Ngừng cho vay mua nhà: Dân nghèo 'chết' tắc

Các NH đột ngột ngừng giải ngân đối với các dự án mua nhà hình thành trong tương lai đang khiến hàng trăm khách hàng lo lắng. Không ít người mua nhà đang rơi vào thế kẹt khi khoản tín dụng cho vay mua nhà này bị ách tắc.

Vỡ kế hoạch mua nhà

Cuối tháng 10/2015, chị Nguyễn Thanh Hồng (quận Thanh Xuân, Hà Nội) ký kết mua nhà tại dự án ở quận Hoàng Mai. Theo dự tính, chị Hồng sẽ đóng 60% số tiền ban đầu, còn lại vay NH. Tham khảo bạn bè đã từng vay vốn, chị Hồng yên tâm khi thủ tục rất nhanh, đặc biệt chị lại vay theo gói thương mại. 

Giữa tháng 12/2015, tới đợt đóng tiền, chị Hồng cầm hồ sơ tới NH vay vốn nhưng nhân viên phòng khách hàng cá nhân đã lắc đầu và trả lời: “Hiện nay NH tạm ngừng giải ngân các dự án hình thành trong tương lai như trường hợp của chị”.

Nhiều ngân hàng ngừng giải ngân cho vay mua nhà hình thành trong tương lai

Chị Hồng hoang mang vì trước đó chưa đầy một tháng, người bạn của chị cũng mua nhà ở dự án này vay được cũng ở NH. Chị cố gắng nhờ nhân viên NH giúp nhưng phía ngân hàng đề nghị chị Hồng phải có tài sản khác đảm bảo mới có thể vay được. Cuối cùng, chị Hồng phải ra về trong nỗi thất vọng. 

Tiếp tục lần theo các số điện thoại được bạn bè giới thiệu, chị Hồng gọi sang BIDV, Vietcombank, thậm chí là các NHCP đều không đơn vị nào nhận lời. Yêu cầu nộp tiền đang tới gần mà chị Hồng chưa biết xoay sở đâu để có đủ tài chính.

Anh Lưu Quang Tuấn (ở Ba Đình, Hà Nội) cũng lo lắng tìm nguồn tài chính để đóng tiếp tiền mua căn hộ. Đang có nhu cầu vay hơn 500 triệu đồng nhưng sau khi nhờ vả các cửa, hầu hết các nhà băng đều từ chối.

Anh Tuấn cho hay: “Cách đây có một tháng là vay dễ dàng, chỉ vì chậm chân một chút giờ thì đúng là hoang mang thực sự. Mình đã dốc hết tiền để mua nhà, nếu không có tiền đóng, nguy cơ bị chủ đầu tư phạt rất cao”.

Từ đầu tháng 12, các ngân hàng đã tạm dừng các chương trình vay mua nhà hình thành trong tương lai. Nhân viên khách hàng tại BIDV Nam Hà Nội cho biết, đơn vị này đã ngừng giải ngân và hiện đang chờ hướng dẫn. Một nhân viên tín dụng tại chi nhánh Thăng Long của NH này cho khách hàng biết vẫn có thể tiếp nhận hồ sơ thủ tục nhưng khách phải chờ vì hiện tại NH sẽ chưa giải ngân.

Một nhân viên khác của Vietcombank tại phòng giao dịch ở quận Cầu Giấy cũng thông báo hiện ngân hàng chỉ cho vay nếu khách hàng có tài sản khác đảm bảo. Không chỉ riêng gói vay 30.000 tỷ đồng mà ngay cả gói vay thương mại cũng áp dụng như vậy.

Tuy nhiên, một số ngân hàng vẫn mở cửa đối với khách hàng đủ điều kiện. Nhân viên tư vấn một NH ở Trung Hoà Nhân Chính cho hay, NH chỉ tạm dừng trong vòng 1 tuần sau đó đã triển khai lại bình thường.

Việc NH dừng nhận hồ sơ cho vay mua nhà vào đúng thời điểm cuối năm, khi nhu cầu vay mua nhà tăng cao, gây tâm lý hoang mang lo lắng cho nhiều khách hàng. 

Chị Hồng cho hay: “Nếu không vay được NH mua nhà thì tôi sẽ phải tìm các nguồn vốn khác. Thậm chí sẽ tính chuyện bán nhà nếu không tìm được khoản vay phù hợp. Bởi vì vay ngân hàng sẽ dành ra một khoản để trả chứ vay tín dụng đen thì coi như chết luôn”.

Còn anh Nguyễn Văn Hiệp đặt câu hỏi: “Tại sao cùng một dự án chỉ cách nhau có một tháng mà có người vay được, người không? Đối với các dự án chỉ còn vài tháng nữa là bàn giao nhà, hoặc đã bàn giao nhà nhưng chưa có sổ đỏ thì vẫn thuộc nhà hình thành trong tương lai theo thông tư mới sẽ giải quyết thế nào?”

Cấm cửa nhà trên giấy

Thời gian gần đây khi lãi suất cho vay mua nhà giảm, các ngân hàng tung ra nhiều chương trình ưu đãi đã kích thích một lượng không nhỏ người dân vay mua nhà. Tuy nhiên, việc đột ngột cắt khoản tín dụng này đang khiến người mua nhà lo lắng.

Theo quy định của pháp luật về nhà ở và các văn bản hướng dẫn hiện hành, việc nhận thế chấp Quyền tài sản liên quan đến Dự án đầu tư xây dựng nhà ở/Nhà ở hình thành trong tương lai phải thực hiện theo quy định của Luật Nhà ở năm 2014, Nghị định 99/2015/NĐ-CP, các trường hợp nhận thế chấp không đúng với quy định của Luật Nhà ở và Nghị định 99 thì không có giá trị pháp lý và không được pháp luật công nhận. 

Tuy nhiên, Luật nhà ở, Nghị định 99 và Thông tư số 26/2015/TT-NHNN đều chưa có hướng dẫn cụ thể trong việc nhận thế chấp Quyền tài sản liên quan đến dự án đầu tư xây dựng nhà ở/nhà ở hình thành trong tương lai.

Nhiều chương trình cho vay mua nhà cuối năm

Mặt khác, hiện nay, do các hướng dẫn và quy định của pháp luật chưa cụ thể nên phần lớn các văn phòng đăng ký đất đai địa phương từ chối xác nhận đăng ký giao dịch bảo đảm đối với việc nhận thế chấp Dự án đầu tư xây dựng nhà ở/Nhà ở hình thành trong tương lai.

Theo luật sư Trương Thanh Đức, do Luật Nhà ở 2014 khá mập mờ về hình thức thế chấp nhà ở trong tương lai đã khiến cho các ngân hàng lo sợ nếu cho vay bằng thế chấp nhà chưa hình thành sẽ vi phạm quy định hiện hành. Vì vậy, hiện nay xảy ra tình trạng nhiều ngân hàng ngừng cho vay và chờ hướng dẫn từ Bộ Xây dựng.

Lý giải về việc ngừng cho vay, theo các NH, để đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật trong thời gian chờ ý kiến hướng dẫn cụ thể từ các cơ quan chức năng và tránh rủi ro pháp lý liên quan đến việc nhận tài sản đảm bảo đối với các tài sản, NH tạm thời ngừng nhận thế chấp đối với các tài sản này mà chỉ nhận làm tài sản bảo đảm bổ sung.

Các NH đã có văn bản đề nghị Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp với các Bộ ngành liên quan có hướng dẫn để tháo gỡ đối với các vướng mắc nêu trên.

Trong lúc ngân hàng và người mua nhà đang chờ đợi hướng dẫn, tâm lý lo lắng đang khiến người mua nhà phải xoay sở nếu cánh cửa ngân hàng bị đóng lại. 

Trước việc áp lực phải đóng tiền theo tiến độ, anh Hiệp đã tính tới cửa vay tiêu dùng thông qua người thân trong gia đình. Ước tính, mỗi người trong gia đình anh sẽ vay được khoản 100 triệu đồng, anh sẽ gom đủ 400 triệu đóng tiếp tiền nhà. Tuy nhiên, với cách này, lãi suất mỗi tháng rất cao, anh Hiệp sẽ phải thêm gánh nặng rất lớn