Thuế, phí “đè” ô tô, xe máy

Theo Nghị định 18/2012vừa được Chính phủ phê duyệt, từ ngày 1-6, người sở hữu  ô tô, xe máy sẽđồng loạt phải nộp thêm một loại phí mới là phí sử dụng đường bộ.

Về nguyên tắc, Chính phủđã đồng ý với phương thức thu phí theo đầu phương tiện, mức thu phí cụthể được Chính phủ giao Bộ Tài chính xây dựng.

Phí sử dụng đường bộ sẽ được áp dụng từ ngày 1-6 đối với cả ô tô và xe máy. Ảnh: Tấn Thạnh

Ngoài loại phí trên, BộGTVT đang gấp rút hoàn thành dự thảo đề án thu phí lưu hành phương tiệncá nhân, áp dụng cho cả ô tô, xe máy. Mức phí này còn “khủng” hơn vì dựkiến mỗi năm, ô tô dưới 9 chỗ ngồi sẽ phải chịu phí lưu hành từ 20 - 50triệu đồng/xe, xe máy từ 500.000 – 1 triệu đồng/xe.

Loại phí này được đề xuấtáp dụng tại 5 TP lớn là Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và TPHCM.Ngoài ra, cơ quan này cũng đang đề xuất thu phí ô tô vào trung tâm TPgiờ cao điểm với mức từ 30.000 – 50.000 đồng/lượt.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng, PhóChủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, nhận xét việc ban hành Nghịđịnh 18/2012 cho thấy Chính phủ đã quyết định dùng biện pháp kinh tế đểlập lại trật tự an toàn giao thông thay vì dùng giải pháp hành chính nhưtrước đây.

Giải pháp này sẽ đánh vàotúi tiền của người dân, buộc người dân phải hy sinh lợi ích riêng để bảođảm lợi ích chung của toàn xã hội.

Tuy nhiên, ông Hùng vẫnrất băn khoăn vì nếu hàng loạt đề xuất của Bộ GTVT được chấp thuận thìngười sở hữu ô tô, xe máy sẽ phải “cõng” gần chục loại thuế và phí. Đốivới ô tô, tổng hợp các loại phí có thể lên đến ít nhất 70 triệuđồng/năm.

Đối với người sở hữu xemáy thì đây là gánh nặng quá sức vì trong số 31 triệu chiếc xe máy đanglưu hành (tính đến thời điểm cuối năm 2010), có rất nhiều người sử dụngxe máy là chiếc “cần câu cơm” nuôi cả gia đình.

Theo Bộ GTVT, sau khiNghị định 18/2012 có hiệu lực thi hành sẽ có nghiên cứu để đưa ra loạithiết bị tính phí sử dụng đường bộ đối với ô tô phù hợp với điều kiệnkinh tế - xã hội của Việt Nam. Hóa đơn nộp phí sẽ được bán theo thángtại các trung tâm đăng kiểm.

Trong thời gian chưa cóthiết bị chuyên dụng tính phí, người sử dụng ô tô sẽ trả phí theo tháng,theo kỳ kiểm định hoặc mua cả năm. Đối với xe máy sẽ giao cho chínhquyền địa phương tổ chức thu để phục vụ trực tiếp quản lý bảo trì đườngđịa phương.

Trao đổi với báo giớingày 15-3, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam Nguyễn VănQuyền cũng thừa nhận đây là việc khó thực hiện nhưng “nghiên cứu kỹ vẫnchưa tìm được phương án nào tối ưu hơn”. 

Thủ tướng đã lựa chọnphương án  thu phí qua đầu phương tiện để không ảnh hưởng tới các phươngtiện không sử dụng đường bộ song phương án này cũng có nhược điểm làkhông phản ánh đúng việc người sử dụng phương tiện nhiều hay ít.

TS Khuất Việt Hùng, Việntrưởng Viện Quy hoạch và Quản lý GTVT, cho biết bản thân ông không tánthành chủ trường thu phí qua đầu phương tiện vì rắc rối, các nước đềuthu qua xăng dầu.

Nay chưa rõ sẽ áp dụngcông nghệ gì nhưng nếu sử dụng công nghệ, chắc chắn chi phí đầu tư rấtlớn có thể làm giảm hiệu quả của chính sách do tiền thu không được baonhiêu.

Ông Hùng cho rằng đối vớixe máy có thể có hai hình thức thu theo trước bạ và thu theo bảo hiểmcho người thứ 3. Ở phương án thu theo trước bạ chỉ có thể thực hiện đượcmột lần đối với xe máy mua mới nên cũng không khả thi. Còn nếu thu theobảo hiểm cho người thứ 3 thì chưa rõ vai trò của cơ quan cưỡng chế thựchiện.

Khả năng người dân tựnguyện nộp phí là khá thấp, cần phải có quy định rõ cơ quan nào kiểm trachủ xe máy đã nộp phí bảo trì đường bộ hay chưa, nếu chưa nộp thì phạtnhư thế nào, phạt theo nghị định nào.