Trẻ vẹo cột sống: Thờ ơ sẽ trả giá đắt

Nhiều trẻ em ở Việt Nam bịvẹo cột sống nhưng không được phát hiện sớm, đến bệnh viện khám với cột sống vẹotrên trăm độ. Đây có thể coi là một “kỷ lục” khó thấy ở các nước tiên tiến - nơimà chỉ 40 hay 45 độ là đã được phẫu thuật!

Dấu hiệu phát hiện bệnh sớm

Vẹo cột sống có thể xảy ra ở mọi độ tuổi.Tuổi dễ phát triển nhanh nhất là dậy thì (10-17 tuổi ở các trẻ gái, nhất làquanh tuổi có kinh, và 12-18 tuổi ở các trẻ trai).

Bình thường cột sống của trẻ thẳng hàngkhi nhìn từ cổ xuống lưng và thắt lưng. Nhìn ngang, cột sống hơi cong ở lưng vàưỡn bình thường ở thắt lưng. Nếu bị tật vẹo cột sống, nhìn phía sau khi trẻ đứngthẳng sẽ thấy vai xệ một bên, lồng ngực nhô lên một bên, có thể kèm theo vùnghông - thắt lưng nhô phía bên kia; xương chậu và háng cao hơn bên kia; cột sốnglệch sang bên.

Cho trẻ cúi thắt lưng, nhìn phía sau sẽ thấy rõ lồng ngực hayhông thắt lưng nhô lên một hay hai bên. Đây là cách khám đơn giản giúp phát hiệncác tật vẹo cột sống tương đối sớm do tác giả Adam đề xuất mà cha mẹ, người thânđều có thể khám thấy được trước khi tham vấn bác sĩ chuyên khoa cột sống.

Ảnh minh họa

Có ba cấp độ vẹo cột sống: cấp độ 1, cộtsống đã lệch nhưng chỉ có thể phát hiện bởi các chuyên gia, chưa ảnh hưởng đếnchức năng hô hấp. Cấp độ 2, nhìn từ phía sau đã thấy cột sống cong vẹo, gù xươngsườn do đốt sống bị xoay, ảnh hưởng đến chức năng hô hấp nhẹ. Cấp độ 3, nhìn rõcột sống vẹo lệch sang bên, ảnh hưởng nặng chức năng hô hấp, có thể gây biếndạng khung chậu, khớp háng, chiều dài của lưng - thắt lưng ngắn lại, xương sườnngực bị biến dạng gây suy hô hấp mạn tính, xuất hiện bệnh tim phổi mạn, các cơquan trong ổ bụng bị chèn ép...

Vì đâu trẻ vẹo cột sống?

Quan niệm cho rằng nguyên nhân vẹo cộtsống là do đứng hay ngồi tư thế xấu, xách nặng một bên, do ngủ co quắp, thiếusinh tố hay thiếu canxi thật ra không đúng.

Vẹo cột sống có nhiều nguyên nhân: bẩmsinh, vẹo cột sống kèm theo các bệnh lý tuỷ sống hay thần kinh cơ (bướu đa sợithần kinh, hội chứng Marfan, rỗng tuỷ sống, thoát vị hạnh nhân tiểu não, dichứng sốt bại liệt...) hay không rõ nguyên nhân (vô căn). Vẹo cột sống vô cănchiếm đa số trường hợp: 60-70%. Đa số trẻ dưới 3 tuổi bị vẹo cột sống bẩm sinhhay liên quan bệnh lý, khó điều trị và tiên lượng nặng. Khoảng 20% trẻ vẹo cộtsống thiếu nhi (từ 3-10 tuổi) có nguyên nhân bệnh lý kèm theo, đa số không rõnguyên nhân.

Sau 10 tuổi, đa số là vẹo cột sống vô căndiễn biến nặng cho đến khi dừng lại ở độ tuổi trưởng thành. Vẹo cột sống ngườilớn là hậu quả của mắc vẹo cột sống lúc nhỏ bị quên lãng hoặc vô căn hay bệnh lý.Nhìn chung, 80% dị tật cột sống có nguyên nhân vô căn. Khoảng 30% có tiền căngia đình liên quan đến di truyền. Càng nhỏ tuổi nguyên nhân bệnh lý kèm càngnhiều, càng khó điều trị.

Vẹo cột sống ở tuổi thanh thiếu niênthường là vô căn, việc điều trị thường cho kết quả và dự hậu tốt dù bảo tồn (giữa20-40 độ vẹo) hay phẫu thuật (trên 40 độ vẹo). Tuy nhiên, bệnh nhân càng đến trễ,vẹo càng nặng thì phẫu thuật càng nguy hiểm, dự hậu càng dè dặt. Vì vậy, các bậccha mẹ phải hết sức quan tâm đến cột sống của con em. Các trẻ cũng chớ e dè hỏiý kiến cha mẹ, thầy cô khi thấy mình mặc áo dài không đẹp do gù nhô xương sườn,hay thấy sự bất thường ở vai (vai này thấp hơn vai kia).

Cách trị tuỳ mức độ vẹo