Kinh tế châu Á có thể vươn lên "bá chủ" toàn cầu?

Sự trỗi dậy ngoạn mục...

Thời gian qua, có nhiều ý kiến cho rằng, cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầulàm dịch chuyển sức mạnh kinh tế từ Mỹ và Tây Âu sang châu Á một cách mạnhmẽ.

Mới đây, nền kinh tế Singapore với mức tăng trưởng đáng kinh ngạc 18,1%trong 6 tháng đầu năm đã chính thức vượt mặt các nước phương Tây và trởthành cường quốc xuất khẩu số 1 thế giới.

Số liệu từ bộ phận tình báo kinh tế của Economist cũng cho thấy, châu Áđóng góp khoảng 1/3 doanh số bán lẻ thế giới. Châu Á hiện là thị trường lớnnhất cho nhiều loại sản phẩm, 35% số xe hơi bán ra trong năm ngoái tiêu thụtại đây, con số này đối với điện thoại di động là 43%. Ngoài ra, châu Á tiêuthụ 35% năng lượng của thế giới, tăng nhiều so với con số 26% vào năm 1995…

Dự báo trong năm nay, châu Á có thể mang lại khoảng một nửa doanh thu vàlợi nhuận toàn cầu cho các tập đoàn đa quốc gia tại phương Tây, cao hơnnhiều so với mức 20% đến 25% ở thời điểm hiện nay.

Bên cạnh đó, trong khi thế giới nỗ lực tái thiết trật tự tài chính quốctế thì các quốc gia châu Á lại giữ khoảng cách với IMF. Trong việc đối phóvới cuộc khủng hoảng tài chính lần này, IMF bố trí các khoản vay cho hơn 50“nước nạn nhân” của cuộc khủng hoảng. Tuy nhiên, các quốc gia châu Á lại hầunhư không cầu cứu tới IMF. Trái lại, cơn sốt “hỗ trợ tài chính lẫn nhau”giữa các quốc gia châu Á không ngừng tăng lên.

Trước những thông tin đầy tích cực này, IMF dự báo, tăng trưởng của châuÁ trong năm nay đạt 7,5%, cao hơn 3% so với nhịp độ tăng trưởng trung bìnhcủa thế giới. Theo Giám đốc điều hành IMF Dominique Strauss-Kahn, do có quymô kinh tế ngày càng lớn, "châu Á sẽ trở thành đầu tàu kéo nền kinh tế thếgiới tiến lên".

Singapore vừa gây kinh ngạc với mức tăng trưởng kinh tế lên tới 18,1%

Phát biểu tại cuộc họp báo ở Daejeon, Hàn Quốc ngày 13/7, ông DominiqueStrauss-Kahn nhận định, IMF cần đổi mới quan hệ với các nước châu Á vì nhữngnước này đang đóng vai trò ngày càng quan trọng hơn trong nền kinh tế toàncầu.

Ông khẳng định, các nước châu Á thực thi những chính sách đúng đắn dựatrên bài học rút ra từ cuộc khủng hoảng 1997 - 1998. Các quyết định của châuÁ có ảnh hưởng tới kinh tế toàn cầu và ngược lại, tình hình kinh tế toàn cầucũng sẽ có tác động tới lập trường chính sách của từng nước châu Á.

Điều nàykhiến IMF muốn đổi mới quan hệ giữa IMF và châu Á. Ông Kahn cũng cho rằng,khi quan hệ giữa châu Á và xã hội bên ngoài ngày càng thắt chặt hơn, châu Ácần có tiếng nói lớn hơn trong nền kinh tế toàn cầu.

Để thừa nhận vai trò lớn hơn của châu Á, IMF sẽ thực hiện kế hoạch sửađổi cơ chế bỏ phiếu trong tổ chức này, dự kiến được thực thi vào cuối nămnay. Theo đó, IMF sẽ chuyển 5% quyền bỏ phiếu dành cho các nước phát triển,cho các nước đang phát triển, phần lớn là ở châu Á, nâng tổng số quyền bỏphiếu của châu Á lên 7,7%.

Những tín hiệu đáng ngờ

Nhìn nhận “ánh hào quang” chói lóa này của nền kinh tế châu Á một cách hoàntoàn trái ngược, nhiều ý kiến lại cho rằng, nếu xem xét cẩn thận, các sốliệu này cho thấy sự chuyển dịch sức mạnh kinh tế từ Tây sang Đông có thể đãbị cường điệu. Một số đồng tiền đang giảm giá, phần đóng góp của châu Á vàoGDP thế giới (tính theo giá trị danh nghĩa căn cứ vào tỷ giá hối đoái củathị trường) thực sự giảm xuống, từ mức 29% năm 1995 xuống 27% năm 2009.

Năm 2009, tổng sản lượng của châu Á vượt qua Mỹ nhưng vẫn còn ít hơn sovới Tây Âu dù năm nay họ có thể vượt qua Tây Âu. Nói cách khác, sản lượngcủa phương Tây giàu có vẫn còn lớn gấp đôi so với phương Đông.

Nhiều nhà kinh tế học cho rằng, cách đo lường theo PPP cường điệu ảnhhưởng kinh tế của châu Á. Điều làm các doanh nghiệp phương Tây quan tâm thậtsự là tiêu dùng của người dân tính theo USD. Dù 3/5 dân số thế giới sống ởchâu Á, họ chỉ chiếm khoảng 1/5 giá trị tiêu thụ của tư nhân toàn cầu, íthơn tỷ lệ 30% của người Mỹ.

Không chỉ vậy, ảnh hưởng của châu Á lên thị trường tài chính toàn cầucũng hết sức khiêm tốn bởi vì các quỹ dự trữ chính thức chỉ chiếm khoảng 5%tổng dự trữ các tài sản tài chính toàn cầu. Khối tài sản tư nhân chủ yếu vẫnnằm ở phương Tây. Sự kiện các đồng tiền châu Á chỉ góp khoảng 3% tổng số dựtrữ ngoại tệ cũng cho thấy châu Á vẫn tụt hậu rất xa trong các vấn đề tàichính.

Trong khi đó, những thách thức mà nền kinh tế châu Á đang phải đối mặtcũng không ít hơn các nước phương Tây.

Theo giám đốc IMF, dù nhiều nền kinhtế châu Á kết thúc các biện pháp kích cầu kinh tế, nhưng những nguy cơ trongđó có nguy cơ xuất phát từ rối loạn kinh tế hiện nay ở châu Âu có thể buộccác nhà hoạch định chính sách kinh tế châu Á phải có những điều chỉnh phùhợp để xử lý các cú sốc kinh tế có thể nổi lên, trong đó luồng vốn cũng cóthể trở thành mối đe doạ đối với các nước có tốc độ tăng trưởng nhanh.

Dựa trên những phân tích này, nhiều nhà kinh tế học nhận định, câu chuyệnvề những điều thần kỳ trong phát triển kinh tế của châu Á hiện chưa thể đưanền kinh tế này lên vị trí số 1 thế giới.

TIN LIÊN QUAN