Nhà nước mua lại nhà ế: Quà dành cho ai?

Giải pháptình thế

Cộng đồng doanhnghiệp trong lĩnh vực xây dựng, kinh doanh BĐS đón nhận thông tin "ứng cứu"nói trên với thái tích cực, song cũng bày tỏ không ít băn khoăn.

Ông Trương ChíKiên - Phó TGĐ Công ty CP Him Lam Thủ đô đánh giá, đề xuất mua lại một số dựán BĐS có giá trung bình là "rất đúng đắn", trước hết giải cứu cho thịtrường, đồng thời lại gỡ khó cho doanh nghiệp xây dựng, kinh doanh BĐS, cũngnhư ngân hàng.

Vị này phântích, đứng về góc độ Nhà nước, để có được dự án, công trình nhà ở công vụthì phải triển khai và chi phí khá nhiều. Trong bối cảnh hiện nay nhiềudoanh nghiệp BĐS rất khó khăn và họ phải có những chiến lược cực kỳ táo bạođó là cắt lỗ. Nếu Nhà nước có chủ trương mua lại sản phẩm của doanh nghiệpnhằm tháo gỡ vốn tồn đọng, có thêm quỹ nhà, thì rõ ràng đây là điều lợi nhấtcho cả hai bên.

Tuy nhiên, ôngKiên cũng nhìn nhận đây chỉ là giải pháp tình thế trước mắt chứ không phảidài hạn. Hơn nữa, cách thức thực hiện chủ trương này cũng cần đặt vấn đề.Bởi lẽ, dù giá căn hộ đang được cho là rẻ nhưng vẫn cần được so sánh, thẩmđịnh một cách khách quan và quản lý để tránh tạo lỗ hổng cho các nhóm lợiích trục lợi.

Chung quanđiểm, ông Phạm Thanh Hưng - Phó TGĐ CEN Group cũng khẳng định, Nhà nướchỗ trợ, giải cứu thị trường bằng hình thức này hay hình thức khác đềurất đáng quý. Về nguyên tắc, đó là một giải pháp tích cực song cũng chỉmang tính tạm thời trước mắt.

Rất nhiều câuhỏi đặt ra chưa được giải đáp. Chỉ đơn cử như hiện giờ rất nhiều doanhnghiệp, dự án đang bị bế tắc, vậy thì Nhà nước chọn mua dự án nào, cứu ai,bỏ ai là cả một vấn đề. Hơn nữa, nguồn tiền ngân sách trung ương, địa phươngdành cho việc mua lại căn hộ này cũng không phải lớn.

Người dânquan ngại

Trái với doanhnghiệp, phản ứng từ phía người dân có phần gay gắt hơn cả. Tâm lý số đôngphổ biến mong giá nhà ở, căn hộ tiếp tục được điều chỉnh giảm, về với giátrị thực sau cả năm lĩnh vực BĐS bị siết tín dụng. Vì thế, bất cứ biện phápnào được cho là ứng cứu, hỗ trợ các doanh nghiệp (mà không phải người muanhà) đều bị cho là nửa vời, bất công bằng và làm méo mó thị trường.

Đặc biệt, với đềxuất này, tiền của Nhà nước bỏ ra mua cũng chính là tiền của người dân màchưa rõ cơ chế, biện pháp đảm bảo công khai, minh bạch trong việc lựa chọndự án, mức giá...

Phản hồi về vấnđề này, nhiều câu hỏi thẳngcó phần gay gắt được độc giả đặt ra như nhà nước "giải cứu" các DN, vậy đâulà nguồn hỗ trợ cho dân để mua nhà đúng với giá trị thực?"; "Tại sao tớinước phá sản mà doanh nghiệp vẫn không giảm giá bán. Sao thị trường BĐSkhông theo quy luật kinh tế?".

Có ý kiến bày tỏquan ngại một cuộc chạy đua vũ trang của các doanh nghiệp để được mua lại dựán có thể bùng phát, hay gánh nặng đóng thuế, phí sẽ càng trĩu vai người dânđể bù vào thâm hụt ngân sách...

Nhiều độc giảđồng tình góp ý cần giảm các can thiệp vào thị trường bằng hành chính mà hãyđể thị trường tự thân điều chỉnh. "Nên ưu tiên nguồn vốn cho lĩnh vực sảnxuất để tạo việc làm và thu nhập cho người lao động, ưu tiên vốn cho lĩnhvực nông nghiệp để đảm bảo an ninh lương thực và phát triển bền vững.

Tuy nhiên, theonhiều chuyên gia, BĐS mấy năm gần đây phát triển quá nóng vượt qua khả năngkiểm soát của Nhà nước và để lại rất nhiều hệ lụy. Nên để cho nó tự điềuchỉnh và hoạt động theo đúng quy luật và bản chất của thị trường BĐS. Khôngcần giải cứu, vì bất kỳ động thái hỗ trợ nào của Nhà nước lúc này đều sẽ tạosóng cho thị trường và nảy sinh những tiêu cực mới.

"Khôngnên suy diễn"

Trước các quanngại, phản ứng trái chiều, ông Nguyễn Mạnh Hà - Cục trưởng Cục Quản lý nhàvà thị trường BĐS, Bộ Xây dựng nêu chính kiến hôm 28/3 cho rằng, việc Nhànước mua lại một số quỹ nhà ở của các doanh nghiệp để phục vụ cho mục đíchan sinh xã hội cũng như các mục đích khác của Nhà nước thì phải coi đây làviệc làm hết sức bình thường mà thực tế đã, đang và sẽ diễn ra.

Vị này dẫn giải,từ năm 1994 khi Nhà nước có chủ trương bán nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước chongười đang thuê, sau 15 năm chúng ta đã bán được hơn 300.000 căn hộ chonhững người đang thuê. Theo quy định thì để bảo tồn quỹ nhà thuộc sở hữu Nhànước, tiền bán được nhà phải dùng để đầu tư lại. Tuy nhiên thực tế nhiều địaphương chưa làm được việc này. Cho đến nay, chúng ta rất thiếu và cần quỹnhà dành cho thuê tới các đối tượng có thu nhập thấp, khó khăn về nhà ở.

Bên cạnh nhu cầuvề nhà công vụ, chúng ta cũng có nhu cầu rất cao về nhà ở tái định cư đốivới các dự án di dân phục vụ nhu cầu đầu tư các công trình công cộng. Chỉriêng địa bàn Hà Nội, đã thiếu và bất cập tới hàng ngàn căn hộ loại này.

Trước nhu cầunhư vậy, cộng với nhu cầu bán ra các sản phẩm nhà ở thương mại của doanhnghiệp, vị Cục trưởng quả quyết, chúng ta có thể mua, thay vì đầu tư, miễnsao sản phẩm phải phù hợp với nhu cầu của Nhà nước, địa phương và với giá cảphù hợp.

"Tôi cho rằngyêu cầu mua, bán các tài sản thuộc sở hữu Nhà nước đã, đang và sẽ phải thựchiện, chứ chúng ta cũng không nên suy diễn theo kiểu trong bối cảnh thịtrường đang khó khăn thế này thì đây là một động tác gì đấy để hỗ trợ doanhnghiệp. Đồng ý đó cũng là một phần giúp đỡ cho thị trường nhưng mà quantrọng nhất là vẫn phải căn cứ vào nhu cầu thực tế của Nhà nước, địa phươngcó nhu cầu ấy không thì mới mua" - ông Hà nhấn mạnh.

Trả lời câu hỏicủa phóng viên, vị này cho rằng, việc mua quỹ nhà tái định cư ở đâykhông phụ thuộc vào ngân sách Nhà nước mà phải theo chế độ chính sách, dựatrên tiền bồi thường giải phóng mặt bằng dự án do địa phương quản lý. Tiềnngân sách ở đây chỉ dành cho nhà ở công vụ với một quỹ xác định. Quy trìnhdiễn ra gồm lựa chọn dự án, thẩm định giá đều tuân thủ quy định giám sát tàisản công.

TS. Phạm Sĩ Liêmtừ Tổng Hội Xây dựng VN đánh giá, chủ trương của Nhà nước ở đây là tốt nhưngquan trọng là khâu thực hiện sao cho cạnh tranh, minh bạch.

Thực tế, nhu cầuvà số tiền Nhà nước dành để mua nhà công vụ cũng không nhiều. Với nhà táiđịnh cư hay nhà thu nhập thấp thì không thể nói ngân sách bỏ ra mua, mà cácdự án cần loại nhà này phải chi ra. Chỉ có điều, nếu Nhà nước tạm ứng ngânsách trước cho doanh nghiệp vay mua để trả sau thì cũng là cái lợi, giúpgiảm căng thẳng, tạo không khí hòa hoãn đối với các nhà kinh doanh. Nó khôngphải là phương thuốc hữu hiệu, cứu cánh cho lực lượng doanh nghiệp BĐS nhưsố đông vẫn nghĩ.