Làng giò "câm" tiếng giã giò

Danh tiếng của chả giò ƯớcLễ vẫn vang xa nhưng tiếng chày giã thịt từ tờ mờ sáng, cảnh xếp hàng muacân giò ăn Tết từ lâu đã vắng bóng trong làng. Những người con Ước Lễ mangtheo nghề của làng đi lập nghiệp, nhưng chẳng còn mấy ai nghĩ tới chuyện giữnghề ngay tại làng.

Dời làng nghề... lên phố

Làng Ước Lễ nằm ở xã Tân Ước(huyện Thanh Oai – Hà Tây cũ) nức tiếng gần xa về món giò ngon, cắn giònngập miệng, để được lâu, ăn một lần nhớ mãi.

Cụ Nguyễn Thị Chắt (73 tuổi)có 3 đời làm giò tại Ước Lễ bảo: “Nghề làm giò bắt đầu từ bao giờ tôicũng không biết, cả làng cũng chẳng ai biết, từ nhỏ tôi đã được dậy cách làmgiò rồi. Mỗi khi gà gáy sáng là người  làm giò lại đến tận lò mổ lựa thịtmông, thịt thăn để làm giò… thịt phải nóng hổi, thật tươi mới làm giò được.Cứ ngày giáp Tết là cả thôn lại vang tiếng bụp bụp giã giò để có hàng chuyểnđi khắp nơi”.

Cổng làng với chữ Ước Lễ Thôn là dấu hiệu đặc trưng để nhận biết làng

Thôn Ước Lễ hiện giờ vẫn còngiữ được chiếc cầu gạch cong cong, chiếc đình làng có dòng chữ “Ước LễThôn”, những cây đa cổ thụ trong làng và ngôi chùa Sổ. Thế nhưng, khách tớiƯớc Lễ bây giờ không còn nghe được tiếng chày xốn xang, không ngửi được mùigiò thơm nức mũi nữa, người làng Ước Lễ làm giò đã chuyển hết lên Hà Nội,chuyển vào tận miền trung, miền nam xa xôi để làm hàng.

Tại Hà Nội, một trong nhữngcon phố có nhiều quán bán giò chả Ước Lễ  là phố Trần Xuân Soạn (quận Hai BàTrưng - Hà Nội), ở đây có khoảng trên dưới 10 cửa hàng giò chả có tên là ƯớcLễ. Nhiều người dân Ước Lễ nhờ mang giò chả Ước Lễ đem lên phố mà đổi đời.

Anh Lê Anh (số 149, ngõ AnTrạch 2 - Đoàn Thị Điểm) là người thôn Chi Lễ lấy vợ người Ước Lễ (cùng xãTân Ước), “bén duyên” với nghề làm giò từ năm 16 tuổi, tính đến nay anh đãlàm giò được 20 năm và ra Hà Nội cũng gần từng ấy thời gian rồi. Anh chobiết, qua nhiều năm làm giò, anh cũng mua được một ngôi nhà tại ngõ An Trạchtừ năm 1992 với giá là 150 triệu và thêm một ngôi nhà tại phố Vĩnh Phúcnhưng chưa xây.  Tính ra anh cũng là người thành công.

Một cửa hàng giò chả Ước Lễ nằm trên phố Trần Xuân Soạn

Nói về chuyện giữ nghề tạilàng, những người như anh Anh đều cho biết việc này khó và hầu như không thểvì làng quá xa thị trường tiêu thụ. Về chuyện thương hiệu giò chả Ước Lễchung của làng, họ cho hay mình chỉ là những người làm nhỏ lẻ, những chuyệnlớn hơn như thế thì chưa nghĩ tới.

Chỉ sợ sẽ phôi phai

Làng nghề vắng bóngnghệ nhân chính là nỗi trăn trở của các lãnh đạoxã Tân Ước, ông Nguyễn Như Ước (Chủ tịch UBND xãTân Ước) tâm sự: “Cả Làng có khoảng 2.500khẩu thì có tới 1.500 khẩu đã rời làng đi lậpnghiệp ở xa...Làng nghề nhưng bây giờ không cóai làm nghề trong làng, chúng tôi cũng muốn xâydựng thương hiệu cho làng,  nhưng người dânkhông thuận, họ chỉ làm theo thị trường, khôngquan tâm tới chuyện thương hiệu".

Làng nghề chuyển ra phố, giòđược giã bằng tay với chày và cối nay được giã bằng máy, âu đó cũng là xuthế phát triển tự nhiên. Nhưng cũng buồn cho một món ăn không chỉ thuộc vềvật chất mà còn là món văn hóa tinh thần, một tinh hoa Việt đã không cònxuất hiện ở nơi nó sinh ra. Những người kĩ tính muốn lên tận Ước Lễ để muagiò chính gốc cho mâm thức ăn ngày Tết, thôi thì lên phố mà mua vậy!

Theo Cường Cao, TiểuPhương