Trẻ rối loạn giấc ngủ: Người lớn cần thay đổi hành vi

1001 lý do

Bé Phương (gần 30 tháng tuổi) mấyđêm này thường thức giấc vào lúc nửa đêm, có khi 1 - 2 giờ sáng, khóc, la hét vàtay chân đập thình thịch xuống giường. Mẹ dỗ mãi không được, nghĩ cu cậu nhõngnhẽo nên quát lên và đét vào mông một cái. Thế là cu cậu khóc càng dữ hơn. Mãikhoảng chục phút sau mới nín, rồi bé ngủ thiếp đi.

Hiện tượng này lặp đi lặp lại mấyđêm liền, con mệt, ba mẹ cũng mệt, hàng xóm bị ảnh hưởng. Đưa chuyện này hỏi bácsĩ mới biết Phương bị rối loạn giấc ngủ. Nguyên nhân là cả tháng nay nó lần đầutiên đến trường (mầm non) và bị căng thẳng do không quen với môi trường mới, lomẹ bỏ rơi…

Trường hợp tương tự như bé Phươngrất nhiều. Chị Lan, một nhân viên văn phòng, kể rằng con chị phải mất đến 3tháng mới hòa nhập được với trường mầm non và từ đó mới hết rối loạn giấc ngủ.

Có bé sợ đi học đến nỗi lập tứcnôn ọe khi vừa được bố mẹ mang đến cổng trường. Và buổi tối không thể ngủ yêngiấc, có khi nửa đêm ngồi nhổm dậy nói năng lảm nhảm rồi khóc.

Ảnh minh họa

Bé Lâm (2 tuổi) trong mấy thángliên tục đêm nào cũng khóc. Người gầy rộc đi. Bệnh tật kéo đến liên tục khiến bécàng yếu hơn. Và càng mất ngủ, bé càng quấy khóc dữ hơn. Bố mẹ phải đưa bé đibệnh viện. Qua tìm hiểu, các bác sĩ mới biết vì hoàn cảnh khó khăn, bố mẹ làcông nhân nên tách con và gửi nó đi nhà trẻ khi mới 1 tháng tuổi. Bé Lâm thiếuthốn tình thương của cha mẹ, nên rơi vào trạng thái trầm cảm, lo lắng, mấtphương hướng…

Tương tự, con của anh Hùng, chịHương cũng được gửi cho nhà ngoại ở miền Tây khi mới hơn 1 tuổi, để hai vợ chồnglên TP.HCM đi làm công nhân. Bé ở với bà ngoại và nhớ mẹ nên đêm đêm khóc, lahét…

Bé Huân cũng là trường hợp vắngmẹ. Nhưng bé là đứa trẻ đã lên 4 nên sự chịu đựng mẹ vắng nhà đi làm cũng đở hơnnhững trẻ khác. Tuy nhiên, khi ở nhà, bé thường phải xem chung phim trên ti-vicùng người giúp việc. Thay vì xem phim hoạt hình với liều lượng vừa phải, béluôn căng mắt hồi hộp dõi theo những màn bạo lực cùng người giúp việc mê xemphim hành động.

Một thời gian sau, bé Huân tốingủ cứ ú ớ rồi khóc, la hét. Trong trường hợp này, các bác sĩ tâm lý cho biết,do Huân chưa phân biệt được cảnh trong phim và sự thực ngoài đời khác nhau nênlo lắng, sợ hãi cảnh đâm chém, bắn giết, có khi đến tột độ. Sự sợ hãi đó kéo vàogiấc ngủ của bé…

Thay đổi hành vi của người lớn

BS. Phạm Ngọc Thanh (trưởng đơnvị Tâm lý, BV. Nhi Đồng 1, TP. HCM) cho biết: “Khi điều trị cho những trẻ bị rốiloạn giấc ngủ, chúng tôi thường tư vấn tâm lý luôn cho bà mẹ, thậm chí cho cảông bố”. BS. Thanh cho biết thêm, hiện BV. Nhi Đồng 1 hàng tháng phải điều trịcho khoảng 120 em bị rối loạn giấc ngủ, thường là ở thể nặng, xảy ra đã nhiềungày, hoặc trẻ có hành vi bất thường như đập đầu vào tường…

Thông thường, đứa trẻ bị stresslà do bố mẹ chúng mang lại, khi họ cãi cọ nhau liên miên ngay trước mắt conmình. Trong trường hợp này, trẻ buồn và căng thẳng nhưng bố mẹ lại cho rằngchúng còn nhỏ nên không biết gì nên tiếp tục “cuộc chiến” hơn thua.

Cũng có khi, người mẹ do nhiều lýdo mà bị stress đã vô tình khiến con bị căng thẳng theo. BS. Thanh nói: “Trẻrất cần hơi ấm của mẹ, ánh mắt, giọng nói, cử chỉ trìu mến của mẹ, và cả nhữnglời hát ru ngọt ngào nữa… Thế nhưng nhiều bà mẹ tách con sớm, phó mặc chúng choông bà hay người giúp việc. Điều đó khiến trẻ bị stress trầm trọng và rối loạngiấc ngủ”.

Cũng có khi do mẹ mong con mậpnên vào đêm dựng con dậy cho bú dù nó đang ngủ rất ngon. Điều này khiến trẻ rốiloạn giấc ngủ, đồng thời có thể gây nên tình trạng biếng ăn. Khi con đột nhiênkhóc trong đêm, nhiều người cho rằng nó nhõng nhẽo liền quát nạt, hoặc phát vàomông. Điều này càng làm cho trẻ bị căng thẳng và chứng bệnh trở nên trầm trọnghơn, khó điều trị hơn.

Trẻ mới đến trường rất dễ bị căngthẳng, dẫn đến rối loạn giấc ngủ vì chúng phải ở một môi trường xa lạ và có cảmgiác lo sợ bố mẹ bỏ rơi chúng. Lúc này, bố mẹ cần cho con tập làm quen vớitrường lớp, có khi hàng tuần, không nên vội phó mặc trẻ cho cô giáo sớm. Ởtrường, nếu cô giáo nào quá nghiêm khắc cũng vô tình khiến trẻ bị căng thẳng,nhất là khi nó bị mắng hay đánh, hoặc nhìn thấy bạn trong lớp bị trừng phạt.

Nhiều khi trẻ đi học theo ý thíchcủa người lớn. Thầy cô giáo không muốn trò có điểm kém ảnh hưởng đến thành tíchchung của lớp, của trường nên ép trẻ học. Cha mẹ muốn con học giỏi và giỏi đủthứ từ văn, toán đến ngoại ngữ, vi tính... rồi bắt con giảm chơi tăng giờ học.Riết rồi đứa trẻ thiếu ngủ, mất ngủ rơi vào tình trạng trầm cảm.

Một vòng luẩn quẩn: trẻ thiếungủ, ngủ không ngon thường tiếp thu bài vở chậm. Và như vậy nó phải tăng giờ họckhiến lại càng thiếu ngủ…

BS. Thanh nói, giấc ngủ rất quantrọng không kém phần ăn uống, thậm chí là hơn. Vì giấc ngủ giúp con người hồiphục sức khỏe, tái tạo năng lượng, giúp phát triển trí não. Nhiều nghiên cứu chothấy, khi trẻ ngủ đủ giấc thường thông minh hơn, tiếp thu bài vở tốt hơn trẻthiếu ngủ. Những ông bố bà mẹ nói riêng và tất cả những người lớn nói chung cầnchú ý tránh những tác động khiến trẻ rối loạn giấc ngủ.

(*) Tên nhân vật trong bài đãđược thay đổi.

Theo Nguyễn Hưng