Kyrgyzstan trước nguy cơ khủng hoảng nhân đạo

Bạo động nghiêm trọng tại Kyrgyzstan có thể khôngchỉ đơn thuần vì lý do xung đột sắc tộc mà còn là hệ lụy của cuộc đảo chính cáchđây không lâu.

Giải pháp thẳng tay

Trong nỗ lực ổn định tình hìnhhỗn loạn từ hơn ba ngày qua tại miền nam - vốn đã khiến ít nhất 97 người chết và1.200 người bị thương, chính phủ lâm thời Kyrgyzstan đã thông báo huy động đếnquân nhân dự bị và những người tình nguyện nhằm hỗ trợ quân đội. Cứng rắn hơn,quân đội đã nhận lệnh nổ súng bắn chết tại chỗ đối với thành viên các băng nhómvũ trang gây bạo loạn tại hai thành phố Osh, Jalalabad và những vùng lân cận.Sắc lệnh này sẽ có hiệu lực cho đến khi tình trạng khẩn cấp ở những khu vực nàyđược gỡ bỏ.

Quân đội Kyrgyzstan được phép bắn chết tại chỗ những kẻ gây bạo loạn

Động thái này được đưa ra sau khi lời kêu gọi hỗtrợ về quân sự từ Nga chỉ được Moscow đáp lạibằng ủng hộ nhân đạo với một chiếc máy bay trựcthăng chở 10 bác sĩ đến làm nhiệm vụ tại miềnnam Kyrgyzstan, theo Le Figaro. Bộ Nội vụKyrgyzstan nhận định tình hình tại Osh cùng cáckhu vực lân cận đang trở nên phức tạp, căngthẳng và vượt khỏi tầm kiểm soát. Những ngàyqua, thường xuyên có các nhóm thanh niên ngườiKyrgyz vũ trang súng ống, gậy gộc quần thảo khuvực sinh sống của người Uzbek để đập phá, phónghỏa. Nghiêm trọng hơn, một số thanh niên đượctrang bị súng AK47 đã thật sự là những kẻ “sănngười”, không ngần ngại xả súng khi phát hiệnngười Uzbek. Chính quyền lâm thời hy vọng rằngsự cứng rắn từ phía lực lượng gìn giữ an ninh sẽgiúp vãn hồi trật tự. Một phóng viên đang tácnghiệp tại Osh kể rằng ông vẫn nghe thấy nhiềutiếng súng tại các quận tập trung người Uzbeksinh sống nhưng có vẻ đã vơi bớt so với 24 giờtrước đó.

Các tổ chức nhân đạo tỏ ra rất lolắng trước những diễn biến tại Kyrgyzstan và hiện đang tăng cường nhân viên y tếtại các khu vực có nhiều người bị thương ở Osh. Báo Le Monde dẫn lời người phụtrách Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế tại Kyrgyzstan cho biết hàng chục ngàn người,chủ yếu là phụ nữ và trẻ em Uzbek, đang phải di tản về phía biên giới giữaKyrgyzstan với Uzbekistan.Một quan chức địa phương của Uzbekistan cho hay khoảng32.000 người đã được nước này cho phép tị nạn. Hãng tin RIA-Novosti của Nga thìđưa ra con số còn lớn hơn nhiều là 75.000 người. Nhiều khu lều trại được các tổchức nhân đạo dựng lên để tiếp đón những người Uzbek không còn thân nhân ởUzbekistan.

Có người giật dây?

Sự ổn định của Kyrgyzstan rấtquan trọng đối với cả Nga và Mỹ vì cả hai đều có căn cứ quân sự tại quốc giaTrung Á này. Thế nhưng, kể từ khi Tổng thống Kurmankek Bakiyev bị phe đối lậplật đổ hồi tháng 4, bạo động thường xuyên xảy ra tại miền nam Kyrgyzstan, khiếnnỗ lực ổn định đất nước gặp nhiều khó khăn. Một cách rất “tình cờ”, thành phốOsh chính là quê hương của ông Bakiyev và là nơi tập trung rất nhiều người cònủng hộ ông. Vị tổng thống lưu vong, hiện được cho là đang ở Belarus, từng cố thủtại khu vực Osh -Jalalabad một thời gian sau khi phải tháo chạy khỏi thủ đôBishkek.

Chính phủ lâm thời cho rằngnguyên nhân thật sự của cuộc bạo loạn hiện tại chính là do những người ủng hộ vàgia đình ông Bakiyev “giật dây” phía sau. Hậu quả từ khủng hoảng này có thể sẽảnh hưởng đến cuộc trưng cầu dân ý để thông qua Hiến pháp mới, dự định sẽ tổchức vào ngày 27.6 tới. Đây là bước quan trọng để chính phủ lâm thời trở nêndanh chính ngôn thuận và lãnh đạo tạm thời Rosa Otunbayeva chính thức trở thànhTổng thống Kyrgyzstan.

 Theo Nguyễn NgọcLan Chi
Thanh niên