Lịch sử những cơn khủng hoảng của 'tàu tốc hành' Federer

Trong quãng thời gian 10 năm thi đấu đỉnh cao, Federer đã nếm trải những năm tháng trải đầy hoa hồng và cả những đợt khủng hoảng kéo dài mà kết thúc bằng sự trở lại mạnh mẽ. Lịch sử những cơn khủng hoảng của Federer bắt đầu từ nửa sau sự nghiệp, sau khi anh kết thúc 5 năm vàng son từ 2003 - với chức vô địch Grand Slam đầu tiên ở Wimbledon, đến năm 2007. Trong đó 4 năm liền từ 2004-2007, anh giành được11 chức vô địch Grand Slam.

Đây là năm thi đấu sa sút nhất của Federer kể từ năm 2003. Dù vẫn đoạt được 1 danh hiệu Grand Slam tại giải Mỹ mở rộng, thành tích chung cả năm của Federer rất kém. Anh thua 13 trận trong năm, chỉ thắng có 65 trận và giành 4 chức vô địch ATP. Nhiễm virut và gánh nặng tuổi tác được xem là nguyên nhân chính khiến Federer sa sút phong độ.

Tại giải Australian Open, Federer thua Novak Djokovic 3 sét trắng tại bán kết. Trước khi giải đấu diễn ra, anh đã phải vào bệnh viện vì ngộ độc thực phẩm. Anh thua Rafael Nadal ở trận chung kết Pháp mở rộng.Tại Wimbledon,anh thua Nadal sau trận chung kết kéo dài gần 5 giờ với tỉ số 4-6, 4-6, 6-7, 6-7, 7-9. Đây là trận chung kết kinh điển nhất của Wimbledon.

Sau đó, anh vô địch Mỹ mở rộng sau khi đánh bại Andy Murray và giành được huy chương vàng đôi nam cùng với Stanislas Wawrinka. Sau điểm sáng duy nhất trong năm, ngày 17/8/2008, Federer mất vị trí số 1 thế giới vào tay Rafael Nadal. Đến giải đấu quan trọng cuối cùng trong năm là Tennis Masters Cup, Federer thua 2 trong 3 trận đã đấu và bị loại ngay sau vòng bảng.

Sau mùa giải được đánh giá là thất vọng trong năm 2008, Federer trở lại mạnh mẽ trong làng quần vợt thế giới  trong năm 2009 với việc giành lại vị trí số 1 trong bảng xếp hạng các tay vợt nam ATP, vô địch giải Pháp mở rộng lần đầu tiên và lần thứ 6 vô địch Wimbledon. Cũng trong năm này, Federer nhận được sự công nhận rộng rãi từ phía các chuyên gia, những người hâm mộ và các tay vợt còn đang thi đấu rằng anh là tay vợt xuất sắc nhất từ trước đến nay.

Đến năm 2010, sau khi vô địch Australian Open, đánh dấu danh hiệu Grand Slam thứ 16 trong sự nghiệp, Federer lại thi đấu xuống tay suốt một thời gian dài. Anh thua Robin Soderling trong vòng tứ kết Pháp mở rộng và là lần đầu tiên trong 23 giải Grand Slam liên tiếp của mình anh không vào được bán kết. Một tháng sau anh thua Tomas Berdych ở tứ kết Wimbledon và đến tháng 8 lại thua Novak Djokovic ở bán kết sau 5 set đấu.Thất bại này cũng lần đầu tiên kể từ năm 2003 đưa anh xuống vị trí số 3 (nhường vị trí số 2 cho chính Djokovic) của bảng tổng sắp ATP. Sau thất bại tại Mỹ mở rộng, Federer lại có những bước trở lại đầy ấn tượng và vô địch ATP World Tour Finals tại London với trận chung kết tuyệt vời trước Nadal.

Cùng với Ivan Lendl và Pete Sampras, Federer trở thành người thứ ba trong lịch sử 5 lần vô địch giải đấu danh giá này. Anh kết thúc năm 2010 với vị trí số 2 bảng tổng sắp ATP và là năm thứ 8 liên tiếp đứng ở top 2 tay vợt hàng đầu thế giới.

Đợt khủng hoảng thứ ba đến vào năm 2011, lúc Roger Federer thất bát trên bình diện Grand Slam. Anh bị đánh bại bởi tay vợt Novak Djokovic sau 3 sét trắng trong trận bán kết tại Australian Open. Thất bại này cũng đánh dấu lần đầu tiên kể từ tháng 7/2003 anh không giành được một danh hiệu nào trong 4 kỳ Grand Slam liên tiếp. Trong trận bán kết Pháp mở rộng, Federer đã kết thúc mạch 43 trận thắng liên tiếp của tay vợt Novak Djokovic sau trận đấu 4 sét. Tuy nhiên, Federer sau đó thua Rafael Nadal ở chung kết. Tại Wimbledon, Federer thua Jo-Wilfried Tsonga ở tứ kết. Trận thua này cũng đánh dấu thất bại đầu tiên của Federer trong một giải Grand Slam sau khi anh dẫn trước đối thủ 2 sét đấu.Đến Mỹ mở rộng, Federer tiếp tục để thua trong trận bán kết với Novak Djokovic, sau khi phung phí 2 điểm matchpoint trong sét đấu thứ 5. Ở hệ thống giải Masters anh cũng trắng tay và tụt xuống thứ 3 trên bảng xếp hạng ATP.

Tuy nhiên Roger Federer đã có sự “hồi sinh thần kỳ” trở lại trong tháng 11, chấm dứt cơn khát danh hiệu sau 10 tháng liên tiếp, anh thắng tới 3 giải liền là Basel mở rộng, Paris Masters 1000 đầu tiên trong sự nghiệp và cuối cùng là ATP World Tour Finals tại London. Huyền thoại người Thụy Sĩ chính thức bước vào ngôi đền lịch sử tennis thế giới với tư cách tay vợt đầu tiên giành được tổng cộng 6 danh hiệu của giải, đồng thời Federer xếp vị trí thứ 4 trong danh sách những tay vợt có nhiều danh hiệu nhất từ Kỉ nguyên mở rộng với tròn 70 danh hiệu. Chiến thắng cũng giúp Federer giành lại vị trí số 3 thế giới từ Andy Murray và anh kết thúc năm 2011 trong top 3 trong vòng 9 năm liên tiếp.

Chiến thắng ở giai đoạn cuối năm 2011 tạo đà cho Federer thăng hoa trong năm 2012 khi anh giành tới 7 danh hiệu vô địch, trong đó có chiến thắng vĩ đại tại Wimbledon, giúp anh nối dài kỷ lục lên 17 danh hiệu Grand Slam và trở lại ngôi số 1 ngoạn mục.

Tuy nhiên, anh đã bị Djokovic đòi lại ngôi đầu bảng xếp hạng ATP vào cuối năm và thua chính tay vợt Serbia ở chung kết ATP World Tour Final trong một trận chung kết vô cùng hấp dẫn.

Cũng chính thất bại trên đỉnh cao phong độ ở chung kết ATP World Tour 2012 đưa Federer vào một đợt khủng hoảng mới trong năm 2013. Khởi đầu là trận thua có tính dấu ấn ở bán kết Ausrtalian Open trước Murray, Federer sau đó thất bại ở một loạt giải đấu sau đó trước rất nhiều đối thủ. Ngoài Nadal, Murray,  anh thua cả những tay vợt ở chiếu dưới như Berdych, Tsonga, Nishikori, Benneteau, Brands, Stakhovsky, Delbonis. Hai đối thủ sau cùng thậm chí còn đứng ngoài Top 100 khi đấu với anh.

Kể từ đầu năm tới nay, Federer mới chỉ có một chức vô địch duy nhất tại Halle Open. Từ vị trí thứ 2 hồi đầu năm, anh rơi thẳng xuống vị trí thứ 5 thế giới.

Trong khi "Tàu tốc hành" chưa hề có dấu hiệu ngưng đà tuột dốc và người hâm mộ đoán già đoán non về thời điểm gác vợt của anh, những fan trung thành nhất vẫn nhớ đến câu nói của Nadal trước thềm Wimbledon: "Đừng đánh giá thấp Federer. Cứ mỗi khi người ta cho rằng anh "tiêu rồi", thì anh ấy lại vùng bật dậy". Điều này từng nhiều lần đúng trong quá khứ nhưng vẫn cần thời gian để được kiểm chứng trong tương lai.