Rừng nghiến bị phá tan hoang

Rừng nghiến kêucứu

Theo Chi cục trưởngKiểm lâm Bắc Kạn, toàn tỉnh có trên 94.000 ha rừng phòng hộ, trong đó 19.000 harừng giáp ranh (khu bảo tồn Kim Hỷ, huyện Na Rì) có gỗ quý hiếm, đặc biệt là gỗnghiến nhưng nay bị phá tan hoang. Tuyến đường 279 thường được sử dụng vậnchuyển thớt nghiến từ Na Rì tập kết về Bình Gia, Tràng Định (Lạng Sơn) rồi xuấtlậu hoặc chuyển về Bắc Giang.

Có mặt tại Trạm kiểm lâm Cư Lễ(thuộc Hạt kiểm lâm Na Rì, trên quốc lộ 279), chúng tôi thấy hàng trăm thớtnghiến, hàng chục xe máy bị bắt giữ chất thành dãy.

Ông Vũ Trọng Quang,Đội phó đội cơ động 1 Chi cục Kiểm lâm Bắc Kạn, đơn vị tăng cường cho Trạm kiểmlâm này cho biết: “Thớt nghiến vận chuyển từ khu bảo tồn Kim Hỷ như ong vỡtổ, bịt đường này lại chạy lối khác. Đối tượng vận chuyển chủ yếu bằng xe máy,mỗi xe 5-7 thớt, từ 1 đến 3 giờ sáng. Khi bị bắt, đối tượng còn lao thẳng vàobarie kiểm lâm, tìm cách thoát. Nếu bị bắt, đối tượng bỏ xe, gỗ chạy thoátthân”.

Tại khu vực xãThiện Hòa (Gia Bình), Tân Hòa (Bắc Sơn) Lạng Sơn, vùng giáp ranh với các xã ởhuyện Na Rì (Bắc Kạn), Võ Nhai (Thái Nguyên) có khoảng 400 ha gỗ nghiến. Tuynhiên, nạn săn thớt nghiến xuất khẩu khiến diện tích rừng nghiến, nhất là cây cóchất lượng gần như không còn.

Theo quan sát củaPV, nhiều cây nghiến ở khu rừng này đã bị đốn hạ không thương tiếc. Đi sâu vàotrong rừng, nhiều tấm, thanh gỗ nghiến dài thải loại, nằm chỏng chơ vì bị xẻthịt trước đó. Men theo lối mòn, lách qua những thung ngô của bà con người Dao,chúng tôi vẫn nghe tiếng réo ầm ĩ của cưa xăng đang thịt cây gỗ nghiến giữarừng.

Ông Hoàng Dần xót xa trước cây nghiến bị hạ . Ảnh: Phạm Anh

Ông Hoàng Dần, Bíthư Đảng ủy xã Thiện Hòa trên đường dẫn chúng tôi vào xem rừng đau xót: “Xã códiện tích tự nhiên hơn 8.500 ha, trong đó có 400 ha rừng nghiến nhưng đến naychỉ còn rất ít, cây to, có chất lượng đã bị hạ lấy gỗ”.

Thiện Hòa có 10 bản(4/10 bản chưa có điện, gần 46% là hộ nghèo theo tiêu chí mới), trong đó có 3bản người Dao, nằm trong khu vực rừng nghiến. “Từ năm 2005, diện tích rừngnghiến được giao cho người dân khoanh nuôi bảo vệ, nhưng do không được kiểm soátchặt chẽ nên giờ cây gỗ nghiến còn ít lắm.

"Cao điểm, vàohai tháng trở lại đây, lâm tặc vào rừng oanh tạc liên tục. Dưới gầm nhà sàn củacác hộ người Dao, ván gỗ nghiến chất đống. Họ nói để làm nhà cho con, nhưng cóngười hỏi, họ lại bán” - Ông Dần nói.

Tại Hạt kiểm lâmBình Gia (Lạng Sơn), cũng nằm trên quốc lộ 279, chúng tôi thấy nhiều thớt nghiếnbị bắt giữ chất đầy trong sân của trụ sở hạt. Theo lãnh đạo Hạt này, thớt nghiếnchủ yếu từ Na Rì. Tình trạng khai thác nghiến trong khu vực Bình Gia đã giảmnhiều, vì rừng nghiến đã... cơ bản được phá xong.

Khó kiểm soátthớt nghiến xuất lậu

Theo tìm hiểu củaPV, cây gỗ nghiến sau khi được đốn hạ, sẽ cắt thành thớt (không lấy chính tâm),có đường kính 40 - 45cm, cao 18 - 15 cm. Sau đó, thớt mang xuống núi và bán bántừ 150.000 - 200.000 đồng/thớt, qua các trạm chốt của kiểm lâm có thể lên tới400.000 - 450.000 đồng/thớt, xuất tại các cửa khẩu sang Trung Quốc có thể lêntới 800.000 - 900.000 đồng/thớt.

Giá thớt xuất khẩucao ngất ngưởng khiến giới buôn lậu săn lùng khắp nơi và tìm mọi cách để đẩyhàng qua biên giới. Tuy nhiên, theo Chi cục Kiểm lâm Lạng Sơn, tỉnh này có hơn250 km đường biên với hàng trăm lối mòn nên rất khó kiểm soát gỗ nghiến xuấtlậu.

Theo lãnh đạo Tổngcục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNT) gỗ nghiến vẫn có thể đàng hoàng qua biên giới, nếuđược giấu trong những chuyến hàng nông sản. Ông Trần Văn Nghĩa, Phó Chi cụctrưởng Hải quan Tân Thanh cho biết, trên 90 % hàng xuất qua cửa khẩu là nôngsản, trong đó có khoảng 3-4 xe hàng thủ công mỹ nghệ.

“Hàng thủ côngmỹ nghệ hoàn thiện không phải kiểm tra xuất xứ; hàng nông sản xuất hầu hết khôngcần kiểm hóa, nên việc có giấu thớt nghiến trong xe hàng nông sản hay không rấtkhó phát hiện nếu không có tin báo đáng tin cậy” - Ông Nghĩa nói.

Đại diện Chi cụchải quan Cốc Nam cũng xác nhận, chưa phát hiện một vụ xuất lậu nghiến nào trongthời gian qua.

Theo Phạm Anh
Tiền Phong