Sàn vàng biến tướng

Trong khi nhiều sàn vàng đóngcửa đúng thời hạn cuối tháng 3-2010 thì sàn vàng do các công ty tổ chức vẫn hoạtđộng công khai. Các chủ sàn vàng này còn táo tợn hơn khi cho cá nhân kinh doanhvàng trực tiếp ở nước ngoài, điều mà pháp luật về ngoại hối chưa cho phép.

Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước nóicả người tham gia lẫn người tổ chức đã vi phạm pháp luật về quản lý ngoại hối.

Ký lại hợp đồng

Cuối tháng 3, hàng loạt sàn vàngtư nhân đồng loạt thông báo chấm dứt hợp đồng kinh doanh vàng tài khoản. SànOIIC của Công ty CP đầu tư thông tin Đại Dương thông báo sau ngày 30-3, tất cảhợp đồng kinh doanh vàng mà khách hàng đã ký với OIIC không còn hiệu lực.

Tươngtự, Công ty Hồng Hối cũng thông báo sẽ chấm dứt hoạt động kinh doanh vàng tàikhoản từ 30-3 đến khi nào được sự cho phép từ Chính phủ, thay vào đó công ty nàysẽ giao dịch các sản phẩm hàng hóa khác. Tuy nhiên sự thật không phải như vậy.

Môi giới tên T. (Công ty OIIC)cho biết thực tế khách hàng chỉ phải ký lại hợp đồng nguyên tắc kinh doanh hànghóa thay thế cho hợp đồng kinh doanh vàng tài khoản trước đây. Anh này giảithích đó chỉ là cách chơi chữ vì vàng thực tế cũng là một loại hàng hóa, hơn nữagọi như vậy sẽ không bị cơ quan chức năng bắt lỗi kinh doanh vàng tài khoản.

Tương tự, chị K. - đang giao dịchtại Hồng Hối - đem thắc mắc này đến hỏi thì được nhân viên tư vấn cho biết hoạtđộng kinh doanh vẫn bình thường như trước, chỉ khác là khách hàng sẽ thanh lýhợp đồng đã ký trước đây với Hồng Hối để tránh vấn đề pháp lý. Thay vào đó ngườikinh doanh sẽ ký trực tiếp với Công ty Ocean có trụ sở tại Hong Kong bản hợpđồng bằng tiếng Anh. Hồng Hối sẽ thay mặt Ocean tại VN để quản lý bản hợp đồngnày.

Một số khách hàng giao dịch tạiđây cho biết gọi là ký hợp đồng với Ocean nhưng thực tế mọi giao dịch nộp, rúttiền đều được thực hiện với Hồng Hối, không có gì thay đổi.

Tương tự, nhiều sàn khác như 24k, IGI... đều yêucầu khách hàng ký lại hợp đồng giao dịch vàngvật chất (cách gọi của giới kinh doanh vàng đểphân biệt vàng miếng - vàng vật chất - với vàngtài khoản, còn gọi là vàng “ảo”) thay cho hợpđồng kinh doanh vàng cũ. Phương thức giao dịchkhông thay đổi với tỉ lệ ký quỹ rất thấp từ1-5%/năm, tùy sàn.

Lại núp bóng

Chuyện các chủ sàn vàng tổ chứckinh doanh vàng tài khoản nhưng treo bảng kinh doanh vàng vật chất đã diễn ra cảtháng qua sau khi Chính phủ có chủ trương đóng cửa sàn vàng (chúng tôi đã có phảnánh).

Để trấn an người kinh doanh, Côngty CP Đầu tư và kinh doanh vàng quốc tế (IGI) đưa ra thông báo trên trang webkhẳng định hoạt động kinh doanh vàng của IGI là vàng vật chất và hoàn toàn hợppháp. Tuy nhiên trên thực tế dù là mua vàng vật chất nhưng người kinh doanh chỉphải ký quỹ 2,5%.

Thực chất, hình thức ký quỹ làcách để kinh doanh vàng tài khoản đã được áp dụng phổ biến trên thế giới. Đócũng là sự khác nhau giữa kinh doanh vàng tài khoản với vàng vật chất. Nếu làmua bán vàng vật chất thì phải “tiền trao đủ cháo mới múc”. Không công ty vàngnào chấp nhận bán vàng chỉ nhận tiền cọc có 5%.

Đến nay, pháp luật VN không chophép cá nhân được trực tiếp kinh doanh vàng tài khoản với nước ngoài. Do vậy,ngay trước đây khi tổ chức sàn vàng, các chủ sàn vàng cũng đã phải “chế” ra quytrình để cá nhân có thể kinh doanh vàng tài khoản ở nước ngoài bằng cách núpbóng hình thức kinh doanh vàng SJC, sau đó mua/bán thông qua các công ty và ngânhàng có chức năng kinh doanh vàng tài khoản.

Để đáp ứng đúng quy định là vàngvật chất, họ buộc người kinh doanh phải chung đủ tiền. Nhưng họ cũng mở đườngcho người kinh doanh có tiền chung bằng cách chỉ cần phải ký quỹ 5-7%, còn lạingân hàng sẽ cho vay. Nhưng chẳng ai lấy ra được miếng vàng nào vì thực chất đólà vàng tài khoản. Với việc cho vay 93-95% số tiền mua vàng, các cơ quan chứcnăng không thể bắt giò ngân hàng và chủ sàn vàng vì họ nói người mua đã trả đủ100% tiền mua vàng, gồm tiền ký quỹ và tiền vay.

Còn hiện nay các sàn vàng đã đixa hơn, đó là cho phép cá nhân kinh doanh trực tiếp vàng tài khoản ở nước ngoài.Vì vậy cá nhân chỉ cần ký quỹ vài phần trăm, không cần phải vay của các ngânhàng như trước.

Các sàn đang có nhiều chiêu để lách luật. Môi giới một sàn vàngcho biết đang lên kế hoạch ký hợp đồng nhận cung ứng với một số công ty vàng bạc,để phòng trường hợp cơ quan chức năng “sờ gáy” sẽ trưng ra bản hợp đồng này nhằmchứng minh giao dịch trên sàn là vàng vật chất chứ không phải vàng “ảo”.

Còn khoản tiền chênh lệch giữagiá quy đổi và giá thực tế thị trường được núp dưới tên gọi khác nhau. Tại sànvàng 24k gọi là “tiền chế tác” nữ trang, thông thường trên 1 triệu đồng/lượng vàdao động tùy thời điểm. Do khẳng định không kinh doanh vàng tài khoản nên cácsàn tránh đưa ra tỉ giá quy đổi.

Một lãnh đạo Công ty SJC chinhánh Hà Nội cho biết vừa qua nhận được nhiều đề nghị ký hợp đồng cung ứng vàngmiếng cho các sàn vàng vật chất. Tuy nhiên, lãnh đạo này cho biết thực tế cácđơn vị này không mua/bán vàng mà chỉ sử dụng bản hợp đồng như một căn cứ pháp lýnhằm tránh sự kiểm soát của cơ quan chức năng, do đó Công ty SJC đã từ chối kýhợp đồng.

Chảy máu ngoại tệ

Nhiều sàn vàng cho biết đứng ramua bán trực tiếp, không phải thông qua đối tác thứ ba. Tuy nhiên trên thực tếcác sàn giao dịch vàng trong nước đều phải liên thông với thế giới. Hình thứcphổ biến là các sàn trong nước làm đại lý cho một sàn vàng nào đó tại nước ngoài.Khi các lệnh mua/bán ở sàn vàng trong nước chênh nhau thì chủ sàn phải đặt lệnhmua/bán vàng ở nước ngoài để cân bằng cung - cầu, đồng thời phải chuyển ngoại tệra nước ngoài để ký quỹ số vàng sẽ mua.

Số ngoại tệ được chuyển ra nướcngoài bằng nhiều hình thức khác nhau, trong đó một phần được chuyển thông quangân hàng. Trong trường hợp người kinh doanh đoán sai xu hướng giá vàng, bị thualỗ, ngoại tệ “đội nón ra đi”.

Theo ông Nguyễn Hoàng Minh - phógiám đốc Ngân hàng Nhà nước TP.HCM, chỉ đạo của Chính phủ ngày 30-3 là hạn chótcác sàn vàng phải đóng cửa. Sau thời gian này các sàn vàng còn hoạt động là bấthợp pháp. Người kinh doanh trên các sàn vàng không chính thức sẽ chịu rủi ro dokhông có cơ quan nào đứng ra làm trọng tài trong trường hợp xảy ra tranh chấppháp lý giữa người kinh doanh với chủ sàn.

Trường hợp người kinh doanh tựđứng ra ký hợp đồng với sàn vàng tại nước ngoài nếu bị phát hiện sẽ bị xử phạt,do cá nhân lẫn tổ chức đều không được phép đầu tư vàng tài khoản tại nước ngoài.

Những biến tướng sau khi sàn vàngđóng cửa được Ngân hàng Nhà nước TP.HCM ghi nhận và lập báo cáo đề xuất hướng xửlý gửi Vụ Quản lý ngoại hối Ngân hàng Nhà nước.

Theo Ánh Hồng

TIN LIÊN QUAN