Cấm thu phí chống trốn: DN xuất khẩu lao động lúng túng

Nói như Thứ trưởng Bộ Lao độngThương binh Xã hội Nguyễn Thanh Hòa, với quy định này người nghèo cũng có thể điNhật Bản. Tuy nhiên, trái với sự lạc quan đó là nỗi lo của các DN XK lao động (LĐ):cách nào “trói chân” LĐ thực hiện nghiêm túc hợp đồng.

Lấy đâu ra tiền nộp phạt ?

Ông Trần Ngọc Hiền - Giám đốc Cty CP dịch vụ hợp tácquốc tế, đơn vị chỉ chọn thị trường Nhật Bản để khai thác từ nhiều năm nay đãthốt lên như vậy. Theo ông Hiền, trước thời điểm 1/7/2010, mỗi LĐ đi Nhật làmviệc đều phải nộp phí chống trốn. Số tiền này dao động từ 8.000 - 12.000 USD tùytừng nơi

Trong quá trình làm việc, LĐ phá hợp đồng, bỏ trốn,DN sẽ lấy số tiền này để nộp phạt cho đối tác. “Mỗi LĐ bỏ ra ngoài, DN trongnước sẽ bị đối tác phạt 5.500 USD. Không có phí chống trốn, chúng tôi lấy đâu ratiền nộp phạt” - ông Hiền lo lắng.

Ông Vũ Thanh Hải - Giám đốc Cty Đầu tư thương mại vàdịch vụ quốc tế Interserco cho biết, bãi bỏ phí chống trốn cho người LĐ nhưnglại chưa có giải pháp thay thế để ràng buộc người LĐ thực hiện đúng hợp đồng,không vi phạm pháp luật Nhật Bản khiến DN lúng túng khi thực hiện. LĐ trốn, DNbỏ tiền nộp phạt trong khi chế tài xử phạt LĐ chống trốn lại chưa được thực hiệnmột cách nghiêm túc.

Hành vi phá hợp đồng, bỏ trốn đã được quy định cụthể trong Luật đưa người đi làm việc ở nước ngoài và có hiệu lực từ năm 2006.Theo quy định của luật, LĐ bỏ trốn, DN có thể khởi kiện ra tòa. Tuy nhiên, đâykhông phải là hành trình đơn giản.

“Với quyết tâm phải khởi kiện một LĐ bỏ trốn để làmgương, răn đe, chúng tôi đã lăn lộn, đi lại hàng mấy tháng trời. Thế nhưng, khitòa yêu cầu phải tìm được LĐ bỏ trốn tại Nhật, đưa về nước thì chúng tôi đành...bó tay. Tìm được LĐ bỏ trốn chả khác gì... mò kim đáy bể” - ông Hiền cho biết.Cũng như Cty Đầu tư thương mại và dịch vụ quốc tế, Interserco cũng “mời” LĐ bỏtrốn “hầu” tòa. “Mấy năm liền, án không thi hành được, chúng tôi đành chịu” -ông Hải chia sẻ.

Phí chống trốn được xem là “bảo bối” của các DN đểan toàn cho mình đồng thời cũng là để ràng buộc người LĐ nghiêm túc thực hiệnhợp đồng. Số tiền này được gửi tiết kiệm, kết thúc hợp đồng, người LĐ thanh lýsẽ được nhận lại cả gốc lẫn lãi. “Đánh” vào kinh tế theo Hiệp hội XKLĐ VN cũnggóp phần đưa tỷ lệ LĐ bỏ trốn giảm xuống còn 2% trong những năm gần đây.

Tuy nhiên, các chuyên gia trong ngành lại nhìn nhậnkhoản phí này như “con dao hai lưỡi”. Bởi, với mức vay ngân hàng tối đa 30 triệu(không thế chấp) thì để lo được 10.000 USD đặt cọc, không ít gia đình phải xoayxở đủ đường, thậm chí chấp nhận vay nóng với lãi suất rất cao. Vì vậy, việc bãibỏ cách đánh vào kinh tế để ràng buộc người LĐ được nhiều chuyên gia trong ngànhcho là cần thiết.

Tổ chức Hợp tác quốc tế tu nghiệp Nhật Bản cũng nhìnnhận khoản phí chống trốn như một rào cản, thu hẹp cơ hội của số đông ngườinghèo muốn sang Nhật Bản làm việc và cải thiện cuộc sống. Thị trường Nhật vôhình trung lại trở thành thị trường của những người có thu nhập trung bình khátrở lên.

Vừa làm vừa rút kinh nghiệm ?

Ông Nguyễn Xuân Vui - Tổng Giám đốc cho biết, Cty đãtính đến giải pháp sử dụng sổ đỏ hoặc giấy tờ nhà đất thay thế nhưng không thểthực hiện được, nhất là với sổ đỏ không chính chủ, sổ đỏ chung... Thay vào đó,Airserco tập trung tăng chất cho nguồn cung bằng cách ưu tiên tuyển LĐ tại nhữngđịa phương có uy tín đồng thời, vừa làm vừa bàn bạc với đối tác, rút kinh nghiệmdần.

Trong tháng 8 tới, Interserco dự kiến đưa một số LĐsang Nhật. Để an toàn cho mình, Interserco và một số DN khác khi được hỏi đềukhẳng định sẽ tập trung cho nguồn cung, tăng cường giáo dục định hướng, tập quán...Đồng thời chọn cách “đánh” vào tình cảm  bằng việc duy trì quan hệ với gia đìnhngười LĐ, thường xuyên gặp gỡ, trao đổi với những người thân trong gia đình. Đặcbiệt, trước khi LĐ về nước, DN sẽ lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của người LĐ,của gia đình để kịp thời chia sẻ, tháo gỡ khó khăn nếu có.

Trong khi đó, là cơ quan quản lý nhà nước về lĩnhvực này, ông Trần Thanh Hòa - Thứ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội chobiết: Trước mắt bộ sẽ cho một số DN thử nghiệm đưa LĐ sang làm việc theo quyđịnh mới để xem diễn biến tới đâu. Nếu LĐ trốn, chúng tôi sẽ có biện pháp tiếptheo.

Ngoài ra, Nhật Bản đang mạnh tay xử lý chủ sử dụngLĐ bất hợp pháp, lôi kéo, xúi giục LĐ bỏ trốn nên tỷ lệ LĐ bỏ trốn đã giảm dưới2%. Theo ông Hòa, DN cần hợp tác và tuân thủ nghiêm quy định của Nhật. Chúng tôiđã có hướng dẫn từ nhiều tháng nay và thiết lập cơ chế giám sát chặt chẽ cả ở VNlẫn Nhật Bản.

Theo Hạnh My
Diễn đàn doanh nghiệp

TIN LIÊN QUAN