Cơ hội vực dậy đồng Euro

“Đừng bao giờ lãng phímột cuộc khủng hoảng nghiêm trọng. Đó là cơ hội để thực hiện những điềubạn không thể làm trước đây” - Rahm Emanuel, trưởng nhóm cố vấn của Tổngthống Mỹ Obama, đã phát biểu như vậy trong cuộc khủng hoảng tín dụng2008.

Thị trường trái phiếu đãtrừng phạt Hy Lạp tơi tả vì để thâm hụt ngân sách lên đến 12,7% GDP và bâygiờ sẽ đến lượt các quốc gia nợ nần chồng chất khác trong khu vực đồng tiềnchung châu Âu. Còn thị trường tiền tệ và cổ phiếu đang hồi hộp theo dõi ngânhàng trung ương tìm kiếm một giải pháp bền vững.

Đó chắc chắn là một cuộckhủng hoảng. Nhưng có lẽ ECB nên xem nó như một cơ hội.

Từ khi đồng euro ra đời mườinăm trước, trách nhiệm tài chính của các quốc gia đã ít nhiều bị lẫn lộn. Vàbây giờ chính là cơ hội để khắc phục nhược điểm đó.

Tận dụng thành công cuộckhủng hoảng, euro có thể trở thành đồng tiền thống trị trên thế giới. Nhưngnếu thất bại thì có lẽ nơi duy nhất bạn có thể tìm được tiền euro vào năm2030 là cửa hàng lưu niệm của Ebay.

Vấn đề của PIGS rất đơn giản:từ khi sử dụng đồng euro, họ “tích cực” vay vốn bằng một đồng tiền mạnh hơnnhiều so với bản tệ trước kia và chi phí vay thấp hơn đáng kể. Bây giờ nhữnghóa đơn nợ đó đã đến hạn phải trả.

Có 2 biện pháp để tự giảiquyết vấn đề này: Chính phủ các nước PIGS thi hành chính sách thắt lưng buộcbụng và đẩy nền kinh tế vào suy thoái nghiêm trọng, hoặc họ phải ra khỏiliên minh tiền tệ châu Âu và phát hành đồng tiền mới. Dù chọn cách thức nàothì tương lai của những đất nước này cũng hết sức u ám.

Cơ hội lấy lại vị thế cho đồng Euro

Tuy nhiên, vẫn còn một kếhoạch 3 bước có thể khống chế cuộc khủng hoảng và tăng sức mạnh cho đồngeuro trong dài hạn. Dưới đây là những gì ECB cần làm dưới sự ủng hộ của cácquốc gia trong khu vực:

Bước 1: Không nên cứu trợtài chính trực tiếp

Có một quan niệm phổ biếntrên thị trường rằng cho các nước PIGS vay cũng tương tự như là cho Mỹ hoặcNhật Bản vay. Bởi dù kết cục có xấu đến thế nào đi nữa thì ngân hàng trungương sẽ luôn ra tay giải cứu bằng cách in thêm tiền. Đó là một sai lầm lớn.

Nếu cho Hy Lạp hay Bồ Đào Nhavay tiền, bạn cần cẩn thận xem xét nền kinh tế của họ và xác định xem liệutrái phiếu có thể được trả đúng hạn hay không cũng như khi bạn dự định đầutư vào trái phiếu của Volkswagen hay BP.

Các doanh nghiệp hiếm khinhận được sự cứu trợ của ngân hàng trung ương, và ngân hàng cũng không đờinào chịu phá giá tiền để làm điều đó. Tình huống giữa các nước PIGS và ECBcũng tương tự như vậy.

Đã đến lúc thị trường tráiphiếu của các quốc gia trong khu vực đồng euro cần phải vận hành giống nhưthị trường trái phiếu công ty - mỗi nhà phát hành phải được đánh giá dựatrên uy tín của chính họ.

Bước 2: Sắp xếp một vụ vỡnợ có trật tự

PIGS gần như không có khảnăng thanh toán gánh nặng nợ nần quá lớn: thâm hụt ngân sách 2009 của Bồ ĐàoNha là 9,3% GDP, của Ai-len là 11,7% và Tây Ban Nha 11,4%.

Nếu như chính phủ giảm chitiêu quá mạnh, nền kinh tế sẽ lao dốc rất nhanh, kéo theo doanh thu thuế sụtgiảm mạnh và khả năng trả nợ càng mong manh hơn. Cứ thế, họ sẽ rơi vào mộtcái vòng luẩn quẩn.

Phải chấp nhận nhiều đau đớnnếu muốn cắt bỏ khối ung nhọt này và không có lý do gì các nhà đầu tư lạikhông chia sẻ điều đó với những chính phủ mà họ đang nắm giữ trái phiếu.

Trên thế giới, các công tythường xuyên vỡ nợ trái phiếu và các quốc gia cũng có thể làm như vậy.

Nhóm PIGS nên tuyên bố táicấu trúc nợ dưới sự hương dẫn của ECB: thông báo hoãn trả lãi tạm thời và đềnghị trái chủ chấp nhận chỉ lấy lại 50% tiền - giống như các doanh nghiệpthường làm khi gặp khó khăn. Chỉ cần mọi việc diễn ra theo trình tự thì mọichuyện vẫn sẽ nằm trong tầm kiểm soát.

Bước 3: Tạo ra một “IMFnhỏ”

Trên thế giới, khi một quốcgia gặp khó khăn về tài chính thì ngay lập tức IMF được nhờ tới. Quỹ tiền tệquốc tế sẽ thiết lập gói cứu trợ và kiểm soát chính sách kinh tế của nước đómột cách hữu hiệu trong khi thực hiện sứ mạng giải cứu.

ECB cũng cần làm điều tươngtự như vậy, bởi khi Hy Lạp hay Bồ Đào Nha vỡ nợ trái phiếu thì khó có thểhuy động vốn.

Trong hoàn cảnh đó, ECB nêncung cấp khoản vay tạm thời để giúp các quốc gia này vượt qua khủng hoảng,đổi lại ECB sẽ được quyền áp dụng một số cải cách kinh tế khẩn cấp để thúcđẩy tăng trưởng.

Hoạt động của IMF đã chứngminh rằng, một tổ chức ngoài cuộc có thể tiến hành những cải cách quyết liệtdễ dàng hơn là các chính trị gia được bầu trong nước.

Kể từ khi đồng euro chào đờinăm 1999, có hai vấn đề vẫn tồn tại: liệu các quốc gia thành viên có buộcphải cứu trợ lẫn nhau khi gặp khó khăn hay không và cơ quan trung ương củakhối có được quyết định chính sách kinh tế của thành viên hay không.

Những câu hỏi này nên đượctrả lời rõ ràng thông qua cuộc khủng hoảng của nhóm PIGS. Và như thế đồngtiền chung châu Âu sẽ trở nên mạnh mẽ hơn.

Theo Hoàng Sơn