Tin đồn - Căn bệnh mãn tính của thị trường

Đủ loại tin đồn

Ngay cả đối với các tổ chức phân tích thị trường (các công ty chứng khoán, công ty tư vấn, quỹ đầu tư…), khi có tin đồn xuất hiện thì dù đã cố gắng đến mấy trong việc phân tích, các báo cáo đưa ra thường không còn sát với thực tế thị trường bởi tin đồn đã làm méo đi các kết quả phân tích. Có lẽ vì lý do này, nhiều nhà đầu tư cho rằng đầu tư theo tin đồn hiệu quả hơn.

Quả vậy, sau cả tháng bùng phát và lang thang trôi nổi, nhiều tin đồn đã trở thành xác thực khi được chính thức công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng. Lúc tin đã xác thực cũng là thời điểm cổ phiếu đã hoàn thành kỳ biến động (tăng hoặc giảm tùy theo tin). Tất nhiên, điều gì cũng có nguyên do – căn nguyên - nguồn cội, và người ta thường lan truyền với nhau một cách không che giấu rằng “công ty A đang làm giá lên”, “quỹ B đang dìm giá xuống”… Tất cả các nguyên do tự đưa ra của các nhà đầu tư đều dựa trên cơ sở “nhóm đối tượng nào đó cố tình tung tin để tận dụng cơ hội kiếm lợi”.

Thị trường lên hay xuống luôn luôn gắn liền với kỳ vọng hoặc phản ứng của công chúng đầu tư đối với những thông tin vĩ mô. Các thông tin này thường có những ảnh hưởng rõ nét tới xu hướng của thị trường chứng khoán.

Tại thời điểm này, sự kỳ vọng được tập trung vào các cổ phiếu có tin chia tách hay các công ty có lợi nhuận đột biến. Chỉ số thị trường càng tăng, tin đồn càng nhiều, đó là kinh nghiệm của những ai chơi cổ phiếu lâu năm. Và như vòng luẩn quẩn, tin đồn đó lại giúp đẩy giá cổ phiếu đi lên hơn nữa, đẩy VN-Index lên cao hơn nữa. Nói như thế để thấy ảnh hưởng của tin đồn lên thị trường là rất lớn. Và bởi vậy, ngay tại các thị trường tài chính lâu năm, tin đồn vẫn là loại thông tin được các nhà đầu tư nghe ngóng, quan tâm hàng đầu.

Ứng xử với tin đồn

Tin đồn thì nhiều và được tung ra liên tục, việc xác minh, cải chính thực sự là công việc cực kỳ khó khăn. Ứng xử với tin đồn, phần lớn doanh nghiệp chọn cách im lặng.

Nhiều doanh nghiệp chỉ lo sản xuất kinh doanh, hoặc chỉ chú trọng mối quan hệ với giới truyền thông, mà quên đi các nhà đầu tư của mình. Điều này tạo kẽ hở cho tin đồn xuất hiện và ảnh hưởng tới uy tín của chính doanh nghiệp. Để hạn chế sự phát triển của tin đồn và những tác động tiêu cực của chúng đến thị trường, cần sự nỗ lực hơn nữa của các doanh nghiệp trong việc kiểm soát thông tin bên trong và mở rộng quan hệ với các nhà đầu tư của mình.

Không thể trách các lãnh đạo doanh nghiệp khi họ cho rằng mình không có nghĩa vụ phải giải thích hay cải chính tất cả mọi thông tin đồn đại đang trôi nổi trên thị trường liên quan đến công ty. Nhiệm vụ của họ ở chỗ khác, đó là làm sao điều hành công ty hoạt động sản xuất kinh doanh mang lại hiệu quả cao nhất. Tuy nhiên, xét trên nhiều khía cạnh, giá cổ phiếu của công ty trên thị trường cũng có tác động nhất định đến hoạt động của doanh nghiệp. Nếu lãnh đạo các doanh nghiệp biết khéo sắp xếp và tạo điều kiện để kênh đối thoại giữa doanh nghiệp và cổ đông mang lại hiệu quả cao nhất thì tin đồn đâu còn đất để lây lan như dịch(!).

Về phía các nhà đầu tư, họ thực sự bối rối trước mỗi tin đồn. Bỏ qua tin đồn ư, chẳng dễ! Bởi tin đồn đôi khi tác động đến cả ngành liên quan, thậm chí cả thị trường. Để xác minh tin đồn, nhiều nhà đầu tư đã thử bỏ công để cuối cùng nhận ra được chân lý: Vô phương! Và cũng bởi đó, thị trường lại đặt ra câu hỏi: việc minh bạch thông tin lâu nay vẫn kêu gọi, nay tiến triển được đến đâu?

Theo kế hoạch, trong tháng 10 Bộ Tài chính sẽ ban hành Thông tư 38 sửa đổi về công bố thông tin (hiện văn bản dự thảo đã được hoàn tất để lấy ý kiến). Nội dung Thông tư nhấn mạnh việc doanh nghiệp niêm yết phải có trang web, và trên trang web của doanh nghiệp, mục quan hệ cổ đông và thông tin về các vấn đề liên quan đến quản trị công ty phải được cập nhật liên tục, kịp thời. Hiện nhiều trang web của các công ty niêm yết không truy cập được hoặc được thì thông tin rất lạc hậu.

Thị trường chứng khoán hiện vẫn đang tăng (mặc dù quá trình tăng đã khá dài) nhờ có nhiều tin đồn liên quan đến những kết quả như dự kiến tốt sẽ được công bố cũng như kỳ vọng về gói kích cầu thứ hai của Chính phủ (kỳ vọng thông tin này sẽ là yếu tố hỗ trợ chính thức cho thị trường trong tuần cuối tháng 9 hoặc tuần đầu tháng 10).

Nhưng chính những tin đồn đó làm cho giá của nhiều loại cổ phiếu dường như đã trở thành tăng nóng (tăng quá giá trị thực), bởi vậy rủi ro khi thị trường quay đầu cũng đang dần trở nên rõ nét, nhất là khi thị trường đang tiến gần đến ngưỡng cản mới 580 – 600 điểm (VN-Index).

Theo Song Hà