Tệ nạn dàn xếp tỉ số: Tại sao trái bóng không tròn?

Khởi đầu nan

Ante Sapina, sinh năm 1976 tại Duisburg, là con của một cặp vợ chồng người Croatia di cư đến Đức. Sapina từng sa vào cá độ bóng đá từ khi còn rất nhỏ và phải sử dụng tên của hai người anh, Milan và Filip Sapina, để đặt cược vì… chưa đủ 18 tuổi.

Về sau, khi đang theo học ngành Kinh tế tại Đại học Kỹ thuật Berlin, ngày nào Sapina cũng cá độ online và có lần đã thắng 100.000 mark (đơn vị tiền tệ Đức, tương đương khoảng 50.000 USD theo thời giá hồi đó) chỉ trong một kèo vào năm 2000. Hai năm sau, Sapina bỏ học để chuyển sang cá độ toàn thời gian.

Khả năng thống kê tuyệt vời giúp Sapina thường xuyên giành chiến thắng trong những kèo “dị” như trượt tuyết hay bóng ném. Hắn thắng kèo nhiều đến nỗi bị các nhà cái khóa tài khoản chỉ sau vài năm, và dần dần chỉ còn duy nhất Oddset -  một loại hình đánh kèo xiên (người chơi đặt cược vào nhiều cửa cùng một lúc) được vân hành bởi xổ số Đức – còn nhận độ của Sapina.

Đến đầu năm 2004, Sapina đã thua hơn 300.000 euro vào những kèo xiên của Oddset. Trong tình cảnh tuyệt vọng, hắn bắt đầu nghĩ đến một cách khác để kiếm tiền từ trò cá độ.

Khi còn trẻ, Sapina từng chơi bóng cho một CLB bán chuyên nghiệp có tên SD Croatia Berlin và – dù phải giải nghệ sớm do chấn thương lưng – hắn vẫn duy trì quan hệ tốt với nhiều cầu thủ bóng đá. Sapina quyết định tận dung các mối quan hệ này để kiếm tiền bằng cách dàn xếp tỉ số các trận bóng đá.

Thông thường, những kẻ chủ mưu dàn xếp tỉ số hiếm khi ra mặt trực tiếp và Sapina cũng không phải ngoại lệ. Hắn tìm đến người bạn cũ Torsten Bittermann, cựu cầu thủ Chemnitzer giai đoạn 1987-2002, để nhờ Bittermann giới thiệu cho 3 cầu thủ Chemnitzer không có động lực thi đấu.

Trọng tài Robert Hoyzer từng là một mắt xích quan trọng trong mạng lưới của Sapina

Bittermann chỉ tìm được một tiền vệ sắp giải nghệ là Steffen Karl, người đồng ý bán độ với giá 10.000 euro, nhưng thế cũng là đủ để Chemnitzer thua Dynamo Dresden 0-1 trong trận đấu ngày 10/4/2004. Tuy nhiên kèo xiên của Sapina vẫn còn một trận đấu nữa.

Người anh Milan Sapina mang 15.000 euro đến Thổ Nhĩ Kỳ để đề nghị hai cầu thủ Ankaragucu “buông” trong cuộc đối đầu với Galatasaray. Đáng tiếc, một cầu thủ bất ngờ phải ngồi ghế dự bị và người còn lại không đồng ý bán độ một mình, khiến Sapina mất ăn một khoản tiền lớn lên tới 636.510 euro.

Phất lên và vào tù

Bất chấp bước khởi đầu không mấy suôn sẻ, Sapina nhanh chóng gặt hái được thành công trong việc dàn xếp tỉ số. Chỉ vài tuần sau đó, Karl và một người đồng đội ở Chemnitzer “giúp” đội nhà thua 0-3 và Sapina kiếm được 303.240 euro.

Tuy nhiên thu hoạch lớn nhất của hắn trong giai đoạn này lại là trọng tài Robert Hoyzer. Hoyzer vẫn thường tụ tập cùng bạn bè ở quán Café King và mê mẩn những chiếc xe đắt tiền của anh em nhà ông chủ quán nên khi nhận được lời đề nghị hợp tác dàn xếp kết quả trận đấu của Sapina, Hoyzer gật đầu ngay tắp lự.

Sự nhiệt tình của tay trọng tài 24 tuổi được Sapina mô tả như “mong muốn được nhảy vào trong nước của một con ếch” khi hắn khai báo trước tòa. Tháng 8/2004, Sapina tìm cách sắp xếp cho Paderborn – một CLB hạng Ba – đánh bại Hamburg trong một trận đấu Cúp QG Đức.

Hắn trả cho đội trưởng Thijs Waterink của Paderborn 10.000 euro để Waterink yêu cầu các đồng đội ăn vạ trong vòng cấm Hamburg nhiều nhất có thể, phần còn lại đã có Hoyzer lo. Kết quả, Hoyzer tặng cho Paderborn 2 quả penalty từ trên trời rơi xuống, giúp đội này thắng 4-2. Sapina kiếm được 750.000 euro từ vụ này và chia cho Hoyzer 20.000 euro.

Tuy nhiên Hoyzer vẫn chưa thỏa mãn và “đầu tư” thêm 3.000 euro để mua chuộc một vị trọng tài khác có tên Felix Zwayer để phối hợp dàn xếp tỉ số. Không may cho Hoyzer, Zwayer từ chối và báo cáo lên Hội đồng trọng tài Đức. Rất nhanh sau đó, Hoyzer và Sapina đều bị bắt. Tháng 11/2005, Sapina bị xử 2 năm 11 tháng tù, nhưng có vẻ án phạt này vẫn chưa đủ độ răn đe đối với hắn.

Bóng cỏ, bóng xịn đều mua được hết

Sau khi ra tù, Sapina vô tình gặp mặt một người đồng hương tên là Marijo Cvrtak trong một lần đến xem ĐT Croatia thi đấu. Cvrtak từng làm đủ mọi nghề: đầu bếp, thợ làm bánh, tài xế xe tải và kể cả… kẻ trộm, nhưng công việc phù hợp nhất với hắn có vẻ là dàn xếp tỉ số.

Chỉ trong vài năm, bộ đôi Sapina – Cvrtak đã sắp đặt kết quả của hàng trăm trận đấu ở Đức, Croatia, Áo, Hungary, Bỉ, Thụy Sĩ,  Thổ Nhĩ Kỳ, Slovenia và kể cả Canada. Phần lớn trong số đó là những cuộc đối đầu ở hạng thấp, nhưng cũng có cả các cuộc tranh tài ở Champions League (trận Debrecen 3-4 Fiorentina năm 2009) và World Cup.

Vài ngày trước khi Liechtenstein tiếp đón Phần Lan ở vòng loại World Cup 2010, Sapina tiếp cận trọng tài người Bosnia, Novo Panic trong một bãi để xe ở Sarajevo (thủ đô Bosnia) và đề nghị ông này tác động để đảm bảo có 2 bàn thắng được ghi trong hiệp 2.

Sau khi Liechtenstein mở tỉ số, Panic tưởng tượng ra một quả penalty cho Phần Lan và tỉ số là 1-1. Panic kiếm được 40.000 euro theo đúng giao kèo nhưng phải trả một cái giá đắt: tháng 2/2010, ông này bị UEFA treo còi suốt đời.

Cặp Sapina – Cvrtak không chỉ dừng lại ở việc hối lộ thuần túy. Tháng 1/2009, Cvrtak bỏ tiền mua đứt Union Royale Namur (URN), một CLB ở giải hạng Hai Bỉ với cái giá rẻ mạt 75.000 euro và hứa sẽ đầu tư thêm 700.000 euro.

Tuy nhiên số tiền ấy không bao giờ đến, thay vào đó Cvrtak chỉ đạo đội bóng này thua bất kỳ lúc nào hắn ta muốn. Mùa hè năm 2009, Cvrtak tài trợ chi phí di chuyển, ăn ở cho CLB Bosnia NK Travnik để đội này đi đá giao hữu ở Thụy Sĩ.

Tất nhiên, Travnik thua liên tiếp và Sapina đã bỏ túi không ít tiền từ hai thương vụ này. Theo các công tố viên của tòa án Đức, băng nhóm của Sapina đã kiếm được tới 8 triệu euro chỉ trong giai đoạn từ tháng 2-11/2009 nhờ những thủ thuật hết sức tinh vi như trên.

Tháng 11/2009, Sapina lại bị bắt vì tội dàn xếp tỉ số và lần này bị xử tù 5,5 năm. Tuy nhiên đó mới chỉ là phần nổi của tảng băng: tháng 12/2012, cảnh sát Đức yêu cầu điều tra lại vụ án Sapina để làm rõ một số chi tiết mới.

Theo đó, còn có hơn 300 người nữa dính líu đến việc dàn xếp trận đấu nhưng danh tính chưa bị phát giác. Chưa rõ kết quả điều tra sẽ ra sao, nhưng chỉ có một điều chắc chắn là quả bóng đôi khi không tròn như chúng ta vẫn tưởng.