về thị giác, mê cung, ảo giác. Điều đó hoàn toàn bình thường đối với những đứa trẻ thông minh về hội họa.

Việc phát hiện con sở hữu loại hình trí thông minh nào có thể giúp con định hướng đúng và thành công trong tương lai. Cha mẹ cần hiểu con mình “giỏi” theo cách nào để nhận ra năng khiếu, giúp con phát triển đúng tố chất và tăng khả năng tự tin cho con chứ không nên chạy theo điểm số học tập. Đừng vội buồn khi thấy con không đạt thành tích giỏi như các bạn. Hãy biết yêu quý và trân trọng hơn những khả năng của con và để con luôn là niềm tự hào của bạn.

Thu Trang/VietNamNet