Băn khoăn việc tòa hủy phán quyết trọng tài

Thu phí cao hơn để tránhcâu giờ

Theo dự án này (cũng như quyđịnh lâu nay), phán quyết của trọng tài có giá trị chung thẩm. Tuy nhiên,một bên trong vụ tranh chấp vẫn có thể nộp đơn yêu cầu tòa án hủy phán quyếtcủa trọng tài. Tòa án có thể thụ lý và xem xét (chỉ xem xét về hình thức màkhông xem xét về nội dung vụ việc) để hủy hoặc không hủy phán quyết củatrọng tài.

Luật sư Trương Thị Hòa, PhóChủ tịch Trung tâm Trọng tài thương mại TP.HCM, cho biết bên thua thường lạmdụng quy định này để kéo dài thời gian giải quyết tranh chấp. Nếu tòa án hủyphán quyết của trọng tài thì vụ việc sẽ được đưa về cho trọng tài giải quyếtlại mà các bên không phải trả phí trọng tài lần nữa.

Ông Phan Gia Quí, Chánh tòaTòa Kinh tế (TAND TP.HCM), cho biết hiện nay, mức phí cho một vụ yêu cầu hủyphán quyết của trọng tài chỉ có 500.000 đồng mà thôi. Sau khi nghe thông tinnày, ông Trần Du Lịch, Phó Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM, cho rằng nên chăngthu phí đối với yêu cầu này theo phần trăm giá trị vụ tranh chấp nhằm ngănchặn việc lợi dụng thủ tục này để “câu giờ” thi hành án.

So với Pháp lệnh Trọng tàithương mại hiện hành thì dự án này bỏ một trường hợp hủy quyết định trọngtài và được nhiều trọng tài viên ủng hộ. Cụ thể, theo pháp lệnh, tòa án cóthể hủy quyết định của trọng tài nếu bên yêu cầu hủy chứng minh được rằngtrọng tài viên đã không “vô tư, khách quan trong việc giải quyết vụ tranhchấp”.

Thật vậy, nhiều trọng tài viên cho biết có nhữngvụ mà trọng tài chỉ liếc mắt một chút, giọng hơito một chút, hỏi hơi nhiều một chút... là bênthua vin vào đó cho là trọng tài không vô tư.Thậm chí quy định này được một số người tận dụngtối đa nhằm gây khó khăn cho quá trình giảiquyết tranh chấp.

Ông Phạm Văn Chắt, trọng tàiviên của Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam, cho biết có lần ông nhận giảiquyết một vụ tranh chấp mà luật sư của một bên tranh chấp là một cậu trẻmăng. Ông Chắt kể lại: “Cậu ấy bước vào phòng và cảnh cáo ngay rằng quý vịtrọng tài mà hỏi chúng tôi nhiều quá là chúng tôi yêu cầu hủy quyết địnhtrọng tài đấy nhé!”.

Cần thông báo cho thi hànhán

Luật sư Trương Thị Hòa cũngcho biết hiện nay khi bên thắng trong vụ tranh chấp nộp đơn yêu cầu cơ quanthi hành án thi hành phán quyết trọng tài thì thường bị cơ quan thi hành ányêu cầu nộp bản xác nhận của tòa án rằng tòa án không thụ lý vụ việc hủyphán quyết này. “Điều này đã gây cản trở cho bên thắng”.

Do đó, luật sư Hòagóp ý rằng cần bổ sung quy định buộc bên nộp đơn yêu cầu tòa án hủy phánquyết trọng tài phải đồng thời có nghĩa vụ gửi thông báo cho cơ quan thihành án biết. Như vậy, cơ quan thi hành án luôn có thông tin sẵn về việc mộtphán quyết của trọng tài có bị hủy hay không. Nhờ đó mà bên thắng kiện khôngmất công đi xin xác nhận nữa.

Dự thảo lần này cho phépchuyên gia có trình độ chuyên môn cao và có nhiều kinh nghiệm thực tiễn cũngcó thể được chọn làm trọng tài viên tuy chuyên gia này không tốt nghiệp đạihọc. Một số trọng tài viên không ủng hộ quy định này. Ông Phạm Văn Chắt, chobiết chuyên gia đóng vai trò quan trọng. Ông đã từng giải quyết một vụ trongđó có liên quan đến việc đốt hạt điều mà các trọng tài viên thì không thểbiết phải đốt bằng gì, cách đốt như thế nào, vì vậy mà phải trưng cầu ý kiếnchuyên gia.

Tuy nhiên, ông cho rằngtrường hợp cần những chuyên gia này thì có thể trưng cầu ý kiến của họ chứkhông nhất thiết đưa họ vào làm trọng tài viên.

Một số trọng tài viên khácthì cho rằng ngoài kiến thức chuyên môn chuyên ngành thì trọng tài viên phảicó am hiểu về pháp luật thì mới có thể giải quyết tranh chấp đúng hình thức,nội dung. Hơn nữa, nếu không tốt nghiệp đại học thì khó mà khiến cho các bêntranh chấp tâm phục khẩu phục.