Công trình...hoang vắng

Trái với sự tấp nập thicông trên công trường dự án alumin Tân Rai (Lâm Đồng), công trường tạiNhân Cơ khá hoang vắng. Về hai gói thầu quan trọng nhất của dự án, đạitá Bùi Quang Tiến, Tổng Giám đốc Công ty CP Alumin Nhân Cơ, cho biếtngày 18-10, công ty đã ký hợp đồng gói thầu EPC (thiết kế, cung cấpthiết bị xây dựng, lắp ráp, hướng dẫn vận hành) nhà máy alumin với nhàthầu Chalieco (Trung Quốc). Nhà thầu sẽ thi công và bàn giao cho chủ đầutư trong vòng 24 tháng, còn gói thầu EPC nhà máy tuyển quặng bauxite vàtuyến băng tải quặng tinh vẫn đang tổ chức xét thầu, dự kiến tổ chứckhởi công vào tháng 12 năm nay. Tuy vậy, ông Tiến vẫn khẳng định: Lợinhuận sau thuế đối với bauxite là 8,4 tỉ đồng/ha/năm, trong khi doanhthu trồng cà phê chỉ đạt 40 triệu đồng/ha/năm.

Ông Bùi Quang Tiến (bìa phải), Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Alumin Nhân Cơ, trình bày mô hình dự án với đoàn giám sát

Cơ hội của aluminVN

Chủ đầu tư khẳng định thịtrường cho alumin của VN là rất lớn nên dự án hoàn toàn có lãi. Theo ôngMai Trí Quang, Phó Ban Nhôm - Titan, Tập đoàn Than - Khoáng sản VN(TKV), tập hợp dữ liệu và nghiên cứu chéo từ các tổ chức thương mại lớntrên thế giới cho thấy sau khủng hoảng tài chính, cung cầu thị trườngnhôm đến năm 2010 tăng từ 11%-13%, đặc biệt cầu tăng mạnh trong ngànhchế tạo máy bay. Dự kiến, sau đó, đến năm 2020, dự báo giá alumin sẽtăng ổn định từ 14%-17%, đây là cơ hội rất lớn cho alumin VN.

Bên cạnh đó, so với thịtrường cầu và một số nguồn cung alumin khác, VN nằm ở vị trí rất thuận lợi cho việc vận chuyển. Cũng theo ông Quang,hiện nay, giá thành phẩm alumin là 287 USD/tấn, bán ra thị trường là 335USD/tấn. Tuy nhiên, giá này dự kiến sẽ tăng đến 650 USD/tấn vào năm2020. Tuy vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học - Công nghệ và Môi trường, ôngĐặng Vũ Minh, vẫn băn khoăn: Đến năm 2020, nếu giá alumin tăng đến 650USD/tấn, có chắc 2 dự án có thể có lãi trong vòng 10 năm hay không?

Ông Quang giải thíchngoài giá bán, hiệu quả dự án còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Tuy vậy,kiểm tra chéo các bảng phân tích thị trường, có thể khẳng định đến năm2020 có ba thị trường lớn là Trung Quốc, Trung Đông và các nước SNG sẽthiếu khoảng 15-40 triệu tấn alumin và đây là cơ hội cho VN. Về hạ tầngvận tải, ông Dương Văn Hòa, Phó Tổng Giám đốc TKV, cho rằng đơn vị tưvấn do TKV thuê đã khẳng định hạ tầng hiện có thể chịu được công suấtvận chuyển của 2 dự án, chỉ cần gia cố một số cầu. “Với công suất khaithác, chế biến của dự án, mức độ vận chuyển chỉ khoảng 600 lượt xe/ngày,đêm. Như thế thì quá ít và có thể chịu được. Chúng tôi cũng đã tínhđúng, tính đủ phí cầu đường, tàu xe... thì vẫn có lời”- ông Hòa khẳngđịnh.

Cần thẩm định lạithiết kế

Về các giải pháp môitrường, ông Minh cho rằng tỉ lệ rắn lỏng trong bùn là rất quan trọng vìtỉ lệ này càng cao thì khả năng dung dịch chảy ra càng ít, càng an toàn.Ông Trần Văn Trạch (người được TKV giới thiệu là chuyên gia hàng đầutrong lĩnh vực bauxite- PV) cho biết tỉ lệ rắn lỏng tại ống dẫn là 47%,qua khỏi 6 cấp rửa lên 72% và khi ra khỏi hồ chứa lên đến 74%. Trong khitỉ lệ rắn lỏng chỉ cần 55% thì dung dịch đã bắt đầu đông cứng. Nếu động đất xảy ra, dung dịch có thể chảy ra nên tỉ lệ rắn lỏngcần đạt 72% mới an toàn.

Tuy nhiên, ông Trạch cũngkiến nghị Bộ Công Thương nên thuê thêm đơn vị tư vấn nước ngoài để thẩmđịnh thiết kế của nhà thầu Trung Quốc, xem có đúng như các chỉ số trênhay không, nếu không đạt có thể dùng máy ép chân không để tăng tỉ lệ rắnlỏng lên. Lúc đó, mới có thể trả lời dư luận là không có nguy cơ vỡ đập,tràn bùn. Đồng thời cũng không có chuyện thấm vào mạch nước ngầm.

“Sự cố vỡ hồ, tràn bùn đỏtại Hungary vừa qua là do chân đập bị trượt. Vậy mức độ tin cậy của đậpngăn hồ bùn đỏ tại 2 dự án này đến đâu?”- ông Minh “truy” tiếp.

Công trường dự án alumin Nhân Cơ vẫn còn hoang vắng

Đại diện đơn vị thẩm địnhdự án được Bộ Công Thương chỉ định – GS-TS Nguyễn Chiến, Viện trưởngViện Kỹ thuật công trình, Đại học Thủy lợi, giải thích đất làm nền vàthân đập ngăn hồ chứa bùn thải ở 2 dự án ở VN là đất sét, bùn và bụi nênkết dính cao, không sợ bị hóa lỏng, chảy ra, thậm chí khi có rung dođộng đất thì càng nén chặt hơn. Đơn vị thẩm định đã kiểm tra và kết luậnhệ số an toàn ở đây đều vượt trên mức an toàn cho phép theo quy phạm củaVN. “Đập bên Hungary bị vỡ là do làm bằng bê tông trên nền đất nên dễtrượt vì chân nhỏ không chịu được tác động của lực đẩy ngang”- ông Chiếngiải thích thêm. Tuy nhiên, cũng như ông Trạch, ông Chiến khuyến cáo chủđầu tư phải lưu ý giám sát thi công để đạt được các tiêu chí ổn định củađập. Nếu đập được thi công đúng như thiết kế thì có thể kiểm soát đượcrủi ro.

Kết thúc đợt giám sát,sau khi tìm hiểu thêm một số vấn đề, ông Minh cho biết vẫn còn phải làmrõ thêm một số vấn đề khác. Vì vậy, ông Minh đề nghị Bộ Công Thương, TKVlàm việc thêm với các chuyên gia về nhiều lĩnh vực khác nhau để học hỏikinh nghiệm cũng như tạo điều kiện cho họ tiếp cận các tài liệu, thôngtin và được khảo sát thực tế dự án để góp ý thêm cho dự án cũng như giảithích cho dư luận.

Tại buổi làm việc, đạidiện TKV cho biết sẽ tiếp tục mở rộng khai thác bauxite ở Tây Nguyên, cơquan chức năng đã cấp giấy phép thăm dò cho Công ty CP An Viên tại BìnhPhước và Công ty CP Đầu tư Thương mại Dịch vụ Hà Nội tại Gia Lai. Nếukhông có vấn đề gì thì 2 dự án nói trên sẽ khởi công trong năm 2011.