Sáu bài học xương máu từ khủng hoảng nợ ở Hi Lạp

Với gói cứutrợ khổng lồ trị giá 110 tỷ euro của Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) và khu vực đồngtiền chung châu Âu (eurozone), cuộc khủng hoảng nợ ở Hy Lạp đã tạm thời đượcgiải quyết.

Nhưng không một chuyên gia kinh tế nào có thểđảm bảo rằng sẽ không xảy ra những cuộc khủng hoảng tiếp theo trong khu vựceurozone, khi mà Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha và một số nước khác cũng đang bị đẩyđến bờ vực khủng hoảng nợ.

Sau khi cuộc khủnghoảng nợ của Hy Lạp tạm qua đi, các chuyên gia kinh tế đã tổng kết được ít nhất6 bài học xương máu từ cuộc khủng hoảng này, nhằm giúp Liên minh châu Âu (EU) cóthể phản ứng nhanh hơn và tốt hơn đối với nguy cơ vỡ nợ của một quốc gia thànhviên trong tương lai.
 
Bài học đầu tiên là các nước eurozone phải có những hỗ trợ nhanh hơn. Việc Đứclúc đầu phản đối, sau lại đồng ý hỗ trợ khiến thị trường tài chính mất niềm tinvà đẩy lãi suất cho vay lên tới trên 15%. Điều này có thể gây thiệt hại nặng nềcho Hy Lạp hơn cả lỗ thủng ngân sách.

Chuyên gia Jens Boysen-Hogrefe của Viện Kinh tế Thế giới ở Kiel cho rằng để làmyên lòng thị trường tài chính thì việc giải cứu nhanh là giải pháp tốt nhất. Nếueurozone sẵn sàng buông Hy Lạp thì nguy cơ xảy ra phản ứng dây chuyền rất lớn,vì các nhà đầu cơ sẽ nhanh chóng tìm mục tiêu tiếp theo là Bồ Đào Nha và Tây BanNha, mặc dù tình hình ở hai nước này khá hơn Hy Lạp.

Thứ hai, không thểtiếp tục mở rộng EU và khu vực eurozone như hiện nay. Việc thẩm tra một nướcmuốn gia nhập phải kỹ lưỡng hơn trước đây. Danh sách những ứng viên muốn lưuhành đồng euro rất dài, từ Iceland đang nợ đầm đìa đến các nước có nạn thamnhũng như Romania và Bulgaria và nước ổn định như Đan Mạch.

Theo đề nghị của Ủyban châu Âu (EC), Estonia sẽ trở thành thành viên thứ 17 của eurozone trongtháng 5 này, nhưng nhiều khả năng việc này sẽ bị trì hoãn. Tấm gương Hy Lạp làmột sự cảnh báo: Nước này đã gian lận về số liệu để được gia nhập eurozone. Vìvậy, khu vực này phải sớm cho phép cơ quan thống kê Eurostat kiểm tra các sốliệu của các nước thành viên chặt chẽ hơn nữa. 

Ít nhất 3 người đã chết trong vài ngày qua do biểu tình phản đối chính sách kinh tế của Chính phủ Hy Lạp

Ba là, phải có nhữngquy định rõ ràng về sự phá sản của Nhà nước, mặc dù đây là một điều cấm kỵ. Tạichâu Âu, điều này không phải là điều chưa từng xảy ra như ở Ba Lan năm 1981, ởBulgaria năm 1990 và Nga năm 1998. Những vấn đề nảy sinh đã được giải quyết theokiểu tùy hứng. Nhưng thị trường toàn cầu cần có những quy định rõ ràng và một bộluật về phá sản Nhà nước sẽ góp phần làm yên lòng thị trường.

Bốn là, châu Âu cầncó một quỹ tiền tệ riêng. Về lâu dài không thể làm chủ được sự khác biệt trongeurozone. Từ lâu, Pháp đã muốn có một chính phủ kinh tế châu Âu thống nhất,nhưng Đức thì kịch liệt phản đối. Một trong những vấn đề chính của eurozone làsự khác biệt về năng suất lao động cũng như những trường phái khác nhau về kinhtế quốc dân.

Các nước eurozone phải chia tay với mộtquy ước giáo điều là các nước trong khu vực không nên hỗ trợ lẫn nhau. Việc hỗtrợ Hy Lạp trên thực tế là một hoạt động của Quỹ Tiền tệ châu Âu trong tương lai,mà hiện tại có sự giúp đỡ của Quỹ Tiền tệ Quốc tế.

Thứ năm, phải trừng phạt nghiêm khắc những nước thành viên vi phạm Hiệp ước ổnđịnh và tăng trưởng, theo đó nợ công của các nước thành viên không được vượt quá60% GDP cũng như thâm hụt ngân sách không được vượt quá 3% GDP.

Cuối cùng, phải xemxét lại vai trò của thị trường tài chính. Với việc hạ thấp giá trị của Hy Lạp,các nhà đầu cơ đã đánh cá với việc Hy Lạp sẽ phá sản, khiến những vấn đề củanước này trầm trọng hơn. Lãi suất cho vay được tăng cao tới mức Athens không thểvay được tiền từ thị trường tài chính. 

Đồng euro đang gặp nguy hiểm

Việc các nướceurozone phải viện trợ để cứu một quốc gia vỡ nợ mà thực chất để cứu đồng eurolà một hành động khẩn cấp mang tính chính trị và là điều chưa từng có tiền lệ.Một lần nữa những người đóng thuế lại phải trả giá vì sai lầm của các chínhkhách và chủ ngân hàng. Đương nhiên, một câu hỏi có tính chất quyết định đượcđưa ra là: Làm thế nào để tránh được một cuộc khủng hoảng như Hy Lạp ở một nướceurozone khác trong tương lai?

Thủ tướng Đức AngelaMerkel dự định đưa vào áp dụng những quy chế cứng rắn hơn. Trong trường hợp cầnthiết, bà muốn tước bỏ quyền biểu quyết của các thành viên eurozone, cho dù chỉmột thời gian. Eurozone, trước hết là Đức, đang đứng trước một thử thách khókhăn nhất.

Ngay từ khi đồng euro ra đời cách đây 11năm, đất nước của đồng Dmark đã tồn tại những tranh cãi. Cho tới nay, chưa cóđảng cánh hữu nào thành công trong việc hóa giải sự bất bình trong dân chúng.Nếu bà Merkel không thành công trong cuộc đấu tranh đòi minh bạch hơn trongEurozone, một đảng dân túy cánh hữu chống lại đồng euro, thậm chí có thể chốnglại EU, sẽ không chỉ là một mối đe dọa nội bộ nước Đức.

Theo