Khi nền kinh tế “nóng - lạnh” bất thường

Đến nay, mối lo dường như đã hoàn toàn đảo ngược so với năm ngoái: thay vì engại lạm phát quá cao thì thay vào đó là sự sốt sắng về nguy cơ giảm phát, đòihỏi sự tỉnh táo của cơ quan điều hành hơn bất kỳ lúc nào khác.

Theo số liệu mới nhất từ Tổng cục Thống kê thì trong tháng 6 này, chỉ số giátiêu dùng (CPI) cả nước đã xuống chạm đáy 38 tháng với mức âm 0,26% so tháng5/2012.

Như vậy, từ đầu năm đến nay tức đi hết nửa năm 2012, so với thời điểm tháng12/2011, CPI mới tăng 2,52% so mức mục tiêu cả năm là 7-8%. Hơn nữa, đặt trongbối cảnh GDP quý II ước 4,5%, tình hình sản xuất kinh doanh của cộng đồng doanhnghiệp gặp nhiều khó khăn, cầu thị trường thấp, lượng hàng tồn kho tăng cao,điều này đã đặt ra nhiều lo ngại, cho rằng kinh tế đã rơi vào suy thoái.

Đây được cho là kết quả của quá trình thắt chặt chính sách tài khóa, tiền tệ từđầu năm ngoái theo Nghị quyết 11. Quốc hội đã xác định lại mục tiêu ưu tiên làkiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thay vì mục tiêu tăng trưởng kinh tế.Do đó, sau một năm rưỡi duy trì, đến nay chính sách này đã bộc lộ hiệu quả.

Qua nhiều hội thảo cũng như các báo cáo của những nhà tài trợ, đối tác nướcngoài, các tổ chức, chuyên gia quốc tế đều đưa ra khuyến nghị, Việt Nam nên kiêntrì với mục tiêu kiềm lạm phát đã đặt ra, cảnh giác với việc nới lỏng chính sáchquá nhanh sẽ có thể để lại những rủi ro lớn cho những năm tiếp theo.

Không vì giảm phát màvội bơm tiền

Đề cập đến mức tăng CPI cả nước, TS Nguyễn Đức Thành, giám đốc Trung tâmNghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) của trường Đại học Kinh tế, Đạihọc Quốc gia Hà Nội đã cho biết, ông vẫn duy trì dự báo lạm phát cả nămsẽ chỉ vào khoảng 4,6% đến 6,2%. Đồng thời nhấn mạnh về giá trị cận dướilà CPI thậm chí xuống tới 4,6%, còn mức 6,2% là mức tối đa.

Theo ông, lạm phát năm nay chỉ có thể tăng lên quá 7% nếu từ nay đếncuối năm, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thực hiện bơm tiền ra ồ ạt ra nềnkinh tế. Tuy nhiên, cái giá phải trả của điều này, nếu xảy ra, ông lưuý, đó là năm sau lạm phát sẽ vượt 10% và toàn bộ nỗ lực bình ổn từ năm2011 đến nay sẽ “xuống sông xuống bể”.

Nếu nhìn con số thực tế CPI sáu tháng đang dừng ở 2,52% thì dự báo củaVEPR có xác suất lớn. Bên cạnh đó, các tổ chức khác như Ngân hàng Pháttriển châu Á (ADB), Ngân hàng Thế giới (WB) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF)mặc dù đồng ý với nhận định lạm phát sẽ được kiềm ở 1 con số nhưng mứcgiá trị được đặt cao hơn, với khoảng 7-9%.

Cùng với việc CPI thấp một cách bất ngờ đến “kỳ lạ” thì trong mối quanhệ tỷ lệ thuận, GDP cũng được cho khó mà chạm tới ngưỡng 6% như mục tiêuđã đặt ra.

Theo dự báo của VEPR, tăng trưởng GDP sẽ đạt khoảng 4,4 - 5,1%. TS Thànhnhấn mạnh quan điểm của mình, “năm nay tăng trưởng rất khó vươn tới 5%”.Nhiều tổ chức quốc tế khác mặc dù đưa mức dự báo cao hơn, từ 5,1% đến5,7% song đều đặt mức kỳ vọng dưới 6%.
Theo các dự báo này, có thể thấy trong năm nay, cả tăng trưởng GDP vàCPI đều khó đạt chỉ tiêu đặt ra trước đó của Chính phủ và Quốc hội. Việcđiều chỉnh chỉ tiêu đã được cơ quan điều hành phủ nhận trong những phátngôn gần đây trước báo chí.

“Khớp” mục tiêu: quan trọng hay không?

Trong những động thái điều hành của Chính phủ gần đây, bên cạnh gói hỗtrợ doanh nghiệp qua giảm - giãn thuế (chính sách tài khóa) của Bộ Tàichính thì NHNN cũng đã quyết định hạ lãi suất. Các chính sách này về cơbản đều nhận được sự đồng tình của các chuyên gia kinh tế.

Mới đây, giải trình trước Quốc hội, Thống đốc Nguyễn Văn Bình cho biết,từ đầu năm đến nay, Ngân hàng Nhà nước đã đưa ra một lượng tiền có thểnói là “khủng khiếp”. Cụ thể, cơ quan này đã mua vào 9 tỷ USD, cung ứngra thị trường là 180.000 tỷ đồng. Lượng tiền này được cho đã giải quyếtđược phần nào khó khăn thanh khoản của các ngân hàng.

Tuy nhiên, qua tình hình tiếp cận vốn và hoạt động của các doanh nghiệptrong thời gian vừa qua, thì các động thái trên chưa mang tính hỗ trợnhiều. Dự kiến đến cuối năm, cơ quan điều hành sẽ còn tiếp tục giải ngânkhoảng 21.000 tỷ đồng nữa ra nền kinh tế. Mặc dù có cam kết rằng sẽ phốihợp các chính sách đề phòng lạm phát những năm tiếp theo, song hoạt độngbơm tiền ra sẽ phải được tính toán kỹ. Theo một số chuyên gia, giảm phátlà khi CPI giảm liên tiếp nhiều tháng liền, còn hiện tại, nếu vì CPItháng 6 âm mà nhà điều hành “sốt sắng” bơm tiền thì sẽ rất nguy hiểm.

Nếu quan sát thì lạm pháttoàn cầu từ nửa cuối năm 2011 đã bắt đầu giảm mạnh. Báo cáo của WB chothấy, lạm phát tại các nước đang phát triển đã giảm mạnh xuống 5% trongquý I vừa rồi từ mức 7,2% cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân được xác địnhchủ yếu do giảm giá lương thực và giá nhiên liệu. Như vậy, Việt Nam cũngnăm trong xu hướng chung của thế giới và việc điều hành của Chính phủthời gian tới sẽ phải được đặt trong tính toán với thực tế bên ngoài.

Vấn đề đặt ra là trongkhi sức mua nội địa cũng như tại nhiều thị trường đã giảm, việc chọn lựavà mở rộng thị trường, cũng như việc cơ cấu lại mặt hàng sản xuất củacác doanh nghiệp sẽ cần được cân nhắc nhiều hơn, trên cơ sở đó Chính phủsẽ có những hỗ trợ phù hợp.

Theo thống kê, trong quý I vừa rồi có tới 70% doanh nghiệp thua lỗ vàgần 22.000 doanh nghiệp phải giải thể, phá sản tính từ đầu năm. Điều nàyđặt ra nhiều vấn đề và yêu cầu chính sách nhằm giải quyết hàng tồn khocũng như giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn tốt hơn.

Tuy nhiên, ở một góc độ khác, có thể thấy, trong thời kỳ kinh tế khókhăn hiện nay, khảo sát thị trường lại cho thấy, nhiều “ngách” kinhdoanh nhỏ lẻ lại có thu nhập “khủng” hay việc mua bán online lại pháttriển mạnh mẽ. Qua đó thấy rằng, phía nhà kinh doanh tự bản thân sẽ phảitìm hiểu, nắm bắt cầu thị trường nhanh nhạy hơn, phù hợp với khả năngchỉ trả người dùng hơn để tồn tại trước khi chờ đợi được “cứu”.

Được biết, cuối tuần này Chính phủ sẽ họp phiên thường kỳ để bàn tínhchính sách “giải cứu” nền kinh tế 6 tháng cuối năm. Việc đạt được chỉtiêu hay không chỉ là bề nổi của vấn đề, điều quan trọng hơn là lấy đượcniềm tin của thị trường và đảm bảo được mức sống của người dân, tránhtình trạng chênh lệch giàu - nghèo giãn ra trong bối cảnh kinh tế đượcdự báo sẽ còn nhiều khó khăn.

Theo Dân Trí